Η Κίνηση για την Προστασία των Πηγών του Κουρταλιώτη δημιουργήθηκε από ενεργούς πολίτες που πριν έναν χρόνο συμμετείχαν στο μαζικό κίνημα υπεράσπισης του Παλίγκρεμνου στον Πλακιά.
Η παρακαταθήκη αυτού του αγώνα, που πέτυχε την κήρυξη του Παλίγκρεμνου ως προστατευόμενου μνημείου της φύσης, έδειξε τα όρια που πρέπει να βάλουν οι τοπικές κοινωνίες απέναντι στην ραγδαία τουριστική “ανάπτυξη”. Απέναντι στην υπερτουριστικοποίηση που θυσιάζει την φύση στον βωμό του κέρδους και οδηγεί στην κατασπατάληση των φυσικών πόρων και στην υποβάθμιση της ποιότητας ζωής.
Η Κ.Π.Π.Κ. αγωνίζεται για το Κουρταλιώτικο φαράγγι και τον Κουρταλιώτη ποταμό σε όλη του την έκταση, από τις πηγές του, την κατεξοχήν πηγή υδροδότησης της λεκάνης του Πλακιά, μέχρι την εκβολή του στην παραλία του Πρέβελη, πόλο έλξης χιλιάδων επισκεπτών.
Το επιβλητικό Κουρταλιώτικο φαράγγι, με μήκος περίπου τριών χιλιομέτρων, εντυπωσιακές εναλλαγές τοπίου, πολλές σπηλιές και πλαγιές που φτάνουν σε κάποια σημεία τα 600 μέτρα, είναι ένα από τα ωραιότερα και πιο διάσημα φαράγγια της Κρήτης.
Αποτελεί περιοχή Natura,
-Καταφύγιο Άγριας Ζωής (ΚΑΖ)
-Ζώνη Ειδικής Προστασίας (SPA) για την Ορνιθοπανίδα βάσει της Οδηγίας 2009/147/ΕΚ για τη διατήρηση των άγριων πτηνών.
– Ζώνη Διατήρησης (SAC) και Τόπο Κοινοτικής Σημασίας (SCI) βάσει της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας.
Έχει επίσης καταγραφεί από τη Βάση Δεδομένων για την Ελληνική Φύση ΦΙΛΟΤΗΣ ως Φυσικό Τοπίο και σύμφωνα με την Σύμβαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για την προστασία του τοπίου, που έχει περάσει στην ελληνική νομοθεσία, θα έπρεπε να προστατεύεται αποτελεσματικά.
Ωστόσο, έχουμε εδώ και καιρό παρατηρήσει ανησυχητικές αλλαγές στην υδροληψία με την τοποθέτηση μεγάλου μαύρου σωλήνα και άλλων τεχνικών έργων εντός του φαραγγιού, χωρίς κανείς να μπορεί να εγγυηθεί ότι τα έργα αυτά είναι νόμιμα και αποτελούν προϊόν μελέτης.
Επί πλέον, δεν έχουμε εντοπίσει πουθενά την ύπαρξη υδρομέτρων για την καταμέτρηση της παροχής νερού στο δίκτυο. Σύμφωνα με τους όρους της άδειας χρήσης, απαιτείται να τοποθετηθούν υδρόμετρα ώστε να εξασφαλίζεται η Οικολογική Παροχή, δηλαδή η ποσότητα νερού που απαιτείται για την διατήρηση του οικοσυστήματος και την διατήρηση της σωστής αναλογίας γλυκού – αρμυρού νερού στα κατάντη του ποταμού, προκειμένου να αποφευχθεί η υφαλμύρωση των υπόγειων νερών.
Επόμενο ζήτημα που προκαλεί έντονο προβληματισμό είναι οι ενέργειες για την δημιουργία αναψυκτηρίου πολύ κοντά στις πηγές του Κουρταλιώτικου φαραγγιού, με το Δασαρχείο και την Αρχαιολογία να έχουν εκδώσει τις σχετικές άδειες για τοποθέτηση ξύλινης κατασκευής – αναψυκτηρίου πάνω στην όχθη του ποταμού.
Η νομιμότητα αυτής της ενέργειας αμφισβητείται καθώς η υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου θα ήταν καταστροφική για το οικοσύστημα και το τοπίο για πολλούς λόγους, ιδιαιτέρως δε, λόγω της επιβάρυνσης από την αυξημένη επισκεψιμότητα και την μεγάλη διάρκεια παραμονής του κόσμου (απορρίμματα, τουαλέτες, ηχορύπανση, φωτορύπανση).
Προβληματισμό επίσης προκαλούν οι εξαγγελίες, τον περασμένο Ιανουάριο, του τότε Υφυπουργού Περιβάλλοντος, σε διάσκεψη στο Δημαρχείο Αγίου Βασιλείου, για διαχείριση του Κουρταλιώτικου φαραγγιού και της παραλίας Πρέβελη από τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής
Αλλαγής σε συνεργασία με τον Δήμο Αγίου Βασιλείου, στα πρότυπα της διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς. Σχεδιάζουν την περίφραξη της περιοχής και την είσοδο σε αυτήν με εισιτήριο που θα μοιράζει τα έσοδα μεταξύ των εμπλεκομένων. Όμως τέτοιες ενέργειες, χωρίς την ύπαρξη ενιαίου και διαφανούς σχεδιασμού, χωρίς τις απαραίτητες περιβαλλοντικές και τεχνικές μελέτες, επιφυλάσσουν πολλούς κινδύνους για την προστασία του τόπου. Η διάνοιξη μονοπατιών με πρόσχημα τον καθαρισμό και την πυροπροστασία μπορεί να οδηγήσει στην πλήρη τουριστική εκμετάλλευση των πηγών και της παραλίας και να επιφέρει αλλοίωση του φυσικού τοπίου και της βιοποικιλότητας.
Η υδροδότηση και ο τουρισμός είναι ζωτικής σημασίας για τις τοπικές κοινότητες και συμβάλλουν στην ευημερία των κατοίκων. Είναι όμως αναγκαίο όλοι μας να σεβόμαστε και να διασφαλίζουμε το περιβάλλον ώστε οι μακροπρόθεσμες συνέπειες των δραστηριοτήτων μας να μην αποβούν μοιραίες και μη αναστρέψιμες.
Σκοπός μας είναι να διαφυλάξουμε τους θησαυρούς του τόπου μας και να υπερασπισθούμε τους φυσικούς πόρους και τα οφέλη, για την υγεία και την ευημερία των κατοίκων, που απορρέουν από αυτούς . Το νερό και η βιοποικιλότητα του φαραγγιού δεν μπορούν να αποτελούν εμπόρευμα προς κατασπατάληση.
‘Αυτόν τον κόσμο δεν τον πήραμε από τους γονείς μας. Τον δανειστήκαμε από τα παιδιά μας.’
Κίνηση για την Προστασία των Πηγών του Κουρταλιώτη
