Τεράστια είναι η ανησυχία για το μέλλον των δημόσιων έργων που είναι σε εξέλιξη σε όλη την Κρήτη.
Το αυξημένο κόστος στις πρώτες ύλες και τα υλικά κυρίως λόγω ενεργειακής κρίσης και πολέμου, έρχεται να προστεθεί σε μήνες συνεχόμενων αυξήσεων στα υλικά και τις πρώτες ύλες, που ήδη αντιμετώπισε ο κατασκευαστικός κλάδος το 2021, οδηγώντας πλέον τον τεχνικό κόσμο σε αδιέξοδο με την τύχη των έργων να χαρακτηρίζεται αβέβαιη.
Οι εργολάβοι δηλώνουν οικονομική αδυναμία να συνεχίσουν ή και να αναλάβουν νέα έργα.
Ειδικότερα, έργα το οποία είχαν συμβασιοποιηθεί με μεγάλα ποσοστά έκπτωσης, πλέον λόγω της τεράστιας αύξησης των τιμών των υλικών δεν μπορούν να συνεχιστούν.
Αυτό σημαίνει ότι δεκάδες δημόσια έργα κινδυνεύουν να μείνουν ημιτελή ή να καθυστερήσουν σημαντικά.
Τόσο σε επίπεδο περιφέρειας όσο και σε επίπεδο δήμων είναι πολλά τα έργα που έχουν συμβασιοποιηθεί, άλλα έχουν ξεκινήσει και άλλα βρίσκονται στο στάδιο της ολοκλήρωσης. Κάνεις όμως δεν μπορεί με βεβαιότητα να διασφαλίσει την περάτωσή τους, με δεδομένη την κατάσταση που επικρατεί. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα, σύμφωνα με την αντιπεριφερειάρχη, του μεγάλου έργου που συμβασιοποίησε η Περιφέρεια Κρήτης συνολικού προϋπολογισμού 16.5 εκ. ευρώ, το οποίο δεν έχει ακόμα ξεκινήσει και είναι άγνωστο πότε αυτό θα γίνει. Οι εργολήπτες από την πλευρά τους καλούν επιτακτικά την κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Υποδομών να προχωρήσει σε αναπροσαρμογές, διαφορετικά όπως υποστηρίζουν οι ίδιοι οδηγούνται σε διάλυση και τα έργα θα παραμείνουν ημιτελή.
Η αντιπεριφερειάρχης Μαρία Λιονή, μιλώντας στα «Ρ.Ν.» εξέφρασε την ανησυχία τους για το πρόβλημα που έχει δημιουργηθεί, το οποίο όπως τόνισε αν και ακόμα δεν είναι ορατό στα έργα, εν τούτοις αν δεν ληφθούν μέτρα όπως είπε, θα υπάρξει πρόβλημα: «Μας ανησυχεί ιδιαίτερα η κατάσταση, και έχουμε συζητήσει το πρόβλημα και σε επίπεδο περιφερειακού συμβουλίου, διότι έχουν δημοπρατηθεί έργα και έχουν συμβασιοποιηθεί, αρκετά εξ αυτών με αρκετά μεγάλες εκπτώσεις, με αποτέλεσμα και εξαιτίας των ανατιμήσεων των υλικών, κυρίως των ασφαλτικών, να κινδυνεύουν αρκετά έργα. Υπάρχουν μάλιστα διαμαρτυρίες από τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Εργοληπτών Δημοσίων Έργων που ζητά νέες τιμολογήσεις από το αρμόδιο υπουργείο για να μπορούν οι εργολάβοι να τελειώσουν τα έργα».
Σε τοπικό επίπεδο όπως πρόσθεσε η κ. Λιονή, αν και έχουν συμβασιοποιηθεί δεν έχουν ξεκινήσει, λόγω του προβλήματος με τις ανατιμήσεις το μεγάλο έργο της περιφέρειας που αφορά στην εθνική οδό, αλλά και έργα οδοποιίας σε Μυλοπόταμο, Άγιο Βασίλη και Αμάρι, τονίζοντας ότι: «Είναι πραγματικότητα ότι κάποια έργα μεγάλα παρότι έχουν συβμασιοποιηθεί κινδυνεύουν να μην ξεκινήσουν εγκαίρως. Ένα τέτοιο έργο μεγάλο της περιφέρειας που αφορά όλη την Κρήτη (16,5 εκ ευρώ) που έχει συμβασιοποιηθεί και περιμέναμε να ξεκινήσει άμεσα και καθυστερεί, είναι το έργο επισκευή και συντήρησης του ΒΟΑΚ, κυρίως ανατολικά και δυτικά του Ρεθύμνου. Αυτό το έργο που εμπεριέχει και πολλά ασφαλτικά, καθυστερεί να ξεκινήσει για αυτό τον λόγο. Την ίδια στιγμή υπάρχουν έργα δημοπρατημένα και συμβασιποιημένα και στον Άγιο Βασίλη και τον Μυλοπόταμο και στο Αμάρι που υπήρχε μια δυστοκία εξαρχής – προ ανατιμήσεων – και η οποία δυστοκία τώρα έχει ενταθεί και υπάρχει μεγάλο θέμα, καθώς δεν έχουν ακόμα ξεκινήσει. Την ιδία στιγμή κάποια έργα τα οποία έχουν να κάνουνε με ασφαλτικά, εκτελούνται με αργούς ρυθμούς, καθώς οι εργολάβοι περιμένουν ή να πέσουν τιμές ή την ανατιμολόγηση. Έργο που να έχει διακοπεί μέχρι σήμερα δεν έχουμε. Το μόνο βέβαιο είναι ότι θα έχουμε καθυστερήσεις. Ειδικά στα έργα που εμπεριέχουν ασφαλτικά και τα δικά μας έργα, τα περισσότερα έχουν να κάνουν με ασφαλτικά».
Ο δήμαρχος Ρεθύμνου Γιώργος Μαρινάκης από την πλευρά του τόνισε ότι προς το παρόν στον δήμο Ρεθύμνου κανένα έργο δεν κινδυνεύει. Όπως είπε χαρακτηριστικά γίνεται μια τεράστια προσπάθεια για καλή συνεργασία του δημοτικού συστήματος με τους αναδόχους, προκειμένου να προχωρούν τα έργα, ωστόσο δεν έκρυψε την ανησυχία του για τις ανατιμήσεις, οι οποίες πιέζουν τους αναδόχους και κατ’ επέκταση τα έργα. Ειδικότερα, μιλώντας στα «Ρ.Ν.» είπε: «Προσπαθούμε με κάθε δυνατή προσπάθεια να τα διασώσουμε τα έργα. Προφανώς έργα τα οποία έχουν συμβασιοποιηθεί με άλλες τιμές και με άλλα δεδομένα, τώρα νιώθουν την πίεση των νέων αυξήσεων και οι ανάδοχοι τους. Όμως μέχρι στιγμής στον δήμο Ρεθύμνου δεν έχουμε καμιά εργολαβία ακυρώσει ή διακόψει. Προσπαθούμε όμως, δείχνουμε κατανόηση, δίνουμε τις ανάλογες παρατάσεις για να μην καταργηθεί το έργο. Υπάρχει μια ανησυχία, όμως δεν είναι τυχαίο ότι στον δήμο Ρεθύμνου δώσαμε προτεραιότητα σε έργα που χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους. Τα έργα τα δικά μας είναι κατά κύριο λόγο χρηματοδοτούμενα έργα και στα πλαίσια αυτά θα αντιμετωπιστούν και τα προβλήματα τους. Ένα έργο στο οποίο υπήρχε θέμα και διεκόπη ήταν το αποχετευτικό του Ατσιποπούλου, για το οποίο καταφέραμε και εξασφαλίσαμε πρόσθετη χρηματοδότηση και το έργο θα ανατεθεί σε εργολάβο με μια πολύ λογική εκτύπωση της τάξεως του 20%. Όμως το αίτημα των ανάδοχων είναι λογικό. Πρέπει να γίνουν αναπροσαρμογές. Δεν μπορούμε να κλείσουμε τα μάτια μας σε ένα κύμα ακρίβειας το οποίο υπάρχει. Όλες οι ανατιμήσεις αυτές έχουν σχέση με την ενέργεια. Σαν αυτοδιοίκηση θεωρούμε ότι με την καλή συνεργασία που έχουμε, με τον τρόπο που χειριζόμαστε τα θέματα, με την προτεραιοποίηση που δώσαμε σε έργα, συγχρηματοδοτούμενα από ευρωπαϊκά προγράμματα ο δήμος Ρεθύμνου δεν έχει σοβαρά προβλήματα στην εκτέλεση των έργων του».
Δυσβάσταχτες για τους αναδόχους χαρακτήρισε τις ανατιμήσεις των υλικών ιδίως των ασφαλτικών ο αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων Άγγελος Μαλάς, σημειώνοντας πως: «Φοβάμαι ότι το επόμενο δίμηνο θα ακούσουμε μεγάλες καμπάνες στο κατασκευαστικό τομέα γιατί κάποια τεχνικά ζητήματα που προκύπτουν στα έργα είναι και θέματα κόστους. Τίθεται ζήτημα βιωσιμότητας των εργολάβων με τις ανατιμήσεις και ειδικά με τις ασφαλτοστρώσεις. Τα έργα δοθήκαν με εκπτώσεις και πλέον λόγω των αυξήσεων οι εργολάβοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν».
Επιτακτική η ανάγκη ανατιμολογήσεων τονίζουν οι εργολήπτες
Την επιτακτική ανάγκη λήψης μέτρων για να διασωθούν τα έργα των δήμων και των περιφερειών, τονίζει ο Σύνδεσμος Εργοληπτών Ελλάδας με ανατιμολογήσεις των υλικών, σε διαφορετική περίπτωση όπως επισημαίνουν οι εργολάβοι δεκάδες έργα θα τιναχτούν στον αέρα λόγω οικονομικής αδυναμίας των ανάδοχων.
Ο Ζαχαρίας Αθουσάκης, μέλος του ΣΑΤΕ, μιλώντας στα «Ρ.Ν.», υποστήριξε: «Πρώτα από όλα πρέπει να τελειώσουν τα έργα που έχουν συμβασιοποιηθεί και έχουν δημοπρατηθεί το πρώτο εξάμηνο του 2021. Όλα αυτά τα έργα δεν υλοποιούνται ή τα εργοτάξια υπολειτουργούν. Όλοι βρισκόμαστε σε αναμονή τι θα κάνει το υπουργείο με την εκτίναξη των τιμών που διατάραξαν την οικονομική ισορροπία των συμβάσεων. Πρέπει η πολιτεία να αναπληρώσει τις ανατιμήσεις των έργων από τις πιστώσεις των έργων. Δοθήκαν σε κάποια έργα εκπτώσεις για την ανάληψη τους, υπάρχουν από ‘κει κεφάλαια ευρωπαϊκά να μπορούν να πληρωθούν αυτές οι ανατιμήσεις που έφερε η πανδημία του κορονοϊου που δεν είναι υπόθεση του αναδόχου, η ενεργειακή κρίση του πετρελαίου που δεν είναι υπόθεση του ανάδοχου και τέλος ο πόλεμος της Ουκρανίας που στέρεψε τις πηγές προμήθειας χάλυβος κ.τλ. που επηρεάζουν ένα κάρο τμήματα των έργων. Η πολιτεία πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες. Όμως βλέπουν ότι τα έργα που έχουν μεγάλο πρόβλημα είναι αυτά των δήμων και των περιφερειών γιατί οι 500 εταιρίες και οι 2.500 εργολήπτες φυσικά πρόσωπα με μεγάλο ανταγωνισμό έδωσαν εκπτώσεις για να τα πάρουν με μέσο όρο 48%. Τα μεγάλα όμως έργα που αντιπροσωπεύουν τα πολλά δις ,το 80% και αυτά τα ανέλαβαν οι μεγάλοι με μέσο όρος έκπτωσης 7%. Τα μεγάλα έργα λοιπόν με 7% έκπτωση μέσο όρο μπορούν καλύτερα να δεχτούν τους κραδασμούς και άρα μπορούν να προχωρήσουν. Αν λοιπόν γίνουν ανατιμήσεις, θα τις πάρουν και τα μεγάλα έργα και το οικονομικό επιτελείο λέει όχι. Και υπάρχει πόλεμος μεταξύ ανάδοχων έργων δήμων και περιφερειών, όπου είναι σε κατάσταση πολιορκίας και από την άλλη το υπουργείο που κάνει την πάπια. Άρα τα έργα είναι σε αναμονή, να δούμε τι θα κάνει το υπουργείο, αν θα δώσει αναπροσαρμογές η αν θα πάμε σε διάλυση. Η αναθεώρηση που δόθηκε το Δεκέμβριο είναι ανεπαίσθητη, αντιστοιχεί στο 20% του συνόλου των ανατιμήσεων. Δεν καλύπτουν τις ανάγκες. Η Ανεξάρτητη αρχή δημόσιων συμβάσεων λέει στους ανάδοχους ότι σύμφωνα με το υφιστάμενο καθεστώς, μπορούν οι αναθέτουσες αρχές σε έκτακτες περιπτώσεις που έχει ανατραπεί η οικονομική ισορροπία των συμβάσεων, να δώσουν αναπροσαρμογή των τιμών οι ίδιες οι αναθέτουσες αρχές και να δώσουν συμπληρωματική πίστωση. Βεβαίως οι δήμαρχοι λένε και ποιος θα μας δώσει εμάς τις πιστώσεις. Η απάντηση που πρέπει να δοθεί είναι ότι τα έργα μας δοθήκαν με εκπτώσεις, άρα το τεχνικό δελτίο που είχε πάει για έγκριση είχε το 100% της πίστωσης. Άρα να ολοκληρωθούν τα υφιστάμενα με αυτά τα χρήματα και να μην γίνουν με τα υπόλοιπα των εκπτώσεων νέα έργα. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν δεν δοθούν λύσεις τα έργα θα τιναχτούν στον αέρα».
