Η σπατάλη τροφίμων (food waste) αναφέρεται στην ανεξήγητη και αδικαιολόγητη χρήση τροφίμων που οδηγεί στην απώλειά τους. Η απώλεια συνδέεται με διάφορους λόγους, μεταξύ άλλων, τις ανεπαρκείς συνθήκες αποθήκευσης, την αγορά περιττών ποσοτήτων, την ελλιπή κατανόηση της ένδειξης «ημερομηνία λήξης», την υπερβολική παραγωγή, την απόρριψη μέρους των τροφίμων (π.χ. φλούδες), τη σπατάλη κατά την επεξεργασία. Σε μια περίοδο οικονομικής αβεβαιότητας και περιβαλλοντικών προκλήσεων, η μείωση της σπατάλης τροφίμων καθίσταται ένα σημαντικό ζήτημα.
Το τριετές έργο ROSETTA (Ιαν. 2024 – Δεκ. 2026) χρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης «Horizon EUROPE» για την Έρευνα και την Καινοτομία. Στόχος του έργου είναι η κατανόηση του ρόλου των «προτύπων εμπορίας» (marketing standards) στη σπατάλη των «μη βέλτιστων τροφίμων» (suboptimal food) και η μείωση αυτής μέσα από τη διαμόρφωση βιώσιμων λύσεων με τη συνεργασία όλων των εμπλεκομένων στην εφοδιαστική αλυσίδα των αγροτικών προϊόντων διατροφής, από τον αγρότη μέχρι τον καταναλωτή.
- Τα «μη βέλτιστα» τρόφιμα είναι τρόφιμα που ενώ είναι ασφαλή για κατανάλωση, δεν είναι σε ιδανική κατάσταση ή ποιότητα και δεν έχουν φτάσει ακόμη στο στάδιο της απόρριψης.
- Τα «πρότυπα εμπορίας» τροφίμων είναι ένα σύνολο κανόνων, πρακτικών και προδιαγραφών, τα οποία ρυθμίζουν την παραγωγή, την επεξεργασία, τη διάθεση και την πώληση τροφίμων. Τα πρότυπα εμπορίας επιβάλλονται από το κράτος ή υιοθετούνται εθελούσια από τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Η σπατάλη τροφίμων είναι ένα κρίσιμο ζήτημα που επηρεάζει τη βιωσιμότητα παγκοσμίως, ενώ έως και το 10% των 88 εκατομμυρίων τόνων ετήσιων απορριμμάτων τροφίμων στην ΕΕ συνδέεται με τα πρότυπα εμπορίας και την επισήμανση της ημερομηνίας. Αυτή η πρόκληση δεν επηρεάζει μόνο το περιβάλλον, αλλά και την οικονομική αποδοτικότητα και την επισιτιστική ασφάλεια.
Το έργο ROSETTA στοχεύει να μειώσει σημαντικά τη σπατάλη τροφίμων μέσα από:
- Την αξιολόγηση του αντίκτυπου των υφιστάμενων προτύπων εμπορίας τροφίμων στη σπατάλη τροφίμων μέσω ολοκληρωμένης έρευνας, ανάλυσης δεδομένων και διαβουλεύσεων με τα ενδιαφερόμενα μέρη.
