Με στόχο τη δημιουργία μιας αξιόπιστης εθνικής βάσης δεδομένων, η οποία θα παρέχει σαφείς απαντήσεις για τις νεοπλασματικές ασθένειες, σε ερωτήματα που αφορούν τα «αχαρτογράφητα» ακόμα νερά των ογκολογικών περιστατικών στη χώρα, το Εθνικό Μητρώο του καρκίνου καλείται να επαναπροσδιορίσει το Εθνικό σχέδιο δράσης, για μία ασθένεια που δεν θεωρείται πλέον η επάρατη νόσος αλλά ταυτόχρονα έρχεται να χαράξει νέες πολιτικές υγείας σε πανελλήνιο επίπεδο. Ουσιαστικά πρόκειται για ένα σχέδιο ευρύτερης ψηφιοποίησης της ογκολογίας, μέσω του οποίου θα μπορούν να συλλεχθούν δεδομένα για την προέλευση της νόσου, το στάδιο στο οποίο βρίσκεται, την αποτελεσματικότητα των θεραπειών, τις μεταστατικές συμπεριφορές της, την επιθετικότητα συγκεκριμένων καρκίνων και τις ενδεχόμενες συγκεντρώσεις παρόμοιων περιστατικών σε κοντινές ή κοινές γεωγραφικές τοποθεσίες. «Είναι πολύ διαφορετικό να ξέρεις πόσους καρκίνους μαστού έχεις, από το να υποψιάζεσαι πόσους καρκίνους μαστού έχεις», δήλωσε μεταξύ άλλων, μιλώντας στα «Ρ.Ν.», η Ζένια Σαριδάκη, MDPhD, παθολόγος ογκολόγος, Πρόεδρος Εταιρείας Ογκολόγων Παθολόγων Ελλάδας (ΕΟΠΕ), επιστημονική υπεύθυνη Ογκολογικού Τμήματος και «Ασκληπιός ΔΙΑΓΝΩΣΙΣ» στο Ηράκλειο Κρήτης και συντονίστρια της Ομάδας Εργασίας για τη δημιουργία του Εθνικού Μητρώου Νεοπλασματικών Νοσημάτων (ΕΜΝΝ).
Το ολοκληρωμένο σύστημα φροντίδας ογκολογικών ασθενών, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Υγείας πριν από μερικές ημέρες στο 9ο Συνέδριο της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καρκίνου, θα περιλαμβάνει πέρα από το Εθνικό Μητρώο Νεοπλασματικών Νοσημάτων, τη λειτουργία 12 ογκολογικών και αιματολογικών θεραπευτικών πρωτοκόλλων σε Πανελλαδικό επίπεδο, η ενσωμάτωση και η λειτουργία των οποίων θα ολοκληρωθεί μέχρι το Μάιο του 2025. Τα πρωτόκολλα θα καταστήσουν δυνατή την ολιστική παρακολούθηση της πορείας των ογκολογικών και Αιματολογικών ασθενών, με στόχο την αποτελεσματικότερη θεραπευτική αγωγή. Επιπλέον, μετά από προσπάθειες δεκαετιών, οι βιοδείκτες, ως απαραίτητη εξέταση για τον προσδιορισμό της κατάλληλης φαρμακευτικής θεραπείας για κάποιους τύπους καρκίνου αναμένονται να ενταχθούν στο σύστημα εθνικής συνταγογράφησης του ΕΟΠΥΥ και να αποζημιώσουν εκατοντάδες ασθενείς που αναγκάζονταν να τις πληρώνουν για ολόκληρα χρόνια, από την τσέπη τους. «Είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός για την ογκολογία στη χώρα μας, γιατί ουσιαστικά κάνει πραγματικότητα την ισότιμη πρόσβαση όλων σε όλα», συμπλήρωσε η κ. Σαριδάκη.
«Η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια καταγραφής των νεοπλασματικών νοσημάτων»
Πρωτογενή δεδομένα για τα ογκολογικά περιστατικά θα περιλαμβάνει το Μητρώο για τον καρκίνο, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για ορθολογική σχεδίαση στρατηγικών υγείας, ανάπτυξη φαρμάκων και διαγνωστικούς ελέγχους, όπως τόνισε η κ. Σαριδάκη. «Το μητρώο περιλαμβάνει κάποια πεδία που έχουν να κάνουν με δημογραφικά, αλλά και με ειδικά χαρακτηριστικά εντοπισμού των θεραπευτικών οντοτήτων που έχουν χρησιμοποιηθεί, όπως χειρουργεία, χημειοθεραπείες, ανοσοθεραπείες, ακτινοβολίες και άλλα. Ουσιαστικά είναι η πρώτη επιτυχημένη προσπάθεια για καταγραφή των νεοπλασματικών νοσημάτων στην Ελλάδα. Η χώρα με αυτόν τον τρόπο θα αποκτήσει πρωτογενή δεδομένα για το ποιους καρκίνους έχουμε, που βρίσκονται, από ποιες περιοχές προέρχονται και πώς θεραπεύονται. Είναι μία καταγραφή δηλαδή, με μικρό, αλλά αρκετό αριθμό πεδίων ώστε να διαμορφώσουν μία εικόνα για τους καρκίνους και να σχεδιαστούν καλύτερα οι στρατηγικές της πολιτικής υγείας, η ανάπτυξη φαρμάκων και οι διαγνώσεις».
Όχι μόνο οι ογκολόγοι, αλλά και γιατροί άλλων ειδικοτήτων θα εντάσσουν τους ασθενείς τους στο Μητρώο, ενώ όσον αφορά το κατά πόσο το ελληνικό δημόσιο σύστημα υγείας θα μπορέσει να το υποστηρίξει, η κ. Σαριδάκη επεσήμανε ότι απαιτείται περισσότερο υποστηρικτικό προσωπικό. «Το μητρώο καρκίνου, ή νεοπλασματικών νοσημάτων το οποίο έχει ήδη ξεκινήσει η δοκιμαστική λειτουργία του, θα οδηγήσει πανελληνίως όλους τους τους γιατρούς, όχι μόνο τους ογκολόγους, αλλά και μία σειρά από γιατρούς άλλων ειδικοτήτων, στο να εντάσσουν τους ασθενείς τους μέσα στο Μητρώο, δηλαδή όλους τους ασθενείς σε όλη τη χώρα. Σίγουρα χρειάζεται περισσότερο υποστηρικτικό προσωπικό, όλο το δημόσιο σύστημα, προκειμένου να γίνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο αυτή η ψηφιακή μετάβαση. Φαντάζομαι ότι το πλάνο της πολιτείας είναι να στελεχώσει με περισσότερους και πιο εξειδικευμένους, ώστε να γίνει αποτελεσματικά αυτή η μετάβαση. Τα νοσοκομεία χρησιμοποιούν ήδη ψηφιακά εργαλεία, οπότε δεν είναι κάτι καινούργιο», ανέφερε και επίσης συμπλήρωσε: «Το μητρώο θα φέρει τη χώρα σε μία νέα πραγματικότητα, με μεγαλύτερες δυνατότητες διαχείρισης των πόρων, ώστε τα πράγματα τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα να είναι καλύτερα για τους ογκολογικούς ασθενείς».
«Θεραπευτικά πρωτόκολλα για καρκίνο του πνεύμονα, του μαστού και του νεφρού»
Το Μητρώο αποτελεί ένα διακριτό κομμάτι του ηλεκτρονικού φακέλου ογκολογικού ασθενούς, στον οποίο περιλαμβάνονται επίσης τα θεραπευτικά πρωτόκολλα, τα οποία θα αρχίσουν να λειτουργούν πρώτα σε κάποια νοσοκομεία, ενώ μετά θα επεκταθούν στα υπόλοιπα δημόσια νοσοκομεία της χώρας, σύμφωνα με την κ. Σαριδάκη. «Τα θεραπευτικά πρωτόκολλα που έχουν να κάνουν με τα σχήματα των θεραπειών που πρέπει να λαμβάνουν οι ογκολογικοί ασθενείς έχουν στηριχθεί σε δουλειά της ΕΟΠΕ και είναι αυτά που θα ψηφιοποιηθούν και θα ξεκινήσουν πρώτα από τρία, μετά σε 12 και τέλος σε όλα τα δημόσια νοσοκομεία. Ουσιαστικά θα ξεκινήσουν από κάποια θεραπευτικά πρωτόκολλα, όπως πνεύμονα, μαστό και καρκίνο του νεφρού και μετά θα επεκταθούν σε όλες τις κατηγορίες, σε όλους τους τύπους καρκίνου. Αυτό σύμφωνα με όσα ανακοίνωσε ο υπουργός στο συνέδριο, το πλάνο είναι να έχει ολοκληρωθεί μέσα στο εξάμηνο».
Η καταγραφή θα έχει τόσο ερευνητικά οφέλη, αλλά κυρίως πρακτικά, σχηματίζοντας επιτέλους μία ακριβή και συνολική εικόνα σε πανελλήνιο επίπεδο για τα ογκολογικά περιστατικά και δίνοντας τη δυνατότητα να αναλυθούν με σωστό τρόπο τα δεδομένα που θα συλλεχθούν. Η κ. Σαριδάκη πρόσθεσε: «Από τη στιγμή που θα ξεκινήσει η καταγραφή, θα μπορούν ακόμα και οι επιστημονικές εταιρείες ή οι ομάδες όπως είμαστε εμείς να έχουν τη δυνατότητα να επεξεργαστούμε ή να μάθουμε ή να αναλύσουμε αυτά τα δεδομένα, αλλά και το υπουργείο θα έχει για πρώτη φορά τη δυνατότητα, έχοντας συγκεκριμένους αριθμούς στα χέρια του, να χαράξει τη σωστή πολιτική για την ογκολογία στη χώρα. Είναι πολύ διαφορετικό να ξέρεις πόσους καρκίνους μαστού έχεις, από το να υποψιάζεσαι πόσους καρκίνους μαστού έχεις».
«Οι βιοδείκτες εντάσσονται στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης»
Μία «συζήτηση δεκαετίας» είναι οι βιοδείκτες και η ένταξή τους στο Εθνικό σύστημα συνταγογράφησης, με την κ. Σαριδάκη να τονίζει ότι η ΕΟΠΕ πρωτοστάτησε σε αυτήν, καταθέτοντας μάλιστα πρόταση στο υπουργείο Υγείας, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος προς την καινοτομία και τις εξατομικευμένες θεραπείες για όλους τους ογκολογικούς ασθενείς στην Ελλάδα. Ωστόσο, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα οι προσπάθειές της έπεφταν στο κενό, όπως τονίζει, μία κατάσταση που αναμένεται να αλλάξει προσεχώς. «Δέκα χρόνια μετά δεν έχει γίνει τίποτα και μετά από συγκεκριμένες δικές μας πιέσεις, συζητήσεις και πολλή δουλειά που έχει γίνει αυτά τα χρόνια σε σχέση με το ποιοι βιοδείκτες χρειάζονται, προτείναμε πέρυσι στο τέλος της άνοιξης στον υπουργό, ένα consensus σχετικά με το ποιοι βιοδείκτες πρέπει να ενταχθούν στη συνταγογράφηση, με ποιον τρόπο πρέπει αυτοί να αξιοποιούνται ποιοτικά, με ποιον τρόπο θα ωφελήσουν οικονομικά το κράτος, μαζί με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και με τις άλλες ειδικότητες», σημείωσε και στη συνέχεια συμπλήρωσε: «Ο υπουργός ανακοίνωσε εν τέλει ότι οι νέοι βιοδείκτες που είναι απαραίτητοι για την εξατομικευμένη θεραπεία των ογκολογικών ασθενών θα ενταχθούν στο σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, μιας και έχει δώσει ήδη οδηγία για ξεχωριστό προϋπολογισμό, ύψους 13 εκατομμυρίων στον ΕΟΠΥΥ, ώστε να καλυφθούν σε πρώτη βάση όλα αυτά».
Όσον αφορά τη σημασία αυτής της πρωτοβουλίας, η κ. Σαριδάκη επεσήμανε: «Οι ασθενείς στην Ελλάδα θα έχουν τη δυνατότητα να έχουν τις καινοτόμες νέες θεραπείες αρκετά γρήγορα και χωρίς κόστος για τους ίδιους, γιατί θα τους καλύπτει το εθνικό σύστημα συνταγογράφησης, οσονούπω θα τους καλύπτει και τους βιοδείκτες που χρειάζονται, προκειμένου να μπορεί να εκτιμηθεί καλύτερα η νόσος τους».
