Των: ΝΙΚΟΥ ΠΑΠΑΔΟΣΗΦΟΥ* και SARA ADHITYA**

Γεννημένος και μεγαλωμένος στο Ρέθυμνο, αλλά ταυτόχρονα μακριά από αυτή την πόλη τα τελευταία 15 χρόνια, είχα την ευκαιρία να επισκεφτώ τη γενέτειρά μου με τη Sara Adhitya, συνάδελφό μου που εργαζόμαστε μαζί στο University College του Λονδίνου: H Sara είναι διδάκτορας αρχιτεκτονικής με εξειδίκευση στον σχεδιασμό του αστικού περιβάλλοντος αλλά και ερευνήτρια που ευτυχώς για μένα έτυχε να ενδιαφέρεται και για τον ελαιώνα μου, εξού και η επίσκεψή της στην Κρήτη μετά από πρόσκλησή μου να συμμετάσχει στο παραδοσιακό λιομάζωμα…

Στο Λονδίνο, εργαζόμαστε και οι δύο στο PEARL (https://www.pearl.place/team-4) του University College London (Person-Environment-Activity Research Laboratory), μια εγκατάσταση της οποίας ηγείται ο καθηγητής Nick Tyler που ερευνά την αλληλεπίδραση των ανθρώπων με το περιβάλλον τους (https://www.pearl.place/). Μας κίνησε λοιπόν το ενδιαφέρον να κοιτάξουμε το Ρέθυμνο, μετά ειδικά το πρόσφατο βραβείο που έλαβε τον Σεπτέμβρη από το ευρωπαϊκό δίκτυο Civitas (https://civitas.eu/awards) για τη βιώσιμη κινητικότητα. Μαζί λοιπόν, είδαμε το Ρέθυμνο με νέα μάτια: τόσο τις θετικές όσο και τις αρνητικές πτυχές και την κατεύθυνση προς την οποία οδεύει η πόλη όσον αφορά την προσβασιμότητα, τον σχεδιασμό του δημόσιου χώρου και τη βιώσιμη κινητικότητα.

Είχαμε τη χαρά να συναντηθούμε με το τεχνικό τμήμα του Δήμου Ρεθύμνης και τον δήμαρχο κ. Μαρινάκη και να ακούσουμε το έργο τους για τη μεταμόρφωση του Ρεθύμνου τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, μας ενεθάρρυνε η προνοητικότητά τους σχετικά με το τι ήταν απαραίτητο για ένα πιο βιώσιμο μέλλον για τους δημότες αλλά και επισκέπτες της πόλης. Καθώς η προσβάσιμη κινητικότητα είναι κάτι στο οποίο ειδικεύεται το εργαστήριό μας PEARL, μας ενδιέφερε πολύ να ακούσουμε για τις καινοτόμες προσεγγίσεις της Δημοτικής αρχής για την παροχή πιο δίκαιης πρόσβασης, όπως το σύστημα πλοήγησης για άτομα με προβλήματα όρασης που έχει εγκατασταθεί στην παραλία της πόλης.

Κατά τη διάρκεια δύο εβδομάδων, ζήσαμε τη ζεστασιά του κόσμου, ιδιαίτερα στους δημόσιους χώρους που έδιναν στους πολίτες τη δυνατότητα να συγκεντρωθούν και να κοινωνικοποιηθούν με έναν υγιή και ευχάριστο τρόπο. Ειδικότερα, η πλατεία στη Σοχώρα, η οποία θυμόμουν προηγουμένως αν και ήταν ένας κυκλικός κόμβος με μεγάλη κίνηση αυτοκινήτων, τώρα ακμάζει με ανθηρή δραστηριότητα από τους χώρους άθλησης, χώρους περπατήματος γύρω από τα καφέ και τις λοιπές επιχειρήσεις. Επισκεφτήκαμε επίσης τη νεότερη αστική μεταμόρφωση του Δήμου, την πλατεία του Αγίου Γεωργίου, η οποία ήταν στο παρελθόν ένας γιγαντιαίος χώρος στάθμευσης αλλά τώρα πλέον ένας χώρος με ζωή και δραστηριότητα. Πριν βέβαια παραδεχτούμε ότι και οι δύο αυτές περιοχές χρήζουν αναγκαίων παρεμβάσεων αναβάθμισης αλλά και επαρκούς συντήρησης πρέπει θεμελιωδώς να συμφωνήσουμε ότι και τα δύο αυτά παραδείγματα αποτελούν ζωντανή απόδειξη για το που οδεύουν οι πόλεις του μέλλοντος: ότι τα αυτοκίνητα είναι αντιπαραγωγικά για την υγεία και την υγιή κοινωνικότητα.

Αυτό είναι ένα συνηθισμένο φαινόμενο που έχουμε δει σε πολλές άλλες πόλεις σε όλο τον κόσμο που διαθέτουν υποδομές που κυριαρχούν στα αυτοκίνητα. Από την εμπειρία μας, το αυτοκίνητο εκτοπίζει τους ανθρώπους από τους δημόσιους χώρους και δημιουργεί εμπόδια μεταξύ των ανθρώπων. Έτσι, για να στηριχθεί η κοινωνία, είναι επιτακτική η άρση αυτών των φραγμών και, ειδικότερα, η αντιμετώπιση της κουλτούρας των ανθρώπων όσον αφορά την βιώσιμη κινητικότητα. Αυτό θα απαιτήσει προσεκτική σκέψη σχετικά με τις υποδομές των δημόσιων συγκοινωνιών της πόλης, τη στρατηγική στάθμευσης και τον σχεδιασμό των πεζοδρομίων και του δημόσιου χώρου και απαιτεί τη συμμετοχή της Δημοτικής αρχής και φυσικά του κόσμου.

Καθώς συνεργαζόμαστε, σαν εργαστήριο και επιστημονική ομάδα, διεθνώς με πολλές πόλεις σε όλο τον κόσμο, ελπίζουμε ότι μπορούμε να συνεργαστούμε για να υποστηρίξουμε τη βιώσιμη κινητικότητα στο Ρέθυμνο. Το όραμα του εργαστηρίου μας (PEARL), της επιστημονικής/ερευνητική μας ομάδας είναι να δημιουργήσει έναν καλύτερο κόσμο στον οποίο οι άνθρωποι και το περιβάλλον θα μπορούν να ευδοκιμούν μαζί με αμοιβαία επωφελή, ασφαλή, δίκαιο και υγιή τρόπο, και ανυπομονούμε να διερευνήσουμε πώς μπορούμε να συμβάλουμε στις προσπάθειες του Δήμου για τη δημιουργία ενός καλύτερου μέλλοντος για την πόλη.

* Ο Νίκος Παπαδόσηφος είναι MSc υποψήφιος διδάκτορας, manager Εγκατάστασης UCL PEARL

**Η Sara Adhitya είναι διδάκτωρ/ερευνήτρια Πανεπιστημίου του Λονδίνου