Η θέση της Νέας Αριστεράς για τα ιδιωτικά ΑΕΙ

Η θέσπιση ιδιωτικών πανεπιστημίων δεν είναι προοδευτική μεταρρύθμιση, είναι συντηρητική αντιμεταρρύθμιση τονίζει σε ανακοίνωση της η Νέα Αριστερά Ρεθύμνου.

Αναλυτικά, αναφέρει: «Οι αντιπαραθέσεις του αγροτικού και του πανεπιστημιακού κόσμου με την κυβέρνηση μονοπωλούν τον δημόσιο πολιτικό διάλογο τούτο τον καιρό, Η κυβέρνηση διέσπειρε φήμες ότι θα φέρει νομοσχέδιο για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων στις αρχές του έτους με δόλιο στόχο να εκμεταλλευτεί την αγωνία των φοιτητών να μην χάσουν την εξεταστική τους περίοδο και έτσι να περιορίσει το εύρος των αντιδράσεων. Μέχρι τώρα δεν το κατάφερε. Διότι η πλειονότητα των φοιτητών, των διδασκόντων και των εργαζομένων στα ΑΕΙ καταλαβαίνουν ότι η κυβέρνηση κοροϊδεύει ασύστολα τον κόσμο. Και τούτο για πολλούς λόγους και με πολλούς τρόπους.

Η κυβέρνηση, με το νομοσχέδιο για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων, δεν παραβιάζει μόνον το σύνταγμα, το οποίο ορθώς απαγορεύει ρητά την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών ΑΕΙ. Καταστρατηγεί, επίσης το δικαίωμα πρόσβασης στο κοινό αγαθό της δωρεάν παιδείας, κύριο χαρακτηριστικό μιας πραγματικής δημοκρατίας. Αυτό σημαίνει ότι η παιδεία, και ορισμένα άλλα αγαθά, όπως η υγεία, ο πολιτισμός κλπ., δεν μπορούν να είναι εμπορεύματα που θα αγοράζει κάποιος στην αγορά, αλλά το κράτος έχει καταστατική υποχρέωση να εξασφαλίζει την απρόσκοπτη πρόσβαση σε αυτά όλων των πολιτών. Εξάλλου, το Πανεπιστήμιο ως κοινωνικός θεσμός δημοσίου συμφέροντος λειτουργεί και οφείλει να λειτουργεί αυτοτελώς και ανεξάρτητα από το κράτος και το ιδιωτικό συμφέρον προκειμένου να διαδραματίζει απρόσκοπτα την αποστολή του ως χώρος ελεύθερης διακίνησης ιδεών, παραγωγής και διάδοσης γνώσης, άσκησης κριτικής και παραγωγής πολιτισμού.

Αντισυνταγματική είναι επίσης η προσπάθεια του Υπουργείου Παιδείας να επιβάλει στα πανεπιστήμια τη διενέργεια των εξετάσεων εξ αποστάσεως με ψηφιακές μεθόδους (που αποδεδειγμένα είναι διαβλητές), καθώς παραβιάζει την πρααναφερόμενη ρητή συνταγματική επιταγή περί αυτοδιοίκητου των ΑΕΙ. Απειλεί, μάλιστα, με μείωση της χρηματοδότησης και πειθαρχικές διώξεις όσα πανεπιστήμια και όσους καθηγητές δεν συμμορφωθούν στις εντολές της.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι με το εν λόγω νομοσχέδιο καταλύει το κρατικό μονοπώλιο στα πανεπιστήμια και επιτρέπει την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, όπως τα βαφτίζει. Όμως τα ελληνικά πανεπιστήμια, ακριβώς επειδή είναι αυτοδιοικούμενα, δεν είναι κρατικά, είναι δημόσια. Αντιθέτως, η κυβέρνηση προσπαθεί με διάφορες μεθόδους και νομικούς περιορισμούς να επιβάλει ασφυκτικό κρατικό εναγκαλισμό στα δημόσια πανεπιστήμια, περιορίζοντας ολοένα και περισσότερο την αυτονομία τους και την χρηματοδότησή τους.

Τα πανεπιστήμια που επιδιώκει να θεσπίσει δεν θα είναι μη κρατικά – μη κερδοσκοπικά αλλά ιδιωτικά, διότι κανένας ιδιώτης και κανένα ξένο πανεπιστήμιο δεν έχει λόγους να ιδρύσει πανεπιστήμιο στη μικρή ελληνική εκπαιδευτική αγορά χωρίς να αποβλέπει στο κέρδος. Επιπλέον, μια βασική διαφορά μεταξύ δημοσίων και ιδιωτικών πανεπιστημίων ή κολλεγίων είναι η διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας, η οποία, λόγω του κόστους της, είτε δεν διενεργείται καθόλου στα ιδιωτικά πανεπιστήμια είτε διενεργείται με κρατική χρηματοδότηση. Συνακόλουθα, η ελληνική πολιτεία, εάν θέλει να δώσει μια επίφαση πανεπιστημιακού στάτους στα υπό ίδρυση τριτοβάθμια ιδρύματα, θα αναγκαστεί να τα χρηματοδοτήσει από τον κρατικό κορβανά, όπως επίσης θα αναγκαστεί να ενισχύσει τους φοιτώντες σε αυτά με φοιτητικά δάνεια, μειώνοντας έτσι ακόμη περισσότερο το μερίδιο της χρηματοδότησης των δημοσίων πανεπιστημίων, η οποία ήδη είναι ανεπαρκής και η χαμηλότερη στην Ευρώπη.

Η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα επιτείνει δραματικά τις κοινωνικές και ταξικές ανισότητες στην πρόσβαση στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση, καθώς κάποιοι θα εισάγονται με τον κόπο τους και την αξία τους και άλλοι με το πουγκί τους. Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι έτσι θα λύσει το πρόβλημα της μετανάστευσης ελλήνων φοιτητών για να σπουδάσουν στο εξωτερικό. Κρύβει, όμως, επιμελώς ότι οι έλληνες φοιτητές που σπουδάζουν στο εξωτερικό είναι λιγότεροι από 40.000 από τους οποίους μόνον 2.000 περίπου κάνουν προπτυχιακές σπουδές, ενώ οι υπόλοιποι κάνουν μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές. Φεύγουν δε στο εξωτερικό, είτε επειδή τα επιστημονικά αντικείμενα που θέλουν να σπουδάσουν δεν θεραπεύονται στην Ελλάδα, είτε επειδή δεν κατάφεραν να εισαχθούν στις σχολές υψηλής ζήτησης που επιθυμούσαν, π.χ. ιατρική ή νομική. Τούτη όμως η κυβέρνηση κατήργησε το 2019 τη νομική σχολή στην Πάτρα που είχε ιδρύσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και δεν είχε προλάβει να λειτουργήσει, όπως κατήργησε ή συγχώνευσε και πολλά άλλα πανεπιστημιακά τμήματα, μειώνοντας έτσι τον αριθμό των εισακτέων. Η μείωση αυτή επιτάθηκε δραματικά με τη θέσπιση της Ελάχιστης Βάσης Εισαγωγής (ΕΒΕ). Έτσι όμως η κυβέρνηση αφενός μειώνει τους εισακτέους στα δημόσια πανεπιστήμια, αφετέρου δημιουργεί πελατεία για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια που επιδιώκει να ιδρύσει.

Το παράδειγμα των πανεπιστημιακών σχολών του Ρεθύμνου είναι αποκαλυπτικό: το 2021 και το 2022 στα πανεπιστημιακά τμήματα του Ρεθύμνου μπήκαν 1.382 λιγότεροι φοιτητές λόγω της ΕΒΕ και της μείωσης των εισακτέων που αποφάσισε η τότε υπουργός Παιδείας Νίκη Κεραμέως. Παράλληλα, η ίδια ακύρωσε την ίδρυση των τμημάτων Τουρισμού και Μουσικών Σπουδών που είχε αποφασίσει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Επιπλέον, πολλοί φοιτητές εισάγονται μεν στο Ρέθυμνο, αλλά είτε δεν εγγράφονται, είτε δεν διαμένουν στην πόλη, είτε αδυνατούν να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους λόγω του ακριβού κόστους διαβίωσης. Πρόκειται για ένα πρόβλημα που θα μπορούσε να είχε θεραπευτεί σε σημαντικό βαθμό εάν η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν καθυστερούσε αδικαιολόγητα την υλοποίηση της κατασκευής των νέων φοιτητικών εστιών, των οποίων η χρηματοδότηση είχε εξασφαλιστεί στις αρχές του 2019. Είναι ολοφάνερο ότι η θέσπιση ιδιωτικών πανεπιστημίων θα πλήξει καίρια τα περιφερειακά πανεπιστήμια, όπως αυτά στο Ρέθυμνο.

Ένα επιπλέον επιχείρημα της κυβέρνησης για τη θέσπιση ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι ότι αυτή θα αυξήσει το ελληνικό ΑΕΠ καθώς θα γίνει πόλος έλξης ξένων φοιτητών που θα έλθουν να σπουδάσουν στα ιδιωτικά πανεπιστήμια της Ελλάδας. Εάν όμως είναι έτσι, τότε γιατί στην Ελλάδα σπουδάζουν πάνω από 15.000 Κύπριοι φοιτητές, ενώ η Κύπρος έχει μεγάλο αριθμό και την μεγαλύτερη αναλογία ιδιωτικών προς δημόσια πανεπιστήμια στην Ευρώπη;

Γιατί, λοιπόν, η κυβέρνηση επιμένει στη θέσπιση ιδιωτικών πανεπιστημίων, εφόσον η ελληνική κοινωνία δεν πρόκειται να κερδίσει τίποτε από την ίδρυσή τους, αλλά αντιθέτως θα επιταθούν οι κοινωνικές ανισότητες; Παράλληλα, θα βγαίνουν πτυχιούχοι με αμφίβολης ποιότητας σπουδές από τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, καθώς θα έχουν λόγους να παρέχουν πτυχία σε φοιτητές που δεν το αξίζουν επειδή θα εξαρτώνται οικονομικά πρωτίστως από τα δίδακτρα τους.

Η προφανής ερμηνεία είναι η ιδεολογική εμμονή της νεοφιλελεύθερης δεξιάς για όλο και μεγαλύτερη παραχώρηση δημοσίων αγαθών στην αγορά και την κερδοσκοπική οικονομία, όπως π.χ. συμβαίνει σε πολλούς τομείς, από την υγεία και την ενέργεια μέχρι τις παραλίες και το παλαιό αεροδρόμιο του Ελληνικού. Αλλά και επειδή η κυβέρνηση Μητσοτάκη φαίνεται ότι έχει υποσχεθεί σε φίλα προσκείμενους επιχειρηματίες να τους παραχωρήσει ένα ακόμη πεδίο υψηλής κερδοφορίας. Μύχιος απώτερος στόχος της κυβέρνησης είναι η μελλοντική εμπορευματοποίηση συνολικά του χώρου της ανώτατης εκπαίδευσης με την εισαγωγή διδάκτρων στα δημόσια πανεπιστήμια και τη βαθμιαία εξάρτησή τους για τη διενέργεια έρευνας και την πρόσληψη διδακτικού προσωπικού από την χρηματοδότησή τους από ιδιωτικά κεφάλαια.

Η Νέα Αριστερά του νομού Ρεθύμνου συμπαρατάσσεται και συμπαραστέκεται στον αγώνα των φοιτητών ενάντια στην ίδρυση ιδιωτικών ΑΕΙ και υπέρ της αναβάθμισης των σπουδών στα δημόσια πανεπιστήμια. Στηρίζει ολόθερμα τις αγωνιστικές κινητοποιήσεις τους και καταδικάζει ρητά τις αυταρχικές προσπάθειες της κυβέρνησης να τις καταστείλει βίαια με την επέμβαση της Αστυνομίας, όπως έγινε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης. Καταδικάζει επίσης ρητά την προσπάθεια της κυβέρνησης να επιβάλει αυθαίρετα στα πανεπιστήμια τη διεξαγωγή ψηφιακών εξετάσεων, πρακτική που υπονομεύει το αδιάβλητο των εξετάσεων, καταργεί το αυτοδιοίκητο των πανεπιστημίων και εκβιάζει με αθέμιτο τρόπο τους αγωνιζόμενους φοιτητές.

Η Νέα Αριστερά του νομού Ρεθύμνου στηρίζει την απεργία που αποφάσισε η ΠΟΣΔΕΠ και τη στάση εργασίας που προκήρυξε η ΑΔΕΔΥ για την Πέμπτη, 8 Φεβρουαρίου, και καλεί όλους τους πολίτες να συμμετάσχουν μαζικά στα εκπαιδευτικά συλλαλητήρια που έχουν εξαγγελθεί.

Ο αγώνας για το δικαίωμα στην ισότιμη πρόσβαση σε μια υψηλής ποιότητας πανεπιστημιακή εκπαίδευση είναι υπόθεση όλων μας».