Σε εκδήλωση όπου διοργάνωσε ο πρώην κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών Σκεύος Παπαϊωάννου σε συνεργασία με το Κέντρο Τεχνών και την Κινηματογραφική Λέσχη Ρεθύμνου
Κατοχή και αντίσταση, μετανάστευση και προσφυγιά, οικονομική κρίση και ελπίδα για έναν άλλον κόσμο ως συγκεκριμένη ουτοπία, τα θέματα που παρουσιάστηκαν μέσα από μελοποιημένους στίχους, ποιήματα και οπτικοακουστικό υλικό
Η σημασία της ιστορικής μνήμης, ως παράγοντας διαμόρφωσης του ποιοι είμαστε και που οδεύουμε, τόσο ως κοινωνία, όσο και ως άτομα, καθώς και η ανάδειξη της αξίας των πράξεων του ανθρώπου στο παρόν, ως φυσική μεταβλητή που θα επηρεάσει το μέλλον αναδείχθηκαν κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης με τίτλο «Η μνήμη ως αντίσταση», που διοργάνωσε ο Σκεύος Παπαϊωάννου, πρώην κοσμήτορας της Σχολής Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κρήτης, σε συνεργασία με το Κέντρο Τεχνών και την Κινηματογραφική Λέσχη Ρεθύμνου, το βράδυ της Δευτέρας στην αίθουσα του Κέντρου Τεχνών στην παλιά πόλη. Η θεματική της εκδήλωσης σχετιζόταν με ζητήματα όπως η κατοχή και η αντίσταση, η μετανάστευση και η προσφυγιά, η οικονομική κρίση και η ελπίδα για έναν άλλο κόσμο, ζητήματα τα οποία προσεγγίστηκαν μέσα από την ανάγνωση και την παρουσίαση μελοποιημένων στίχων και ποιημάτων, μερικών από τους μεγαλύτερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες και ποιητές, όπως ο Μάνος Λοϊζος, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Τάσος Λειβαδίτης, ο Γιάννης Μαρκόπουλος, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, ο Μανώλης Ρασούλης και αρκετοί άλλοι. Τα κείμενα παρουσιάστηκαν με τη συνοδεία οπτικοακουστικού υλικού και αναγνώστηκαν από συμμετέχοντες και συμμετέχουσες στην εκδήλωση. Όπως ανέφερε μεταξύ άλλων ο κ. Παπαϊωάννου, ο οποίος προλόγισε την εκδήλωση και τις επιμέρους θεματικές ενότητες αυτής, αλλά και συντόνιζε συνολικά, πρόκειται για ένα θέμα «που δεν είναι πολύ εμπορικό, αλλά είναι πάρα πολύ σημαντικό».
Η εκδήλωση ήταν ουσιαστικά χωρισμένη σε τέσσερα σκέλη, με το πρώτο να αφορά την κατοχή και την αντίσταση, την εξόντωση χιλιάδων ανθρώπων από το ναζιστικό καθεστώς και τον βομβαρδισμό και την πυρπόληση χωριών, καθώς και το δωσιλογισμό κατά τη διάρκεια της αντίστασης. Την εισαγωγή στο θέμα έκανε ο κ. Παπαϊωάννου, ενώ στη συνέχεια αναγνώστηκε απόσπασμα από το Άξιον Εστί του Οδυσσέα Ελύτη και προβλήθηκε βίντεο από το «Ένα το χελιδόνι» του Μίκη Θεοδωράκη και του Γρηγόρη Μπιθικώτση. Στη συνέχεια ακολούθησαν άσματα, όπως το «Ακορντεόν» του Μάνου Λοΐζου, με τον κ. Παπαϊώνου να αναφέρει: «Η μνήμη παίζει ένα πάρα πολύ σημαντικό ρόλο, με την έννοια ότι η μνήμη αφορά περασμένη εμπειρία και γνώση, συσσωρευμένη εδώ και αιώνες, την οποία εμείς και η κάθε νέα γενιά οικειοποιείται εν μέρει ή όχι, φιλτράρει, παίρνει, απορρίπτει, ανασκευάζει, κάνει δικές της εμπειρίες και γνώσεις. Όλη αυτή η διαδικασία είναι πάρα πολύ ενδιαφέρουσα» διερωτώμενος παράλληλα, γιατί υποτιμάται ή παραγνωρίζεται η ίδια η ιστορία σήμερα. «Η οικογένεια και το περιβάλλον στο οποίο μεγαλώσαμε μας μεταφέρει εμπειρίες, γνώσεις και ερεθίσματα από ένα παρελθόν, που εμείς δεν ζήσαμε. Αυτό επαφίεται στη δική μας γνωσιακή βάση και εμπειρία που έχουμε, αν θα αποδεχτούμε κάτι ή όχι, πώς θα το κατανοήσουμε , θα το απορρίψουμε ή θα το αποδεχτούμε. Σημασία έχει ότι αυτή η διαδικασία διακόπτεται από γενιά σε γενιά, δηλαδή έχουμε μία παύση της ιστορικής μνήμης και μάλιστα υπάρχουν στάσεις και συμπεριφορές σημαινόντων προσώπων, οι οποίοι διαδίδουν ότι αυτά είναι περασμένα και τώρα πρέπει να κοιτάμε μπροστά, το οποίο είναι πάρα πολύ επικίνδυνο».
Μία ιστορική αναδρομή, αλλά όχι με τη φυσική έννοια του όρου ήταν ο χαρακτήρας της εκδήλωσης, σύμφωνα με τον κ. Παπαϊωάννου, με το δεύτερο μέρος να εστιάζει στη μετανάστευση και την προσφυγιά, στο παρελθόν και σήμερα. «Αυτά που συνέβησαν στο παρελθόν είναι περασμένα, αλλά δεν είναι ξεπερασμένα, εμπεριέχουν ουσία, την οποία εμείς οφείλουμε να βρούμε για να οικοδομήσουμε το σήμερα και μάλιστα προβάλλοντάς τα στο αύριο, διότι ζούμε εδώ και τώρα στη βάση επεξεργασμένων γνώσεων που αποκομίζουμε μέσω της κοινωνικοποίησης και της παιδείας, εμπειριών, οικοδομούμε σήμερα αυτό που θέλουμε να είμαστε ή θέλουμε να επιδιώξουμε ως στόχο, αλλά προσβλέποντας και στο μελλοντικό, το που θέλουμε να πάμε», ανέφερε ο κ. Παπαϊωάννου μεταξύ άλλων. Σε αυτό το κομμάτι αναγνώστηκαν μελοποιημένοι στίχοι και προβλήθηκαν τραγούδια του Θανάση Παπακωνσταντίνου και του Σωκράτη Μάλαμα, της Βίκυς Μοσχολιού, του Ερρίκου Θαλασσινού, του Τάσου Λειβαδίτη και πολλών άλλων. «Ήθελα να αναδείξω ότι κάποια πράγματα έχουν αλλιώς. Υπάρχουν ιστορικά γεγονότα, όπως είναι η κατοχή, η αντίσταση, οι Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία, η οικονομική κρίση, τα αίτια και οι συνέπειες και εν πάση περιπτώσει υπάρχει μία ελπίδα για το μέλλον. Χώρισα όλα αυτά σε θεματικές ενότητες και βρήκα ότι η ποίηση και το τραγούδι μπορούν να τα αναδείξουν όλα αυτά», τόνισε, σημειώνοντας παράλληλα, ότι η μνήμη και η ιστορία έχουν να κάνουν με το τι σημαίνει παρελθόν και παράδοση, πώς αναπτύσσουμε τη σκέψη μας, την ταυτότητα και την προσωπικότητά μας, αλλά έχουν επίσης να κάνουν με το πώς αναλύουμε τα πράγματα και πως τα κατανοούμε.
Με αφορμή τη διδασκαλία του στη Γερμανία για πέντε χρόνια, το διάστημα που η οικονομική κρίση έπληξε την Ελλάδα, ο κ. Παπαϊωάννου εμπνεύστηκε την ιδέα και την παρουσίαση της εκδήλωσης, επιχειρώντας να αναδείξει τις προβληματικές σχέσεις ανάμεσα στις δύο χώρες, με βάση και τις προκαταλήψεις που υπήρχαν εκείνη την εποχή. «Κρίση σημαίνει ότι κάτι που υπάρχει, δεν πρέπει να υπάρχει, δεν εξυπηρετεί τους λόγους για τους οποίους υπάρχει. Κρίσεις υπάρχουν όμως που έχουν και ένα θετικό πρόσημο, μία αισθητική πρόταση, ένα ποίημα, ένας πίνακας, μία εφεύρεση, η οποία προκαλεί μία κρίση και φέρνει «καινά δαιμόνια» που λέγανε οι αρχαίοι πρόγονοι», ανέφερε ο κ. Παπαϊωάννου, μεταξύ άλλων. Στο τρίτο κομμάτι της εκδήλωσης επικεντρώθηκε στις κρίσεις και τις κοινωνικές επιπτώσεις, ενώ προσεγγίστηκε και το κατά πόσο ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός, «μία συγκεκριμένη ουτοπία». Αναγνώστηκαν και προβλήθηκαν δημιουργίες του Καβάφη, του Ρασούλη, του Λειβαδίτη, του Βασίλη Παπακωνσταντίνου και άλλων. Όπως σημείωσε ο κ. Παπαϊωάννου, η άνοδος των ακροδεξιών καθεστώτων και οι συνεχείς πόλεμοι που συμβαίνουν σήμερα, δείχνουν μία ιστορική αμνησία και μία άγνοια από πλευράς του κόσμου, με τη συγκεκριμένη πολιτική να διαλύει την κοινωνία. «Όλη η ιστορία είναι μία αλληλουχία κρίσεων, το θέμα είναι ποια κρίση θέλουμε εμείς, πώς θα την κατανοήσουμε. Όπως είπαν μεγάλοι διανοούμενοι της ιστορίας, όχι μόνο πρέπει να δεχτούμε την κρίση ως τέτοια, αλλά πρέπει να προκαλούμε κρίσεις εκεί που δεν υπάρχουν, αν θέλουμε να βελτιώσουμε τον κόσμο. Αν θέλουμε να πάμε εκεί όντως, πρέπει να βρούμε όμως πώς θα οικοδομήσουμε το παρόν», κατέληξε.
