Είχα διαβάσει για τα πρώτα καλλιστεία στο Ρέθυμνο, όταν φυλλομετρούσα το υπέροχο βιβλίο του Θεμιστοκλή Βαλαρή «Μια πόλη αναμνήσεις». Το θέμα επεξεργάστηκε και μας παρουσίασε αριστοτεχνικά όπως το συνηθίζει προ καιρού και ο κ. Γιάννης Παπιομύτογλου.
Ας γυρίσουμε πίσω τον χρόνο με την ευκαιρία αυτή να θυμηθούμε καλλονές που ανέβασαν το πρεστίζ του Ρεθύμνου, με πρόσφατη περίπτωση αυτή της πανέμορφης Ζωής Ασουμανάκη, που εξελέγη Μις Ελλάς.
Ένα χρόνο μετά τον άτυπο διαγωνισμό που έγινε στο Παρίσι το 1928, ο θεσμός των καλλιστείων ξεκινά δειλά και στη χώρα μας. Και όπως μας πληροφορεί ο κ. Παπιομύτογλου:
«…Η Κρήτη δεν εκπροσωπήθηκε στον πανελλήνιο διαγωνισμό, γεγονός που οδηγεί τη Ρεθεμνιώτικη εφημερίδα Δημοκρατία του Νίκου Ανδρουλιδάκη να διαμαρτυρηθεί ισχυριζόμενη ότι ο διαγωνισμός αυτός έγινε «εν κρυπτώ και παραβύστω». Ο πανελλήνιος διαγωνισμός της Αθήνας, αλλά ίσως και η μη συμμετοχή της Κρήτης σ’ αυτόν, οδηγούν τον εκδότη της Δημοκρατίας στη σκέψη ότι θα μπορούσε και στο Ρέθυμνο να διενεργηθεί ανάλογος διαγωνισμός. Έτσι στο φύλλο της 3-2-1929 ανακοινώνει την ιδέα του και προσδιορίζει τη διενέργεια του διαγωνισμού για τη 15η Μαρτίου 1929. Το κείμενο της ανακοίνωσης είναι γραμμένο με πολύ χιούμορ. Εκφράζει τις αμφιβολίες του ότι θα υπάρξουν συμμετοχές σε έναν διαγωνισμό ομορφιάς στο Ρέθυμνο. Γράφει επί λέξει: …Αλλ’ εδώ εις την πόλιν αυτήν των μετριοφρόνων, των λάθρα βιούντων, των ακολουθούντων την παραίνεσιν του Ευαγγελίου «μη γνώτω η αριστερά σου τί ποιεί η δεξιά σου» το πράγμα είναι δύσκολον. Χρη τολμάν κ’ εδώ είμεθα όλοι ψοφοδεείς. Καμιά δεν θα τολμήση εδώ να λανσάρη για ωραία, όταν καλά ξαίρει πόσης ειρωνίας θα προσκρούση η τολμηρά αυτή της χειρονομία… Παρόλα αυτά αποφασίζει να προχωρήσει στη διοργάνωση καλλιστείων διότι η ανάγκη να έχωμε και ημείς την «Μις Ρέθυμνον» είνε εξώφθαλμος».
Αξίζει πραγματικά να αναζητήσετε το άρθρο αυτό του κ. Παπιομύτογλου που παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Στα καλλιστεία που μας περιγράφει «Μις Ρέθυμνον» ανακηρύχτηκε η Μαρία Βαλαρή κόρη του Μιχάλη Βαλαρή η μετέπειτα σύζυγος Κωνσταντίνου Λαμπάκη μηχανικού.
Άλλα κορίτσια που διακρίθηκαν σ’ αυτόν τον διαγωνισμό ομορφιάς ήταν η Ελευθερία Ζαμπετάκη, η Ιφιγένεια Κιουρτσιδάκη, η Κατίνα Φραγκιαδάκη, η Νίτσα Σπανδάγου και η Κορίνα Παπαμιχελάκη.
Το 1959 όμως έρχεται πανελλαδικά στο προσκήνιο το Ρέθυμνο με την επεισοδιακή εκλογή της Υακίνθης Καραβίτη που έκανε τον νομό να πανηγυρίζει από άκρου εις άκρον.
Ήταν η κόρη του σπουδαίου Αλέκου Καραβίτη, ενός από τους πρωτομάστορες της κρητικής μουσικής που θα μας απασχολήσει σε προσεχή αφιερώματα.
Η Υακίνθη, το μικρότερο παιδί της οικογένειας, γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα και μάλιστα με τις ανέσεις μιας αρχοντοπούλας γιατί ο πατέρας της, εκτός από μεγάλος καλλιτέχνης είχε όλες τις αρετές ενός Ρεθεμνιώτη νοικοκύρη. Έτσι είχε καταφέρει να διακριθεί στην τοπική κοινωνία χωρίς ποτέ να ξεχάσει τ’ Αχτούντα την γενέτειρά του.
Για την κόρη του φρόντισε εκτός από σωστή διαπαιδαγώγηση να της προσφέρει και καλή μόρφωση. Αυτό το ανέθεσε στην ιδιωτική σχολή Ευαγγελινίδου από τις καλύτερες στον χώρο της εκπαίδευσης. Ήθελε όμως όπως και τα άλλα του παιδιά να μην απομακρύνεται από τις τοπικές παραδόσεις.
Έτσι δίνοντας ζωή κάθε καλοκαίρι στο εξοχικό τους στ’ Αχτούντα, έφερνε στο χωριό προσωπικότητες της πρωτεύουσας αξιοποιώντας τις γνωριμίες του και σαν καλλιτεχνικός διευθυντής της Δώρας Στράτου και σαν γνωστός καλλιτέχνης της παραδοσιακής μουσικής. Παροιμιώδη έμειναν εκείνα τα γλέντια με τον ίδιο να πιάνει τη λύρα και να της αποσπά, με τις δεξιοτεχνικές του δοξαριές, τα πιο μαγευτικά ακούσματα. Να σημειωθεί ότι όλοι οι καλεσμένοι του φεύγοντας είχαν μάθει και τους κρητικούς χορούς μετά από τόσο ευχάριστη εξάσκηση.
Αν και ήταν παραδοσιακός πάτερ φαμίλιας ο Αλέκος Καραβίτης, δεν μπορούσε να αδικήσει με στείρες αντιλήψεις περί ηθικής την κόρη του που όσο μεγάλωνε τόσο ομορφότερη γινόταν.
Έτσι κατά παράδοξο για την εποχή τρόπο όχι μόνο της επέτρεψε αλλά ο ίδιος την ενθάρρυνε να πάρει μέρος στα καλλιστεία. Τη συνόδευσε μάλιστα την μεγάλη βραδιά.
Εκείνη τη χρονιά του 1959, στις 20 Ιουνίου, τα καλλιστεία θα γίνονταν στ’ «Αστέρια» της Γλυφάδας.
Η ατμόσφαιρα ήταν επιβλητική γεμάτη χλιδή και απίστευτη ομορφιά. Παρουσιαστές ήταν ο Λάμπρος Κωνσταντάρας και ο Ιταλός επίσης δημοφιλής ηθοποιός Βάλτερ Κιάρι.
Η Υακίνθη, ίσως γιατί ήξερε πως στην αίθουσα βρισκόταν και ο πατέρας της που την είχε συνοδεύσει, εμφανίστηκε με μεγάλη σιγουριά, αν και είχε ν’ αντιμετωπίσει μια «επικίνδυνη» αντίπαλο τη Ζωίτσα Κουρούκλη, τη μετέπειτα μεγάλη σταρ Ζωή Λάσκαρη!
Ο συναγωνισμός ήταν σκληρός και η επιτροπή ήρθε σε πολύ δύσκολη θέση. Οι δυο καλλονές ισοψηφούσαν. Ποια λοιπόν θα έπαιρνε τους επίζηλους τίτλους;
Τελικά ανακήρυξαν Σταρ Ελλάς τη Ζωή Λάσκαρη και Μις Ελλάς την Υακίνθη, που της ανέθεσαν να εκπροσωπήσει τη χώρα μας στα καλλιστεία του Λονδίνου. Η απονομή του τίτλου έγινε από την Ιταλίδα ηθοποιό Κερίμα.
Μια λαμπρή πορεία για την Υακίνθη
Από εκείνο το βράδυ η Υακίνθη αρχίζει να συνηθίζει στα φώτα της δημοσιότητας ζώντας πια στον χώρο των ηχηρών ονομάτων της τέχνης και της μόδας.
Στο μεταξύ το συντηρητικό Ρέθυμνο παρά τις αντιλήψεις του πανηγύρισε για το γεγονός. Και ο Σπύρος Τ. Λίτινας παραμονές που θα πήγαινε η Υακίνθη στο Λονδίνο έγραψε ένα εξαιρετικό άρθρο στην «Κρητική Επιθεώρηση», που η εφημερίδα δημοσίευσε πρωτοσέλιδο και μάλιστα κάτω από τον τίτλο.
Ο Σπύρος Λίτινας εκτός από μια αναφορά στην οικογένεια και στον άρχοντα πατέρα της Αλέκο Καραβίτη, τόνισε τις χάρες της καλλονής και ευχήθηκε να επιστρέψει με ένα ακόμα στεφάνι δόξας. Έγραφε μεταξύ άλλων ο αξέχαστος συγγραφέας και ποιητής μας.
«Ρεθεμνιώτισσα η Υακίνθη Καραβίτη από μάνα (καταγωγή από Γιανιού) και πατέρα.
Το κεφαλάκι της σαν να μην είναι από πλάσμα ανθρώπινο αλλά έργο εξειδικευμένης τέχνης κανενός αγνώστου Πραξιτέλη.
Οι γραμμές του σαν να είναι τραβηγμένες με άσφαλτο κονδύλι και η αρμονία του δεν έχει όρια. Τα μάτια της πάλι σαν να ξεσήκωσαν το χρώμα του Ρεθεμνιώτικου γιαλού.
Φαίνεται πως θα είχε κέφια όταν την έφτιαχνε ο δημιουργός. Σεμνή και μετρημένη. Βιτσάτη ομορφιά. Λεπτή σαν Παριζιάνα, Παριζιάνα όμως Κρητικιά όπως είναι οι Κρητικές κοπέλες στις τοιχογραφίες της Κνωσού…
Χτυπά η καρδιά του Ρεθύμνου τώρα για κείνη την άξια κοπέλα που έβγαλε μια φορά και το Ρέθεμνος ασπροπρόσωπο, δίδοντάς του τη θέση που του αρμόζει ανάμεσα στο Πανελλήνιο στον τομέα της ομορφιάς….».
Προς τιμήν της Ρεθεμνιωτοπούλας καλλονής έγινε στο Σπήλι μια μεγάλη γιορτή που σημείωσε μεγάλη επιτυχία και έγινε μάλιστα πρωτοσέλιδο στην εφημερίδα.
Στην περίφημη «ταράτσα του Μαρκογιώργη» έγινε το γλέντι που ακόμα το θυμούνται όσοι το έζησαν.
Πρωταγωνιστής της βραδιάς ο πατέρας της Αλέκος Καραβίτης, που άνοιξε τον χορό με τη λύρα του παίζοντας ένα Ρεθεμνιώτικο συρτό που χόρεψε με μοναδική χάρη η Υακίνθη του, συνοδευόμενη από τους λεβέντες του συλλόγου Βρακοφόρων με τοπικές ενδυμασίες.
Ακολούθησαν οι άλλοι πρωτομάστορες που ήταν όλοι παρόντες για να τιμήσουν το φίλο τους και την κόρη του: Σκορδαλός, Μουντάκης, Σηφογιωργάκης, Χαρίλαος, με λαγουτιέρηδες τον Μαρκογιάννη και τον Μανιά.
Το γλέντι ξεκίνησε Σάββατο και τέλειωσε πρωινό Κυριακής που η Υακίνθη ξεκίνησε μια περιοδεία, όπως το είχε υποσχεθεί στους κοινοτάρχες που το ζήτησαν, στα χωριά Ακούμια, Μέλαμπες, Αγία Γαλήνη, Τυμπάκι, όπου έγινε δεκτή με ενθουσιώδεις εκδηλώσεις του κόσμου που την καμάρωνε από κοντά.
Στενή φιλία με τη Λάσκαρη
Στο Λονδίνο η Υακίνθη έζησε μοναδικές εμπειρίες, δημιουργώντας φιλίες με τις συνυποψήφιές της. Ακόμα κι όταν της δημιουργούσαν πρόβλημα όπως η Μις Γαλλία που της κατέστρεψε το φόρεμα που της δάνεισε, εκείνη διατηρούσε πάντα το πλατύ γοητευτικό της χαμόγελο που φώτιζε το πρόσωπό της. Αν και ήταν από την αρχή μια από τα φαβορί κατέκτησε τελικά την έκτη θέση.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα ήρθε λόγω και των καθηκόντων μιας εστεμμένης καλλονής κοντά με τη Ζωή Λάσκαρη. Δέθηκαν με στενή φιλία κι έγιναν αχώριστες σε εξόδους, απολαμβάνοντας τις χαρές της νιότης τους και της ομορφιάς τους σε όμορφες μουσικές βραδιές κάνοντας παρέα με εκλεκτό κόσμο από τη χώρα του θεάματος.
Ένα βράδυ όμως όπως επέστρεφαν από γλέντι το αυτοκίνητό τους έπεσε στα λιμανάκια της Βουλιαγμένης. Από θαύμα σώθηκαν.
Η Υακίνθη μπήκε για καλά στον χώρο της μόδας και έγινε το μοντέλο, όνειρο κάθε σχεδιαστή. Είχε εκείνα τα χαρακτηριστικά της ελληνικής ομορφιάς αλλά και το χάρισμα να μεταμορφώνεται ανάλογα με τις περιστάσεις. Είχε ένα υπέροχο περπάτημα και μια φυσική άνεση που την έκαναν μοναδική. Και τα μαλλιά της έδωσαν πολλές φορές τίτλους σε κομμωτές που την αξιοποίησαν σαν μοντέλο σε μεγάλους διαγωνισμούς. Έγινε φυσικά περιζήτητη και ήταν η αγαπημένη σχεδιαστών και διαφημιστών. Και στον χώρο αυτό διέπρεψε πρωταγωνιστώντας σε διαφημίσεις για το απορρυπαντικό ROL, την οδοντόκρεμα Βinaca και τα ψυγεία Εscimo.
Επέλεξε να μείνει σε ένα μεγάλο οίκο μόδας, όπου το περιβάλλον ήταν αντάξιο της εμπιστοσύνης της. Εκεί έκτισε την καριέρα της, μια λαμπρή πορεία στον χώρο του μόντελινγκ, κρατώντας πάντα μια από τις πρώτες θέσεις.
H φήμη και οι διακρίσεις δεν επηρέασαν καθόλου το χαρακτήρα της. Όπως και ο πατέρας της έμεινε σεμνή, διακριτική, χαμηλών τόνων και πάνω απ’ όλα αξιοπρεπής. Αν και της δώριζαν πολλά επώνυμα ρούχα εκείνη προτιμούσε τις δικές της επιλογές που αποκτούσε από τα δικά της χρήματα και διαχειριζόταν με μεγάλη σύνεση τις αμοιβές της αποφεύγοντας τον υπερκαταναλωτισμό. Κατέβαινε στα μαγαζιά να ψωνίσει όταν πραγματικά χρειαζόταν κάτι. Γιατί κατάφερε να διατηρήσει τις αρετές της σύνεσης και της λογικής που τη χαρακτήριζαν. Ο τομέας που την ενδιέφερε περισσότερο ήταν η ανάδειξη των κρητικών υφαντών. Η ίδια συνέβαλε πολύ στην προβολή του παραδοσιακού μας πλούτου.
Εργάστηκε με συνέπεια στον οίκο μόδας που είχε επιλέξει, ακολουθώντας ωράριο και αξιοποιώντας τα ρούχα που της ανέθετε να επιδείξει. Κατά ένα περίεργο τρόπο ποτέ δεν ήταν η ίδια.
Αρκεί να δούμε παλιές της φωτογραφίες για να το διαπιστώσουμε. Έδινε νέα πνοή σε κάθε τι διαφορετικό που της ανέθεταν. Σπάνιο χάρισμα και μοναδικό ίσως.
Ο μεγάλος έρωτας
Ήρθε όμως και η δική της μεγάλη ώρα να γνωρίσει τον άνδρα της ζωής της.Μια μέρα στον οίκο μόδας Ευαγγελίδη Κουρτίδη γνωρίζει τον αεροπόρο Νίκο Πολίτη. Ο έρωτάς τους είναι κεραυνοβόλος και θυελλώδης. Προκάλεσε όμως και σκάνδαλο γιατί εκείνος ήταν σε ένα γάμο που είχε τελειώσει αλλά τον ταλαιπωρούσε και η τυπική λύση του. Η στείρα όμως νοοτροπία της εποχής έδινε διαστάσεις σε ένα τόσο απλό και ανθρώπινο γεγονός.
Τα σχόλια όμως και οι κακεντρέχειες δεν επηρέασαν καθόλου το ζευγάρι που παντρεύτηκε και απέκτησε μια υπέροχη κόρη, τη γνωστή μετέπειτα κοσμικογράφο Χριστίνα Πολίτη.
Μέχρι τον θάνατο του συζύγου της έμεινε κοντά του με πίστη και αφοσίωση, ενώ δεν έλειπε από καμιά της συνέντευξη η αναφορά του.
Συνήθιζε να λέει πως για πρώτη φορά αισθάνθηκε ότι είναι όμορφη, όταν ο Νίκος της είπε το πρώτο «σ’ αγαπώ» έξω από την Αγγλικανική Εκκλησία.
Ο γάμος περιόρισε εκούσια τις δραστηριότητες της Υακίνθης κι όταν η Χριστίνα της πηγαίνει στο δημοτικό εγκαταλείπει εντελώς το μόντελινγκ και αφοσιώνεται στην οικογένειά της. Έγινε μια υπέροχη σύζυγος και μια τρυφερή μητέρα.
Η Χριστίνα την περιγράφει σαν μια παραδοσιακή νοικοκυρά που ενδιαφέρεται για την αισθητική του σπιτιού της, διάβασμα του παιδιού, άκουσμα κλασικής μουσικής, επισκέψεις τα Σάββατα σε στενούς συγγενείς και τις Κυριακές πρώτη και καλύτερη σε συναυλίες της Κρατικής Ορχήστρας αλλά και σε θεατρικές παραστάσεις με τους κολοσσούς εκείνους της τέχνης που ήταν στο μεσουράνημά τους τη δεκαετία του 60.
Παραμένει μια διακριτική φιλάνθρωπος και μια συνειδητή ζωόφιλος, μια γυναίκα με πείσμα στην αντιμετώπιση του χρόνου και πάντα έτοιμη να δώσει από τον πλούσιο κόσμο της αισθήματα και σοφία.
Πάντα ωραία, δοτική, πολύτιμη.Σήμερα ζει με την κόρη της και μοιράζει τον χρόνο της στα εγγόνια της, στα αδέσποτα που λατρεύει και στη «μπιρίμπα» που για χάρης της μπορεί να οργώσει την Αθήνα όταν η συντροφιά της το καλεί.
Δεν δίστασε πρόσφατα να ξανακάνει πασαρέλα για καλό σκοπό, αδιαφορώντας για τις δεκαετίες που πέρασαν από την τελευταία φορά που παρουσίασε κάτι σε κοινό. Και όλοι θαύμασαν μια ώριμη πανέμορφη πάντα γυναίκα που ο χρόνος την έχει σεβαστεί απόλυτα, όπως συμβαίνει με τα έργα τέχνης και με κάτι πραγματικά ωραίο κι αληθινό.
Γωγώ Αντζολετάκη-Νταίζη Μαυράκη
Από τις εστεμμένες καλλονές και η Γωγώ Αντζολετάκη. Μπορεί να μη γεννήθηκε στο Ρέθυμνο αλλά στη Σητεία το 1953, αλλά βρέθηκε στην πόλη μας όταν τοποθετήθηκε εδώ γυμνασιάρχης ο πατέρας της.
Κι έγινε η Γωγώ αφορμή να χτυπήσουν πολλές εφηβικές καρδιές Ρεθυμνίων σε κείνα τα χρόνια της αθωότητας. Στη συνέχεια βέβαια η πανέμορφη Κρητικοπούλα ακολούθησε μεγάλη καριέρα στο θέατρο και στον κινηματογράφο αλλά διαπρέπει και ως συγγραφέας.
Από τις θρυλικές μορφές των καλλιστείων και η περίφημη Νταίζη Μαυράκη.
Αυτή γεννήθηκε στο Ηράκλειο το 1934 και πέτυχε τη μεγάλη διάκριση στα πρώτα μεταπολεμικά καλλιστεία που έγιναν το 1952 και εκπροσώπησε τη χώρα της σε διεθνείς διαγωνισμούς ομορφιάς. Στις 29 Ιουλίου του 1952 κατέκτησε την 3η θέση, όταν εκλέχθηκε Β’ επιλαχούσα Μις Υφήλιος στο Λονγκ Μπιτς των ΗΠΑ.
Παρότι είχε προτάσεις για καριέρα ως ηθοποιός του Χόλυγουντ, δεν θέλησε να μείνει μακριά από την πατρίδα της. Τον ίδιο χρόνο πρωταγωνίστησε στην ελληνική ταινία με τίτλο Νυχτερινή Περιπέτεια του Άγγελου Τερζάκη, χωρίς όμως να συνεχίσει την καριέρα της στον κινηματογράφο.
Σπούδασε ενδυματολογία και σκηνοθεσία στη Βιέννη
Από τον δεύτερο γάμο της με τον γιατρό Αντώνη Κομνηνό απέκτησε δύο παιδιά.
Απεβίωσε στις 22 Νοεμβρίου 2018, σε ηλικία 83 ετών.
Στην εποχή της μεγάλης ασχήμιας που μας κατακλύζει αποτελεί ανάσα να μιλάμε για ομορφιά. Και οφείλουμε χάρη στις Κρητικοπούλες που μας έδωσαν αφορμή.
