Τη δεκαετία της κρίσης και της σκληρής δημοσιονομικής πειθαρχίας και λιτότητας λόγω μνημονίων, το σενάριο της ύπαρξης σημαντικών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων στη χώρα μας εμφανιζόταν όπως περίπου οι «χρυσοκάνθαροι» Έλληνες της Διασποράς, το αποκαλούμενο «παροικιακό κεφάλαιο», από τα μέσα προς τα τέλη του 19ου αιώνα. Ειδικοί και μη ασχολήθηκαν με το ζήτημα, εμφανίζοντας τη Δυτική Ελλάδα και τα νότια της Κρήτης ως το νέο μας «Ελντοράντο». Γεωλόγοι, μηχανικοί, οικονομολόγοι, δημοσιογράφοι, δημοσιολόγοι κ.ά., υπολόγιζαν με μαθηματική ακρίβεια την ημερήσια «παραγωγή» βαρελιών σε σχέση με τις υποτιθέμενες δυνατότητες των μάλλον υπαρχόντων κοιτασμάτων και πόσο από το εθνικό μας χρέος θα μπορούσε να καλυφθεί από την εκμετάλλευσή τους. Μια διανοητική κυρίως διαδικασία, σαν αυτή της κατάθεσης ενός δελτίου τζόκερ – εδώ ευτυχώς υπάρχει μια κάποια βάση – και των φανταστικών συνειρμών που μπορεί να γεννήσει, αν τελικά πιαστούν οι αριθμοί.
Από την άλλη πλευρά περιβαλλοντολόγοι – όχι οι «ενσωματωμένοι» -, οικολόγοι ακτιβιστές, παντός είδους εναλλακτικοί και φυσικά όλοι όσοι αρέσκονται απλώς να καταγγέλλουν χωρίς να έχουν ενημερωθεί για ένα θέμα, αντιδρούσαν και αντιδρούν στο ενδεχόμενο της εκμετάλλευσης των όποιων κοιτασμάτων, με κύριο πρόταγμα την προστασία του περιβάλλοντος και τη διατήρηση της «παρθενικότητας» της περιοχής. Μια στάση που ανταποκρίνεται περισσότερο σε μια παλαιάς κοπής οικολογική αντίληψη και αποπνέει μια πιο ατομικιστική θέαση της αγάπης για τη φύση, που ντύνεται συνήθως με ένα ωραίο «πράσινο» περιτύλιγμα. Που δεν λαμβάνει, δηλαδή, υπόψη ή αποσιωπάται ότι η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος μπορεί με τον σωστό σχεδιασμό και την τήρηση όλων των αυστηρών προϋποθέσεων και κριτηρίων να συνδυαστεί με την οικονομική ανάπτυξη.
Αυτά, όμως, είναι ζητήματα που θα κληθούμε να τα αντιμετωπίσουμε σύντομα. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας «Η Καθημερινή» το ερευνητικό πλοίο της κοινοπραξίας ExxonMobil / Helleniq Energy «Sanco Swift» έσπευσε ταχέως στα νοτιοδυτικά της Κρήτης σε περιοχές οι οποίες βρίσκονται στα όρια της νέας Navtex με τον αριθμό 916/22 που εκδόθηκε το πρωί του Σαββάτου από τον Σταθμό Υδρογραφικής Υπηρεσίας του Πολεμικού Ναυτικού (Π.Ν.) στο Ηράκλειο. Γεγονός που είναι δηλωτικό της σημασίας των ερευνών στην περιοχή, «αφού η ταυτοποίηση και η ανάλυση των στόχων» που ενδεχομένως να περιέχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων «έχουν δείξει ότι σημαντικό μέρος αυτών βρίσκεται στην περιοχή που οριοθετήθηκε το πρωί του Σαββάτου». Για την πιθανή, λοιπόν, νέα επέκταση των ερευνών στην Κρήτη θα «μας ζητηθεί» κάποια στιγμή να πάρουμε θέση.
Σε αυτό το πλαίσιο και με όλα τα παραπάνω κατά νου, οι τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να προτάξουν το μέλλον του τόπου τους και της πατρίδας. Τα πράγματα στη ζωή και την ιστορία δεν είναι άσπρο-μαύρο, από το ζενίθ αυτόματα στο ναδίρ και αντίστροφα. Η παλέτα έχει ενδιάμεσα χρώματα και καταστάσεις. Αφού συμφωνήσουμε κατ’ αρχήν ότι η βιωσιμότητα του φυσικού περιβάλλοντος και της οικονομίας αποτελεί τον πρώτιστο στόχο, χρειάζεται να τεθούν εκείνες οι ασφαλιστικές δικλείδες που θα αποτρέψουν την όποια παρέκκλιση και στρέβλωση. Η Κρήτη και ειδικά ο νότος της δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να απωλέσουν το συγκριτικό τους γεωφυσικό πλεονέκτημα -ο γράφων έχει πολλάκις αναφερθεί στην ήπια τουριστική δόμηση και όχι στην επέκταση στον νότο του μοντέλου του βορρά-, αλλά ταυτόχρονα να εκμεταλλευτούν τον ενεργειακό πλούτο με όλους τους περιβαλλοντολογικούς όρους που έχει θεσμοθετήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση και προσιδιάζουν στην ομορφιά της Κρήτης και της Ελλάδας. Γι’ αυτό, είναι σημαντικό να υπάρχει ενημέρωση των πολιτών και διάλογος, ώστε να μην βρεθούν έκπληκτοι μπροστά σε μεγάλα γεωτρύπανα χωρίς να γνωρίζουν τη σημασία του έργου και τις επιπτώσεις του σε κοινωνικό, οικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο. Να καταλάβουν δηλαδή αν ο θησαυρός θα είναι «άνθρακες» ή υδρογονάνθρακες…
