Τα πρώτα πολιτικά βήματα
Οι πολιτικές συνθήκες στη χώρα μας έχουν μια μακραίωνη ιστορική διαδρομή διακοσίων τόσων χρόνων έχοντας σαν αφετηρία τους, τα πρώτα χρόνια της απελευθέρωσης. Δυστυχώς όμως, από τότε οι Ευρωπαϊκές μεγάλες δυνάμεις που διαφέντευαν τις τύχες των λαών ολόκληρου του κόσμου με τη τακτική της αποικιοκρατίας ή της κηδεμονίας, είχαν τον πρώτο λόγο και στη συγκρότηση του πρώτου Ελληνικού κράτους. Ήδη από τότε, η πρώτη τους κίνηση ήταν να επιλέξουν για την Ελλάδα ως κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια, που έφτασε στο Ναύπλιο τον Ιανουάριο του 1828. Πριν ολοκληρωθούν τέσσερα χρόνια από την άφιξή του, ο Καποδίστριας δολοφονήθηκε τον Σεπτέμβριο του 1831, ίσως συνενεργούντων των ιδίων των ξένων «κηδεμόνων» ως ηθικών αυτουργών, με ντόπιους πολιτικοστρατιωτικούς παράγοντες.
Τα προαναφερόμενα Ευρωπαϊκά κέντρα μετά τον θάνατο του Καποδίστρια, το 1832, εγκατέστησαν στη θέση του ανώτατου άρχοντα, ως βασιλιά, τον Όθωνα, πρίγκηπα Βαυαρικής καταγωγής. Από τότε όμως οι τότε λεγόμενες μεγάλες δυνάμεις, που ήταν η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία, έριζαν μεταξύ τους για το ποιος θα είχε τα περισσότερα οφέλη από τη διαχείριση του δύσμοιρου Ελληνικού λαού. Τόση ήταν η πραγματική τους ανάμειξη στη διακυβέρνηση της χώρας μας, αφού τα τρία πολιτικά κόμματα που είχαν συγκροτηθεί, είχαν απ’ ευθείας αναφορά σε αυτούς. Ήταν το Αγγλικό κόμμα, το Γαλλικό κόμμα, και το Ρωσικό κόμμα.
Από τον Βαυαρό βασιλιά ως τον Δανό βασιλιά!
Τα κόμματα αυτά είχαν αποκλειστικά σχεδόν την εκπροσώπηση της βούλησης του τότε ανεξάρτητου Ελληνικού χώρου που έφτανε μέχρι και τη Θεσσαλία. Αυτό διήρκεσε τριάντα τουλάχιστον χρόνια, έως και την εκθρόνιση του Όθωνα, τον Οκτώβρη του 1862. Οι μεθεπόμενες εκλογές του 1865, ήταν οι πρώτες που έγιναν σε σχετικό ήπιο πολιτικό κλίμα χωρίς επεισόδια και συγκρούσεις. Ήταν η περίοδος όπου το Αγγλικό και το Γαλλικό κόμμα ανέστειλαν τη λειτουργία τους για να ακολουθήσει και το Ρωσικό δέκα χρόνια αργότερα, το 1875. Χωρίς να υπάρξει καθυστέρηση, τον Μάρτιο του 1863 ως νέος βασιλιάς της Ελλάδας ενθρονίστηκε ο Δανός πρίγκηπας, ο Γεώργιος ο 1ος, ο οποίος θα βασίλευε πια για 50 ολόκληρα χρόνια ως και τον Μάρτιο του 1913 όταν δολοφονήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Έκτοτε από τις εκλογές του 1865 και ως τις εκλογές του Αυγούστου του 1910, για 45 ολόκληρα χρόνια, στις εκλογές πρωτοστατούσαν κόμματα που τα ιδεολογήματά τους ήταν κυρίως συντηρητικά και το κοινό τους χαρακτηριστικό ήταν η προσωποπαγής τους εκπροσώπηση. Τα κόμματα αυτά στην πραγματικότητα ήταν απόλυτα προσωποπαγή και αναφέρονταν και μόνο στον αρχηγό τους. Ήταν τα κόμματα του Δ. Βούλγαρη, του Θρασ. Ζαϊμη, του Επαμ. Δεληγιώργη, του Αλεξ. Κουμουνδούρου, του Χ. Τρικούπη, του Θεοδ. Δηλιγιάννη αλλά και του Ι. Θεοτόκη. Όλοι οι παραπάνω πολιτικοί για τα 45 αυτά χρόνια, εναλλάσσονταν ως πρωθυπουργοί στις κυβερνήσεις που προέκυπταν από τις 20 τόσες εκλογικές αναμετρήσεις που διεξήχθησαν σ’ αυτή τη χρονική περίοδο.
Η 15η Αυγούστου του 1909, ως η ημέρα που άλλαξε την Ελλάδα
Ο Αύγουστος του 1909 ήταν μια από τις πιο σημαδιακές περιόδους τόσο για την Ελληνική πολιτική διακυβέρνηση όσο και για το μέλλον του νεότερου Ελληνισμού. Ήταν τότε που εκδηλώθηκε το στρατιωτικό κίνημα στο Γουδί, όπου μια ομάδα ανώτερων και κατώτερων αξιωματικών, αποφάσισε να αναμειχθεί στα πολιτικά δρώμενα, και να καλέσει τον αρχηγό του προοδευτικού κόμματος της Κρήτης, τον Ελευθέριο Βενιζέλο, να αναλάβει πρωθυπουργός της Ελλάδος. Τις αποφάσεις του «Στρατιωτικού Συνδέσμου» όπως είχε ονοματιστεί το κίνημα, στήριζαν με θέρμη και οι εργατικές συντεχνίες της πρωτεύουσας τη οποία υποστήριξή τους και εκδήλωσαν με το μεγαλειώδες συλλαλητήριο της Αθήνας στις 14 Σεπτεμβρίου του 1909.
Οι «Φιλελεύθεροι» του Βενιζέλου ως οι μέντορες της Δημοκρατικής παράταξης O Ε. Βενιζέλος , πράγματι αποδέχτηκε την πρόταση, υπό τον όρο όμως ότι θα ανελάμβανε πρωθυπουργός μόνον αν τον επέλεγε ο λαός έπειτα από τη διενέργεια εκλογών. Έτσι ο Βενιζέλος τον Αύγουστο του 1910 ιδρύει το «κόμμα των Φιλελευθέρων» του οποίου και ηγείται, και στις επόμενες εκλογές του Νοεμβρίου, εξασφαλίζει μια πολύ μεγάλη πλειοψηφία . Ήταν η πρώτη φορά που ιδρύεται προοδευτικό κόμμα στην χώρα, το οποίο καταφέρνει να κατοχυρωθεί στη συνείδηση του λαού ως μια παράταξη που θέλει να εκπροσωπήσει τα λαϊκά συμφέροντα. Το κόμμα των «Φιλελευθέρων» για τους πολιτικούς του αγώνες και τη δράση του, αυτοονοματίσθηκε ως η Δημοκρατική παράταξη.
Η Δημοκρατική παράταξη, το φυτώριο της Ελληνικής Κεντροαριστεράς Από την ίδρυσή της η παράταξη των «Φιλελευθέρων» το 1910, είτε με την επωνυμία ως «κόμμα των Φιλελευθέρων» είτε ως ΕΠΕΚ του Ν. Πλαστήρα είτε ως «Αγροτικό προοδευτικό κόμμα» του Α. Μπαλτατζή είτε ως «Ένωση Κέντρου» του Γεώργιου Παπανδρέου, έφτασε ως τη σημαδιακή περίοδο της κατάλυσης της Δημοκρατίας τον Απρίλιο του 1967.
Η επάνοδος της Δημοκρατίας τον Ιούλιο του 1974, βρίσκει τον Ελληνικό λαό περισσότερο ώριμο πολιτικά, και αποφασισμένο πια, για μια νέα αρχή στις πολιτικές του επιλογές. Έχει ωριμάσει και έχει καταστεί πια Παλλαϊκό, το αίτημα για μια εποικοδομητική δημοκρατική διακυβέρνηση. Το κλίμα αυτό για πολιτική ανανέωση και ο άνεμος που έπνεε για βαθύτερες κοινωνικές αλλαγές, προέτρεψαν τον Ανδρέα Παπανδρέου να προχωρήσει στην ανασύνθεση του προοδευτικού χώρου και να ιδρύσει ένα γνήσιο λαϊκό κίνημα, το ΠΑΣΟΚ. Σε λιγότερο από επτά χρόνια το ΠΑΣΟΚ κατάφερε να συσπειρώσει την πλειοψηφία των προοδευτικών και δημιουργικών πολιτικών δυνάμεων του Ελληνικού λαού, και να αναλάβει την πολιτική διακυβέρνηση. Αρκετά σύντομα αναγορεύτηκε στη πράξη, ως η Κεντροαριστερή παράταξη με μία ευρεία αποδοχή. Η παράταξη κατάφερε να εκφράσει πολιτικά και κοινωνικά Έλληνες πολίτες που προέρχονταν από το χώρο της παραδοσιακής αριστεράς ως και το προοδευτικό κέντρο.
Ακολουθεί η Β’ Ενότητα στο επόμενο φύλλο με τίτλο: Το διακύβευμα για το μέλλον.
* Ο Γιώργος Ουρανός είναι ψυχολόγος, ouranosgeo@gmail.com
