Ένας επαναπατρισμός με σκοπό την αναζήτηση και κυρίως την αποτύπωση της καλλιτεχνικής έμπνευσης, μία αξιοποίηση ντόπιων, πρωτότυπων πρώτων υλών και μία σύνδεση με το παρελθόν, αναβιώνοντας στιγμές και εμπειρίες από το Ρέθυμνο. Η έκθεση της Μίνας Αρχοντάκη, «Εδώ τα δέντρα είναι πιο ψηλά από τα σπίτια» εγκαινιάστηκε τη Δευτέρα στον εκθεσιακό χώρο του Ενετικού Ναού της Αγίας Σοφίας, με τη νεαρή γλύπτρια να παρουσιάζει έργα, εμπνευσμένα από τα βιώματά της στο Ρέθυμνο κατά τη διάρκεια της παιδικής της ηλικίας, μέχρι να φύγει για την Αθήνα και αργότερα για την Ολλανδία. Η έκθεση υλοποιείται μέσω του προγράμματος Culture Moves Europe, χρηματοδοτείται από το Goethe Institut, σε συνεργασία με το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Κρήτης και τελεί υπό την αιγίδα του δήμου Ρεθύμνης.
Όπως αναφέρει η Μίνα Αρχοντάκη στα «Ρ.Ν.», η σχέση της οικογένειάς της με την αγροτική παραγωγή, η επικαιρότητα και η σημασία της κλιματικής κρίσης ιδιαίτερα στη Μεσόγειο, όπως και η ανάγκη για αποτύπωση των ιδεών της σε ένα περιβάλλον οικείο και παραδοσιακό ήταν ανάμεσα στις αιτίες που αποφάσισε να επιδείξει το καλλιτεχνικό της έργο μπροστά στο Ρεθεμνιώτικο κοινό. Οι γηγενείς επισκέπτες βρίσκουν σημεία ταύτισης στα εκθέματα της κ. Αρχοντάκη, όπως είναι κατασκευές από τα χρόνια των παππούδων τους ή φυτά που συναντούν στην καθημερινότητά τους αλλά τείνουν να αγνοούν και να θεωρούν δεδομένα.
«Μόνο στο Ρέθυμνο θα μπορούσε να στηθεί αυτή η έκθεση»
Η Μίνα Αρχοντάκη μιλώντας στα «Ρ.Ν.» προχώρησε σε μία αναδρομή της πορείας της μέχρι τώρα, με αφετηρία το Ρέθυμνο, καταλήγοντας στην επιστροφή της για την οργάνωση της έκθεσης «Εδώ τα δέντρα είναι πιο ψηλά από τα σπίτια»: «Είμαι γεννημένη στο Ρέθυμνο και έφυγα στα 18 μου για να σπουδάσω στην Αθήνα στη σχολή Καλών Τεχνών, αργότερα βρέθηκα στην Ολλανδία όπου εργάζομαι και ζω τα τελευταία τρία χρόνια. Εδώ και ένα μήνα βρίσκομαι στο Ρέθυμνο, έχω επιστρέψει στον τόπο μου με αφορμή τη δημιουργία αυτής της έκθεσης και τη σύνδεσή της με το παρελθόν. Τα υλικά που χρησιμοποιώ και οι θεματικές με τις οποίες ασχολούμαι στην έκθεση έχουν να κάνουν με το Ρέθυμνο και τα προσωπικά μου βιώματα. Οι αρτύκοι (Ferula communis) ας πούμε είναι φυτό της Μεσογείου, ή οι μαργαρίτες συνδέονται με κάποιες μνήμες και εμπνεύσεις που αντλώ από εδώ. Μόνο στο Ρέθυμνο θα μπορούσε να στηθεί αυτή η έκθεση, δεν θα μπορούσα εύκολα να τη δω να στήνεται κάπου αλλού. Το Ρέθυμνο είναι σαν το εργαστήρι που παίρνω και επεξεργάζομαι τις πρώτες μου ύλες, η κουζίνα μου και μετά μπορεί η έκθεση να ταξιδέψει και αλλού».
Η ανταπόκριση των Ρεθεμνιωτών εστιάζει στον εντοπισμό κοινών στοιχείων παράδοσης και ιστορίας του τόπου και των ανθρώπων που μεγάλωσαν σε αυτόν. «Όλοι οι άνθρωποι που ήρθαν να παρακολουθήσουν την έκθεση, ειδικά οι μεγαλύτεροι εντόπισαν κάποια σύνδεση με τα σκαμνιά. Την παραδοσιακή τεχνική δηλαδή που οι παππούδες τους έφτιαχναν σκαμνιά με αρτίβους για να κάθονται στα σπίτια τους. Εντοπίζουν δηλαδή μία σύνδεση με την τοπική πολιτιστική κληρονομιά, ακόμα και πράγματα όπως φυτά που βλέπουν έξω και δεν δίνουν σημασία, μέσα από την έκθεση παίρνουν μία άλλη οπτική. Είναι μία καταγραφή της λαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς, το βλέπουν σαν ένα σύγχρονο γλυπτό και αυτό κάπως τους μιλάει. Στην Ολλανδία θα το προσέγγιζαν σαν κάτι εξωτικό, όχι σαν ένα κομμάτι της καθημερινότητας με γνωρίσματα από την πόλη και τις ζωές των ανθρώπων», αναλύει η Μίνα Αρχοντάκη.
«Αναζητούμε λύσεις για την κλιματική κρίση – Η τέχνη παίζει τον ρόλο της»
Οι αναμνήσεις και οι εμπειρίες της Μίνας Αρχοντάκη από την περίοδο που ζούσε και μεγάλωνε στο Ρέθυμνο είναι η αφετηρία της σύλληψης και φυσικά της μετέπειτα εκτέλεσης των έργων της έκθεσης: «Η ιδέα της έκθεσης ξεκίνησε με ιδέες από το σπίτι της γιαγιάς μου, την ενασχόληση των γονιών μου με την αγροτική παραγωγή και τα ερεθίσματα που έπαιρνα από εκεί. Είχα μεγάλη σύνδεση με παραδοσιακούς τρόπους ζωής. Εμένα βέβαια δεν με ενδιαφέρει μόνο η αναβίωση του παρελθόντος, αλλά και το οικολογικό κομμάτι, αυτό της βιωσιμότητας. Θέλω να δω πως μπορούμε να βρούμε πληροφορίες από το παρελθόν με ανθρώπους που είχαν πολλή καλή σύνδεση με το περιβάλλον, σεβόντουσαν τη γη και τις φέρουμε στο σήμερα. Να αλλάξουμε έτσι τον τρόπο που αλληλεπιδρούμε τη φύση, αντί να παίρνουμε μόνο, να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε για να προκύψει αναγέννηση της φύσης και της ζωής».
Η τέχνη έχει μία σχέση επιρροής από και προς τα κοινωνικά προβλήματα, άλλοτε παράγει ερεθίσματα και άλλοτε αποτυπώνει αντιδράσεις και σκέψεις ανάλογα με αυτά. Η Μίνα Αρχοντάκη πιστεύει ότι ο ρόλος που έχει να εξυπηρετήσει η τέχνη είναι αυτός της αφύπνισης, της ευαισθητοποίησης, αλλά κυρίως της συζήτησης. «Έχουμε μία γενικευμένη παγκόσμια κλιματική κρίση, οπότε πρέπει να βρούμε λύσεις. Η τέχνη βάζει το πρώτο λιθαράκι για να ξεκινήσει μία συζήτηση, το κομμάτι της αφήγησης μιας ιστορίας. Μπορείς με μία καλλιτεχνική έκθεση να δημιουργήσεις ερεθίσματα σε παιδιά σχολείων, δημιουργώντας διαλόγους και συζητήσεις, βγάζοντας τους ανθρώπους από το κουτί ασφαλείας τους», ανέφερε, ενώ όταν κλήθηκε να απαριθμήσει τα κίνητρα που την οδήγησαν στη δημιουργία της έκθεσης, δήλωσε: «Η αείμνηστη πολιτισμική κληρονομιά του Ρεθύμνου, τα βιώματα μου στην πόλη, η διαμόρφωση οικολογικής συνείδησης και το κρυμμένο μήνυμα του οικοφεμινισμού, της σχέση δηλαδή της γυναίκας με τη φύση και την πατριαρχία και καθώς και τον συμβολισμό της στην Κρήτη».
