Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να δημοπρατηθεί το μεγάλο έργο που αφορά στην κατασκευή του διυλιστηρίου στο Γιαννουδι που αναμένεται να δώσει οριστική λύση στην υδροδότηση του δήμου Ρεθύμνου. Η σύμβαση του έργου υπεγράφη τον περασμένο Δεκέμβριο παρουσία του υπουργού Υποδομών Χρήστου Σταϊκούρα στο πλαίσιο της συνάντησης που πραγματοποιήθηκε στο Ρέθυμνο για την παρουσίαση της εθνικής στρατηγικής για την ανάπτυξη του Ρεθύμνου με επικεφαλής του υπουργικού κλιμακίου τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Το έργο έχει ζωτική σημασία για την περιοχή, καθώς προβλέπεται να καλύψει τόσο τις σημερινές ανάγκες όσο και τις απαιτήσεις της 20ετίας σε πόσιμο νερό των δήμων Ρεθύμνου και Μυλοποτάμου. Παράλληλα, έχει προβλεφθεί η δυνατότητα επέκτασης των υποδομών ώστε, σε δεύτερη φάση, να καλυφθούν οι ανάγκες της επόμενης 40ετίας. Το έργο, με προϋπολογισμό δημοπράτησης 22,7 εκατ. ευρώ, έχει ενταχθεί στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη 2014-2020».
Σύμφωνα με τα όσα ανέφερε στα «Ρ.Ν.» ο πρόεδρος του ΟΑΚ Θοδωρής Νίνος οι επαφές με τους ανάδοχους είναι συχνές τις τελευταίες ημέρες για να ξεκινήσουν οι εργασίες. Σήμερα θα πραγματοποιηθεί μια ακόμα συνάντηση με αυτοψία στο φράγμα Αποσελέμη προκειμένου να δουν την εγκατάσταση του φράγματος του Ηρακλείου και πως αυτή λειτουργεί μιας και στο Γαιννουδι θα κατασκευαστεί μια αντίστοιχη: «Για το διυλιστήριο είμαστε σε επαφές με τους αναδόχους, έχουμε κάνει ήδη δύο συναντήσεις, επίκειται άλλη μία την Πέμπτη (σήμερα) στον Αποσελέμη, για να δουν την εγκατάσταση, πως δουλεύουμε εκεί και να τους πούμε τα προβλήματα που έχουμε αντιμετωπίσει για τη λειτουργία του συγκεκριμένου διυλιστηρίου και να βελτιώσουμε τα σημεία που έχουμε εντοπίσει ότι χρήζουν βελτίωσης. Κατά τα άλλα η μονάδα εκεί βρίσκεται σε πολύ υψηλό επίπεδο και εξακολουθεί τη δεκαετία που έχει παρέλθει να είναι υπερσύγχρονη. Το διυλιστήριο του Ρεθύμνου είναι το μισό του Ηρακλείου, άρα έχει την ευκολία να ακολουθήσεις κάποια πράγματα που έχουν αποδειχθεί ότι έχουν υψηλή αντοχή και καλή απόδοση, όπως η οζόνωση, την κροκίδωση.
Φέτος είχαμε φτάσει να ξύνουμε τον πάτο του βαρελιού στον Αποσελέμη και το νερό έμπαινε με άθλια σύνθεση, έβγαινε και ήταν γάργαρο.
Αυτό που θα γίνει στο Γιαννούδι είναι αντίστοιχο με αυτό στον Αποσελέμη, απλά η δυναμικότητά του είναι η μισή, 110.000 μέγιστη δυναμικότητα στο Ηράκλειο, σε εμάς θα φτάνει τα 45.000 στο φουλ της λειτουργίας του. Κανονικά θα λειτουργεί με 30-35 χιλιάδες που υπερκαλύπτουν τις ανάγκες».
Το 2027 καλώς εχόντων των πραγμάτων το Ρέθυμνο θα μπορεί να υδροδοτείται από το Φράγμα Ποταμών με την αξιοποίηση του διυλιστηρίου. Τα χρονοδιαγράμματα που έχουν τεθεί από τον ΟΑΚ για την υλοποίηση του έργου είναι τα δύο χρόνια «Είναι 24 μήνες η κατασκευή, έξι μήνες η πιλοτική λειτουργία και 12 λειτουργία από τον ανάδοχο, πριν το παραλάβουμε εμείς. Στην ουσία το Ρέθυμνο με το χρονοδιάγραμμα που έχουμε, τον Ιούλιο του 2027 πρέπει να παίρνει νερό» ανέφερε στα «Ρ.Ν.» ο κ. Νίνος.
Ωστόσο υπάρχει ένα κρίσιμο διάστημα μέχρι να κατασκευαστεί το έργο που πρέπει να υπάρξει συνετή χρήση νερού για να μη διψάσει το Ρέθυμνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι τη χρονιά που πέρασε, το 202,4 από το νερό που διαχειρίζεται ο ΟΑΚ δοθήκαν 4,3 εκατομμύρια κυβικά νερού στο Ρέθυμνο από τις πηγές της Αργυρούπολης και τη λίμνη του Κουρνά και επιπλέον 2,460 εκατομμύρια κυβικά από το φράγμα Ποταμών, μέσω των διυλιστηρίων της ΔΕΥΑΡ. Συγκεκριμένα για πόσιμο νερό δόθηκαν 1,095 εκατομμύρια κυβικά και για άρδευση διατέθηκαν 1,365 εκατομμύρια κυβικά. Συνολικά 2,460 για άρδευση και ύδρευση.
«Έχουμε τρία δύσκολα καλοκαίρια μπροστά μας και αυτό είναι αλήθεια. Χρειάζεται συνετή και ορθολογική χρήση του νερού. Ευτυχώς στο Ρέθυμνο από ότι φαίνεται αντιδρούν τα συστήματα, δηλαδή τα ισοζύγια νερού του Ρεθύμνου είναι καλά, δηλαδή φέτος που φτάσαμε στον πάτο και στη λίμνη του Κουρνά, είχαμε φτάσει στο 2,45 υψόμετρο στάθμης λίμνης, κάτι που δεν έχουμε ξαναδεί. Μετά τις καλές και ήπιες βροχές που μας έκανε, έχουμε φτάσει να έχουμε 3,90 στάθμη. Ήδη στη λίμνη του Κουρνά έχουμε αναπληρώσει περίπου 1,5 μέτρο, το οποίο είναι σημαντικό».
«Η Κρήτη δεν έχει τόσο μεγάλο πρόβλημα, ώστε να ουδετεροποιήσουμε την αφαλάτωση σαν τη βέλτιστη λύση»
Η λύση της αφαλάτωσης εξετάζεται μεν, αλλά όχι κατά προτεραιότητα, όπως απάντησε ερωτώμενος σχετικά από τα «Ρ.Ν.» – μετά και την άποψη που διατύπωσε με άρθρο του στα «Ρ.Ν.» ο Ανδρέας Αγγελάκης επίτιμο μέλος και διακεκριμένος fellow της Παγκόσμιας Εταιρίας Υδατικών Πόρων (ΙΑ) – ο πρόεδρος του ΟΑΚ.
O Θοδωρής Νίνος σημείωσε ότι η Κρήτη δεν έχει τόσο μεγάλο πρόβλημα ώστε να προτεραιοποιηθεί η αφαλάτωση σαν βέλτιστη λύση: «Η αφαλάτωση εξετάζεται ως λύση. Από εμάς έχει ξεκινήσει μία διερεύνηση, κάναμε μία επαφή με τη ΔΕΗ, γιατί σκεφτήκαμε ότι η ΔΕΗ έχει τη μονάδα στα Λινοπεράματα, η οποία φέτος, μετά και τη λειτουργία του μεγάλου καλωδίου, θα μπει σιγά-σιγά σε ψυχρή εφεδρεία. Δεν είναι τόσο απλό. Όταν είναι νερό από τη θάλασσα, το κόστος φτάνει το 0,90 με 1,20, ανάλογα την αγωγιμότητα και το πόσο υψηλή είναι η άλμη στο νερό. Η Κρήτη δεν έχει τόσο μεγάλο πρόβλημα, ώστε να προτεραιοποιήσουμε την αφαλάτωση σαν τη βέλτιστη λύση» σημείωσε και πρόσθεσε αναφερόμενος στη διαδικασία που ακολουθείται σήμερα ότι: «Τα οφέλη της διαδικασίας που εφαρμόζουμε με τα φράγματα και τη διύλιση είναι πολύ πιο φιλική στο περιβάλλον, με την έννοια ότι δεν παράγεις καθόλου άλμη. Βέβαια σε ανοιχτές θάλασσες όπως είναι η Μεσόγειος θα μπορούσε να πει κανείς ότι μικρές μονάδες αφαλάτωσης δεν δημιουργούν ιδιαίτερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αλλά αν πάει σε εκτεταμένη εφαρμογή αυτή η λύση , είναι πιθανό να αρχίσει να δημιουργεί άλλης μορφής προβλήματα. Αυτή τη στιγμή στην Κρήτη, έτσι όπως είναι διαμορφωμένο το υδατικό ισοζύγιο, ανάμεσα σε Ανατολική και Δυτική Κρήτη, στη Δυτική Κρήτη δεν προκύπτει ανάγκη για να εξετάσουμε μονάδες αφαλάτωσης. Δεν χρειάζεται, γιατί υπάρχουν υπόγειοι υδροφορείς, με μία συμπληρωματική λειτουργία κάποιων αρδευτικών φραγμάτων, – γιατί το μεγάλο πρόβλημα είναι οι απαιτήσεις του νερού για την άρδευση, που εκεί είναι η υπεράντληση των υπόγειων αποθεμάτων και δημιουργούνται τα προβλήματα – εάν εξασφαλίσεις κάποια επιφανειακά νερά για άρδευση και γλιτώνεις αντλήσεις και περιορίζεις το πολύ καλής ποιότητας νερό, που είναι τα υπόγεια ύδατα, αν το χρησιμοποιείς μόνο για την ύδρευση. Δυτικά δεν έχουμε θέματα. Ανατολικά επειδή υπάρχει πρόβλημα μεγάλο πρόβλημα υφαλμύρωσης και ρύπανσης, λόγω της εκτεταμένης χρήσης φυτοφαρμάκων και της εντατικής καλλιέργειας και στο βόρειο τμήμα, είναι υφαλμύρωση. Γι’ αυτό κατασκευάστηκε το φράγμα Αποσελέμη, ως απάντηση σε αυτά τα προβλήματα και αυτό παράγει άριστα αποτελέσματα. Το πρόβλημα είναι ότι λόγω κλιματικής αλλαγής έχει παρουσιαστεί μία ανακουλουθία του κύκλου ζωής του νερού, έχει διαταραχθεί αυτός ο κύκλος με αποτέλεσμα οι ποσότητες που εισέρχονται και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια από το Οροπέδιο να βαίνουν συνεχώς μειούμενες. Αυτό έχει δημιουργήσει το πρόβλημα για αυτό και εξετάζουμε όλα τα ενδεχόμενα».
«Το 2025 είναι η χρονιά των αποφάσεων – Η λύση πλέον είναι η ολιστική διαχείριση υδάτων»
Το 2025 θα είναι χρονιά λήψης κρίσιμων αποφάσεων επεσήμανε ο Θοδωρής Νίνος τονίζοντας ότι τον Ιούλιο αναμένεται να ολοκληρωθεί η μελέτη για τα θέματα τα αγροτικά της άρδευσης για την ολιστική και ενιαία διαχείριση υδατικών πόρων του νησιού και ο ΟΑΚ ευελπιστεί και φιλοδοξεί να αναλάβει τη διαχείρισή τους: «Φέτος θα είναι η χρονιά λήψεως των αποφάσεων. Ταυτόχρονα εξελίσσεται η συζήτηση για την ενιαία διαχείριση των υδάτων, που είναι το κλειδί για την απάντηση στα προβλήματα. Για παράδειγμα δεν γίνεται να σχεδιάζει το Ηράκλειο διαχείριση υδάτινων πόρων, χωρίς να λαμβάνει υπόψη του τις Αρχάνες, το Αεροδρόμιο ή τη Μεσαρά. Θα πρέπει να προτεραιοποιούνται τα έργα και να αντιμετωπίζονται σαν ένα σύστημα συγκοινωνούντων δοχείων. Πρέπει να καλύπτει το ένα σύστημα τα προβλήματα του άλλου. Με τι έργα θα επιτευχθεί αυτό, θα συζητηθεί, αλλά για να γίνει αυτή η συζήτηση θα πρέπει να έχουμε την ενιαία διαχείριση.
Ο χρόνος πιέζει πολύ. Πρέπει να τρέξουν οι ρυθμοί. Για να γίνει αυτό πρέπει να αλλάξει η δομή. Πρέπει να υπάρχει ο κεντρικός σχεδιασμός σε επίπεδο Κρήτης, η εποπτεία από το υπουργείο πάνω και η χρηματοδότηση και η επιτάχυνση των έργων με έναν οργανισμό, ο οποίος ευελπιστώ να είναι ο ΟΑΚ με όσμωση της περιφέρειας και της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Κρήτης» υπογράμμισε ο πρόεδρος του ΟΑΚ, τονίζοντας ότι: «Η λύση είναι η ολιστική διαχείριση των υδάτων».
Όπως είπε ο κ. Νίνος η μελέτη θα παραδοθεί σύμφωνα με τις διαβεβαίωσες τον Ιούνιο – Ιούλιο του 2025: «Από εκεί και πέρα έχουμε έναν χρόνο ο οποίος προφανώς δεν επαρκεί, αλλά θα πρέπει να πιεστούν όλοι, για να ληφθούν πολιτικές αποφάσεις και να προχωρήσει το θέμα το ταχύτερο δυνατόν. Αν πάμε με τους παλιούς γνωστούς ρυθμούς, μπορεί να θέλει και 1,5 χρόνο. Εμείς φωτίζουμε αυτήν την πτυχή και την έχουμε αναδείξει στο υπουργείο επανειλημμένα. Νομίζω ότι είναι σε σωστό δρόμο και το έδειξε αυτό η ηγεσία του υπουργείου στην επίσκεψή της στο Ρέθυμνο στις 12 του Δεκέμβρη, γιατί φάνηκε ότι έχει τη διάθεση να δώσει αρμοδιότητες, αλλά οι ρυθμοί είναι αργοί. Πρέπει να νικήσουμε το τέρας της γραφειοκρατίας» κατέληξε.
