Το Φεστιβάλ Τέχνης «Νίκος Σκεπετζής» είναι ένας καλλιτεχνικός θεσμός, που δημιουργήθηκε το 2017 με όραμα την πραγμάτωση μιας γιορτής στον ευρύτερο χώρο της Τέχνης, ώστε να διατηρείται η ιστορική μνήμη μέσα από την κοινωνική και προσωπική μας ιστορία.
Θέμα του 5ου φεστιβάλ που ξεκινά τη Δευτέρα ειναι το «Κατώφλι Νο Ι»
Ειδικότερα, τη Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2022 στο Σπίτι του Πολιτισμού και ώρα εγκαινίων 19.00, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Μικρασιατική καταστροφή, το Φεστιβάλ Τέχνης, «Ν. Σ.» παρουσιάζει δυο εικαστικές εγκαταστάσεις σύγχρονης τέχνης ,που αλληλεπιδρούν. 1η «Κατακείμενος Όρθιος» της εικαστικής ομάδας «ΕΝ ΦΛΩ» του τρίτου εργαστηρίου (3ικαστικού 3ργαστηρίου) ΣΚΤ Φλώρινας του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με επιμέλεια της Κατερίνας Καρούλας και 2η «Αγνώριστα λόγια» της Κατερίνας Καρούλια, απόφοιτη της σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, μεταπτυχιακή φοιτήτρια Δημιουργικής Γραφής του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας.
Το φεστιβάλ πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Διεύθυνσης – Τουρισμού – Αθλητισμού και Μουσικής Παιδείας δήμου Ρεθύμνης, του Φεστιβάλ Τέχνης «Νίκος Σκεπετζής» και του τρίτου εργαστηρίου (3ικαστικού 3ργαστηρίου) ΣΚΤ Φλώρινας του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και τελεί υπό την αιγίδα του συλλόγου Μικρασιατών Ρεθύμνου.
Διάρκεια έκθεσης: Δευτέρα 3 Οκτωβρίου 2022 έως και Παρασκευή 14 Οκτωβρίου 2022.
Ώρες λειτουργίας: 17:00-21:00. Πρωινά μετά από ραντεβού στο 6932320023, με ξεναγήσεις σχολείων ή συλλόγων. Είσοδος ελεύθερη.
«Κατακείμενος όρθιος». Η υποχρεωτικότητα διάβασης του Αιγαίου εκατό χρόνια πριν, καταγράφεται από τις σημερινές γενεές και ειδικότερα από τους εικαστικούς της ομάδας «ΕΝ ΦΛΩ» », που φανερώνουν πως οργανώνεται η ζωή στο όριο, τότε και τώρα, γράφει η εικαστικός Κατερίνα Καρούλια, απόφοιτη της άνω Σχολής, μεταπτυχιακή φοιτήτρια Δημιουργικής Γραφής, που φέρει την αλληλεπιδραστική επιμέλεια του όλου εγχειρήματος. Ογδόντα καλλιτέχνες εμπνέονται από τα προσφυγικά κύματα της Μικρασιατικής καταστροφής και ευελπιστούν με αναθέματα ταγμένα να ξορκίσουν δύο πλωτά μέσα. Εξακόσια πενήντα μικρά τάματα, πολύτιμο φορτίο ως θραύσματα μνήμης, επιχειρούν να ανακαλούν την μνήμη των πρώτων προσφύγων στο Ρέθυμνο του 1922 ενώ, οι καλλιτέχνες-δημιουργοί προσδοκούν να ενεργοποιήσουν τους επισκέπτες της έκθεσης ώστε να φέρουν και να εναποθέσουν ένα δικό τους θραύσμα μνήμης στην εγκατάσταση. Σε μία αναλογική σχέση, όλη η έκθεση αναζητά αυτά που λείπουν ή ακόμα, αυτούς που λείπουν.
Αυτή η διαδικαστική εικαστική ανάπτυξη θα συνδημιουργεί μια μεταβλητών διαστάσεων εγκατάσταση, προσεγγίζοντας την μεταβατικότητα της κοινωνίας ως εν εξελίξει δράμα, ως μια προσπελάσιμη αφύλακτη διάβαση προς μια άγνωστη κατεύθυνση. Με την κοινωνική αυτή εγκατάσταση δεν διαχωρίζεται η απόγνωση της ανθρώπινης ύπαρξης από την οδύνη της Ιστορίας, αλλά εξετάζεται η μεταβατικότητα της μνήμης και του ξεριζωμού. Εξετάζεται η Μικρασιατική καταστροφή ως μία βίαιη αναγκαστική πράξη διαβατήριας πορείας σε ένα διάπλου στο Αιγαίο αχαρτογράφητο, προς την μητρική αντίπερα όχθη των παραλίων ή προς του θανάτου την αυγή.
Κι αποτυχίζω την απόγνωση/ κατακείμενος όρθιος, διαβάζουμε στους στίχους του ποιητή Νίκου Καρούζου στο έργο του Νεολιθική Νυχτωδία, αναφερόμενος στην Ελληνική ψυχή που δεν συμβιβάζεται με την απόγνωση αλλά την ανατινάζει εκ των έσω, μ’ όλο το τίμημα που αυτό συνεπάγεται.
«Παρακείμενος όρθιος», προτείνει ο Κοντοσφύρης Χάρης, Εικαστικός, Καθηγητής Σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας. Οι πρωταγωνιστές στις ιστορίες εκτοπισμού, γράφει, είναι οι μοναδικοί και συγχρόνως οι καθημερινοί άνθρωποι που βιώνουν μια υποχρεωτική, συνήθως δυσνόητη διαταγή μετακίνησης του σώματος τους από ένα γεωγραφικό τόπο σε έναν άλλο. Έτσι αρχίζει μια διαδρομή προσωρινότητας, ενός θανάτου περιπατητικού με μάτια απαθή. Η ιστορία του ξεριζωμού στο Αιγαίο συνεχίζεται έως το 2022 χωρίς τέλος. Τα σπίτια που είναι προσωρινά, οι βάρκες που παραπλέουν υφάλους ξυστά, η απώλεια προσανατολισμού για τα μητρικά εδάφη, αλλά και η βίαιη αποεδαφοποίηση των σωμάτων, είναι η πραγματικότητα; Ή είναι τα επαίσχυντα κακολογήματα των κοινωνιολόγων και των ιστορικών, που πρέπει πρωτίστως να δουν, να ακούσουν και να αισθανθούν και τις δυο πλευρές; Οι ιστορίες αμφότερων των πλευρών εμφυσούν στις καρδιές φόβο και λαχτάρα, ενώ αντηχούν αυτοχθονισμό, δημώδης, αντιπολιτευτικές και αντιφατικές προσλήψεις, αντιπολιτευτικές και αντιφατικές προσλήψεις.
Στην Κρήτη οι ιστορίες των ξεριζωμένων Ελλήνων, Τούρκων και Φράγκων είναι υπεράκτιες και εγκαθιδρυμένες. Μια διαδικασία παροπλισμού μεσοπέλαγα∙ ο νοτιάς οργανώνει την επιστροφή και ο βοριάς την εξορία. Ρωτάς για ποιους; « Rüzgar eken fırtına biçer», που στην Ελληνική μεταφράζεται ως εξής: «Όποιος σπέρνει ανέμους, θερίζει θύελλες ». «Η υπομονή είναι πικρή, αλλά ο καρπός της γλυκός», που στην Τούρκικη μεταφράζεται ως εξής: «Sabır acıdır, meyvesi tatlıdır». Ποια γλώσσα είναι η πιο πνευματώδης; Τα ίδια εννοούμε όλοι; Τα ίδια πράττουμε όλοι; Τα ίδια και τα ίδια! Ηθάλλετα και παθέντα όλοι προς όλους;
Εικαστική ομάδα «ΕΝ ΦΛΩ» γι’ αυτό το project
Στέργιος Αδάμ, Ευαγγελία Αθανασιάδου, Αντιγόνη Αλεξίου, Κατερίνα Αναστασίου, Σοφία Αντωνακάκη, Έλσα Αντωνοπούλου, Ειρήνη Ασπρίδου, Ολίβια Αφιώνη, Βίκυ Βασιλείου, Κωνσταντίνος Βερούτης, Ζάνα Βόσσου, Νικόλαος Γαβαλλάς, Ελένη Γάτσιου, Γιώργος Γεωργιάδης, Γεώργιος Γεωργούλας, Έννιος-Έρως Γιώγος, Αφροδίτη Γρίζη, Ραφαέλα Δεληγιάννη, Γλύκα Διονυσοπούλου, Ελισσάβετ Διονυσοπούλου, Τζούλη Ζωγράφου, Βασιλική Ηλιακοπούλου, Βασίλης Καβουρίδης, Κατερίνα Καλιτσουνάκη, Άννα Καραγιάννη, Ζαχάρω Καρακωνσταντή, Γιώτα Καρβουνιάρη, Κατερίνα Καρούλια, Μαρία Κομπατσιάρη, Χάρης Κοντοσφύρης, Δέσποινα Κουβάτσου, Μίνα Κουζούνη, Κωνσταντίνος Κουμλής, Χάρης Κουρουζίδης, Μαρκέλλα Κουφουδάκη, Σοφία Κυριακού, Βερόνικα Κωνσταντίνου, Αικατερίνη Λαμπροπούλου, Βαγγέλης Λιούγκας, Μυρσίνη Λουκοπούλου, Γιώργος Μαμαλίγκας, Γεωργία Μαντάλια, Γεωργία Μάρκου Πραντούνα, Κατερίνα Μελισσαροπούλου, Όλγα Μοναχού, Ιωάννης Μονογυιός, Μάτα Μπίγαλη, Μαρία-Δήμητρα Μουρτζίνη (DIDI), Λαμπρινή Μποβιάτσου, Σοφία Μπόνη, Κατερίνα Ξυπολίτου, Athanas-Θάνος Παναγιώτου, Λουκιάνα Παπαδοπούλου,Σύλβια Πετσούρα, Αγησίλαος Ρόμπολας, Βίκυ Σαμουηλίδου, Αλεξάνδρα Σάμπαλη, Κωνσταντίνα Σαρακατσάνου, Ελένη Σκιακανδάρη, Χρυσούλα Σκεπετζή, Ματίνα Σιώκη, Χάρις Σπανούδη, Μαρίνα Στάθη, Ευδοξία Σταφυλαράκη, Κυριακή Στούμπου, Κερασιά Τουλιάτου, Καίτη Τουρτούρα, Ελένη Τσιλιλή, Τζίνα Τσιτσέρη, Μαρία Τσουκνάκη, Λάζαρος Τσολαρίδης, Βούλα Φερεντίνου, Αντωνία Φλέγγα, Μακρίνα Χατζάτογλου, Γιώργος I. Χουντάλας, Δήμητρα Χριστινάκη, Roksolana Politis-Tchotchieva.
Εικαστική εγκατάσταση «αγνώριστα λόγια»
Με την εγκατάσταση «αγνώριστα λόγια», η εικαστικός Κατερίνα Καρούλια, απόφοιτη της σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, επεμβαίνει στον χώρο και επιχειρεί ανάγλυφα αποτυπώματα σε λευκές μαξιλαροθήκες απλωμένες σε παγωμένη μπουγάδα, που θυμίζουν την προχειρότητα της φροντίδας των πρώτων προσφύγων του βίαιου ξεριζωμού της Μικρασιατικής καταστροφής. Μαξιλαροθήκες όπου η νενέ νανούρισε γλυκά τα εγγόνια της ή η μάνα τα παιδιά της, μαξιλαροθήκες όπου βρήκαν καταφύγιο οι εκδιωκόμενες λέξεις σαν σπασμένο κομπολόι, μαξιλαροθήκες καμωμένες από λευκό ύφασμα (υφή+άσμα). Το λευκό δεν επιβάλλει, επιβάλλεται. Εμπεριέχει ενδομήτριες πληροφορίες καταγωγής, αναγνώρισης και σιωπηλής παρουσίας της χαμένης αθωότητας των παιδικών μας χρόνων. Το θετικό πιέζει, γεννά αρνητικό χώρο. Πληροφορεί την απουσία, τον θάνατο της ύλης για να ζήσει η ψυχή.
Η εικαστικός επιχειρεί την άηχη- ηχηρή μαρτυρία των ανήλικων αθώων θυμάτων που, σε κάθε πόλεμο από πάντα, βιάζονται να εγκαταλείψουν το παιχνίδι σε ένα ανοίκειο κόσμο των εκάστοτε υλιστικών κοινωνιών. « Ένα παιδί σηκώνεται και φεύγει ανεξήγητα χωρίς κανείς να το μαλώσει, σηκώνεται αργά, απροειδοποίητα, εκεί που καθόταν ήσυχα στο χώμα κι η θέση του στο χώμα μένει ζεστή και το σχήμα της στάσης του αχνίζει ακόμη στο δροσερόν αέρα, σχηματίζοντας ένα άλλο παιδί από υπόλευκη ζέστα» σημειώνει ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος.
Αναθέματα πάνω στο χώμα, μικρά τάματα σε σχήματα παπουτσιών κενά, κάτω από κάθε μαξιλαροθήκη μαρτυρούν την απουσία, μαρτυρούν ένα σύνολο από συμβάντα εκατό χρόνια πριν στην Μικρασιατική καταστροφή, καταστάσεις βίαιου χωρισμού και επανασύνδεσης, θανάτου και γέννησης, μαρτυρούν παιδιά που δεν πρόλαβαν να γεννηθούν, που δεν πρόλαβαν να παίξουν… Ακούγονται βήματα, χιλιάδες βήματα παιδιών να τρέχουν ξυπόλητα πίσω από το χρόνο. Τα παιδιά γνωρίζουν την αθανασία. Η συγκομιδή των καρπών της φαντασίας τους είναι τέχνη , τέχνη που κουβαλούν από τη γέννησή τους και τούτη η τέχνη είναι διδακτική της ευτυχίας.
Χρεωμένος ήλιος/ μπαίνω στο δωμάτιο/για να σε αφήσω./ Χώρος έμεινε κενός/ να θωρείς τον βιασμό./ Νεκρό το κλάμα λαβώθηκε./ Λέξεις έπεσαν κάτω,/ έσπασε το κομπολόι/ νερό και χώμα/ σε αβίαστη πλάνη/ μα… που… είπε…/ και… πως… να… σωθώ…/ κρίκος… βήματα…, γράφει η εικαστικός στο ποίημα της «Αγνώριστα λόγια» και επισημαίνει με την ομώνυμη εγκατάσταση στον χώρο.
Σύντομο βιογραφικό της Κατερίνας Καρούλια
Η Κατερίνα Καρούλια, με σπουδές στη Διακόσμηση και Αρχιτεκτονική εσωτερικού και εξωτερικού χώρου, διατήρησε για 22 χρόνια γραφείο μελετών στη Θεσσαλονίκη. Παράλληλα, εργάστηκε για 15 χρόνια ως στυλίστρια σε περιοδικό προβολής βιομηχανικού επίπλου. Είναι απόφοιτη της σχολής Καλών Τεχνών Φλώρινας ΤΕΕΤ με άριστα, ενώ τα δυο τελευταία χρόνια διεκδίκησε και πήρε υποτροφία από το Πανεπιστημιακό ίδρυμα. Τελείωσε σπουδές εμβάθυνσης δύο χρόνων στην Παραστατική Αρχαιολογία. Πραγματοποίησε πέντε ατομικές εκθέσεις, ενώ συμμετείχε σε πλήθος, ομαδικών εκθέσεων και projects σε Ελλάδα και Κύπρο. Είναι ενεργό μέλος στις εικαστικές ομάδες αποφοίτων ΕΝ ΦΛΩ και ΜΑΚΡΥ ΟΧΗΜΑ. Έχει εικονογραφήσει ποιητικές συλλογές και παραμύθια. Συνεργάστηκε με το Μουσείο Τεχνών Κοζάνης ως επιμελήτρια εκθέσεων. Είναι μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο πρόγραμμα Δημιουργικής γραφής του Παιδαγωγικού Τμήματος του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, ενώ αρθογραφεί για τα εικαστικά και συγγράφει σε ηλεκτρονικά περιοδικά.
Επιμέλεια φεστιβάλ Χρυσούλα Σκεπετζή
