Ο «Δαίδαλος», ένας από τους πιο σύγχρονους υπερυπολογιστές στην Ευρώπη, πρόκειται να εγκατασταθεί στην Αθήνα, αλλάζοντας το τοπίο της έρευνας και της αξιοποίησης δεδομένων, ενώ παράλληλα στην Κρήτη προγραμματίζεται η εγκατάσταση ενός μικρότερου υπερυπολογιστή, εξίσου σημαντικού για τις ανάγκες της Κρήτης, διαθέσιμου στα ιδρύματα και τους φορείς του νησιού.
Ο υπερυπολογιστής Δαίδαλος θα αποτελέσει τη βασική υπολογιστική υποδομή του εργοστασίου τεχνητής νοημοσύνης «ΦΑΡΟΣ», που έχει την αποστολή να δημιουργήσει ένα ολόκληρο οικοσύστημα τεχνολογικής αριστείας, με εξειδίκευση στην τεχνητή νοημοσύνη και εφαρμογές στους τομείς της υγείας, της γλώσσας και πολιτισμού και της βιώσιμης ανάπτυξης στη σχέση που έχει με την παρακολούθηση του περιβάλλοντος, του κλίματος και όλα όσο περιλαμβάνονται σε αυτόν τον τομέα.
Για τη σημασία του υπερυπολογιστή «Δαίδαλος», τη σύνδεση με το εργοστάσιο τεχνητής νοημοσύνης «ΦΑΡΟΣ» και τον ρόλο του ΙΤΕ, μίλησε στην Τηλεόραση CRETA με τη Σώτια Πεντεδήμου ο Δημήτρης Πλεξουσάκης, διευθυντής του Ινστιτούτου Πληροφορικής του ΙΤΕ και αντιπρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης.
«Υπερυπολογιστές είχαμε και στο παρελθόν, όμως πλέον έχουν πάει σε μια άλλη κλίμακα», υπογράμμισε ο κ. Πλεξουσάκης, εξηγώντας ότι ο Δαίδαλος ανήκει στη δεύτερη τάξη των ευρωπαϊκών υπολογιστικών υποδομών, αλλά αποτελεί πολλαπλό εργαλείο για την έρευνα, για την ανάπτυξη καινοτόμων υπηρεσιών και κυρίως για την ενίσχυση ενός τεχνολογικού οικοσυστήματος που μπορεί να δώσει ώθηση στην οικονομία και την απασχόληση.
Η προσπάθεια, όπως σημείωσε, εντάσσεται σε ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο στήριξης, με στόχο η ήπειρος να καταστεί παγκόσμια υπερδύναμη στην υπολογιστική υψηλών επιδόσεων. «Η Ελλάδα αποκτά ένα σύστημα πολύ μεγαλύτερο από αυτά που έχουμε αυτήν τη στιγμή στη χώρα», επεσήμανε ο καθηγητής, ενώ συμπλήρωσε για τη σημασία που έχει η εγκατάστασή του και η λειτουργία του:
«Οι μοντέρνες προκλήσεις χρειάζονται -ανεξάρτητα από τον τομέα στον οποίο αναφέρονται – τη χρήση υπολογιστικών συστημάτων. Η αξιοποίηση των μεγάλων δεδομένων είναι μόνο δυνατή όταν έχουμε στη διάθεσή μας τέτοιες υποδομές και τις δυνατότητες να τα αξιοποιούμε με έναν τρόπο που θα καθιστά και την αξία που θα εξάγουμε από αυτό επίκαιρη. Πρέπει να έχουμε τη δυνατότητα να εξάγουμε αυτήν την αξία όταν τη χρειαζόμαστε, να εξυπηρετούμε μοντέρνες ανάγκες για την επίλυση σημαντικών προβλημάτων, να στηρίζουμε προσπάθειες που αφορούν είτε την πολιτεία, είτε τις ανάγκες της βιομηχανίας και φυσικά να προωθούμε την έρευνα και την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών που θα δώσουν νέες υπηρεσίες που θα τροφοδοτήσουν το ίδιο το οικοσύστημα».
Το έργο ξεκίνησε επίσημα την 1η Απριλίου, με εναρκτήρια συνάντηση στις 15 Απριλίου στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Στόχος είναι, όπως ανέφερε ο καθηγητής, η σύσταση ενός βιώσιμου, καινοτόμου οικοσυστήματος που θα στηριχτεί όχι μόνο στους ερευνητές, αλλά και σε δημόσιους και ιδιωτικούς φορείς που θα αξιοποιήσουν τις νέες δυνατότητες.
Βελτίωση της διαγνωστικής ικανότητας στις ιατρικές εξετάσεις
Ένας από τους κύριους πυλώνες της εγκατάστασης του Δαίδαλου είναι η εφαρμογή των δεδομένων με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης στον χώρο της υγείας με έξυπνα εργαλεία, όπως τόνισε ο κ. Πλεξουσάκης, χωρίς να αποσκοπεί σε καμία περίπτωση στην αντικατάσταση του επαγγέλματος του ιατρού.
Τα δεδομένα του υπερυπολογιστή Δαίδαλος μπορούν να αξιοποιηθούν από τους ιατρούς συμπληρωματικά για την καλύτερη δυνατή διάγνωση, καθώς έχει τη δυνατότητα να επεξεργάζεται γρήγορα και αποτελεσματικά τα δεδομένα.
«Με τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης μπορούμε να βελτιώσουμε τη διαγνωστική ικανότητα που έχουμε πάνω σε απεικονιστικές εξετάσεις. Κάθε μέρα γίνονται χιλιάδες απεικονιστικές εξετάσεις σε κάθε σύστημα υγείας γιατροί που καλούνται να τις μελετήσουν και να τις εξετάσουν, χρειάζονται βοήθεια, θέλουμε να επαυξήσουμε τη δική τους ικανότητα να μπορούν να κάνουν την επεξεργασία αυτών των εικόνων και βασιζόμενοι σε κάποια χαρακτηριστικά τα οποία ένα εκπαιδευμένο σύστημα τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να εντοπίζει με μεγάλη ακρίβεια στις εικόνες, να έχουν το ερέθισμα να κοιτάξουν έτσι ώστε να δώσουν τη δική του έμπειρη εξειδικευμένη γνώμη πάνω σε αυτό που βλέπουν. Δεν θα τους αποκαταστήσουμε ποτέ, θέλουμε όμως να έχουμε ένα εργαλείο που θα κάνει τη ζωή τους πιο εύκολη και κατά συνέπεια να βελτιώνει και την ποιότητα ζωής», περιέγραψε ο καθηγητής.
Σημαντικό το κομμάτι της εκπαίδευσης
Κεντρικό ρόλο θα παίξει η ποιότητα των δεδομένων που θα τροφοδοτούνται στον υπερυπολογιστή, όπως επεσήμανε ο καθηγητής, καθώς η εγκυρότητα των δεδομένων θα είναι καθοριστική για την εγκυρότητα των αποτελεσμάτων.
Τα συστήματα της τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να εξετάζουν εκατομμύρια παραμέτρους ταυτόχρονα, αλλά απαιτούν εξαιρετική προετοιμασία, τονίζει ο κ. Πλεξουσάκης.
«Είναι πολύ σημαντικό το κομμάτι της εκπαίδευσης και το τι θα τροφοδοτήσουμε ένα τέτοιο σύστημα ώστε να εκπαιδευτεί πάνω στα δεδομένα που θα το τροφοδοτήσουμε. Χρειάζεται πολλή προ επεξεργασία των δεδομένων πριν τα δώσουμε σε ένα τέτοιο σύστημα, που αυτό που κάνει είναι να ταιριάζει χαρακτηριστικά. Τα συστήματα τεχνητής νοημοσύνης κάνουν πολύ καλά και πολύ γρήγορα αυτήν τη δουλειά. Να ταιριάξουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά χαμηλού ή υψηλότερου επιπέδου. Έχουν τη δυνατότητα να εξετάσουν εκατομμύρια παραμέτρους σε κάθε χρονική στιγμή. Όμως εάν δεν δώσουμε καλά προετοιμασμένα δεδομένα, καθαρά, απαλλαγμένα από λάθη, δεν θα καταφέρουμε και πολλά».
Υπερυπολογιστής στην Κρήτη
Η Κρήτη προετοιμάζεται να φιλοξενήσει τον δικό της υπερυπολογιστή, χάρη στην πρωτοβουλία της Περιφέρειας Κρήτης και με συντονισμό από το Ινστιτούτο Πληροφορικής σχεδιάζεται η εγκατάσταση ενός υπολογιστικού συστήματος μικρότερης ισχύος από αυτήν του Δαίδαλου.
Αυτήν τη στιγμή είναι στο στάδιο προκήρυξης των σχετικών διαγωνισμών, ανέφερε ο κ. Πλεξουσάκης, με εκτιμώμενο χρόνο υλοποίησης τον έναν χρόνο.
«Η Περιφέρεια Κρήτης πριν από ενάμιση χρόνο προκήρυξε μια δράση για να χρηματοδοτήσει ένα δίκτυο ερευνητικών υποδομών σε όλα τα ιδρύματα του νησιού και μια από τις προτάσεις που συντονίσαμε ως Ινστιτούτο Πληροφορικής αφορά στην εγκατάσταση ενός υπερυπολογιστή, μικρότερου μεγέθους από τον Δαίδαλο, παρόλα αυτά ιδιαίτερα σημαντικού μεγέθους για τα δεδομένα της Περιφέρειας Κρήτης και για τη συνύπαρξή του με τον Δαίδαλο. Πριν έναν μήνα περίπου ολοκληρώθηκαν οι διαδικασίες της έγκρισης και ένταξης αυτών των έργων, οπότε τώρα είμαστε στη διαδικασία προκήρυξης των σχετικών διαγωνισμών και φιλοδοξούμε ταυτόχρονα με τον Δαίδαλο να εγκαθιστούμε και εμείς τη δική μας υπολογιστική υποδομή η οποία θα είναι διαθέσιμη σε όλα τα ιδρύματα του νησιού και στους ιδιωτικούς και δημόσιους φορεί που θέλουν να κάνουν χρήσης. Ο χρόνος υλοποίησής του για την Κρήτη εκτιμάται λίγο παραπάνω από έναν χρόνο».
Επιμέλεια: Μαγδαληνή Κουντουνιώτη
