Η μετανάστευση αποτελεί μια φυσική εξέλιξη του ανθρώπινου είδους. Μια φυσιολογική κατάσταση, που δημιουργείται από την ανάγκη του ανθρώπου να νιώσει ασφαλής σε μια άλλη περιοχή. Όπως ακριβώς τα ζώα, τα πουλιά που ενδημούν, αντίστοιχοι είναι και οι λόγοι που οδηγούν το ανθρώπινο είδος στην αποδημία και αυτό δεν πρέπει να μας ξενίζει.
Τα παραπάνω επισημαίνει η καθηγήτρια ποίησης στο Kings College London Ruth Padel.
Η διακεκριμένη καθηγήτρια και τρισέγγονη του Καρόλου Δαρβίνου μίλησε χθες το βράδυ σε εκδήλωση – βραδιά ποίησης που διοργάνωσε η Κοσμητεία της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Κρήτης στο πολιτιστικό κέντρο «Ξενία».
Η Ruth Padel διάβασε τα ποιήματά της, τα οποία μετέφρασε και ανέγνωσε στα Ελληνικά η κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής Λουκία Αθανασάκη.
Τα «Ρ.Ν.» είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν χθες με την διακεκριμένη Βρετανίδα καθηγήτρια, η οποία διατηρεί στενούς δεσμούς με το νησί μας, από την δεκαετία του 70, οπότε και βρέθηκε στην Κρήτη, στο πλαίσια του διδακτορικού της, όπου συμμετείχε στις ανασκαφές στην Κνωσό. Έκτοτε, επισκέπτεται την Κρήτη πολύ συχνά, αφού έχει λατρέψει τον τόπο, τους ανθρώπους, την ιστορία και τον πολιτισμό της. Η ίδια μιλά για την ποίηση την οποία παρομοιάζει με τις αρχαιολογικές ανασκαφές και υποστηρίζει πως για αυτήν η ποίηση αποτελεί ένα τρόπο έκφρασης, ο οποίος όμως πρέπει να είναι ακριβής και ακέραιος. Για αυτό κάποια από τα ποιήματά της έχουν να κάνουν και με τον προπροπάππου της, τον Κάρολο Δαρβίνο. Η Ρουθ Παντέλ μας μιλά και για το ταξίδι της στο Λάος της Ασίας, όπου όπως λέει, όπως ο Δαρβίνος θέλησε να μάθει και να ερευνήσει το πώς γεννιούνται τα ζώα, η ίδια θέλησε να μάθει πως πεθαίνουν. Παράλληλα, η κα Παντέλ μιλά για την μετανάστευση και για την επίσκεψή της πέρυσι στη Λέσβο, δίδοντας το δικό της μήνυμα για τους μετανάστες.
«Η μετανάστευση είναι μια φυσική συνθήκη, μια φυσιολογική κατάσταση της ζωής. Όλα τα ζώα, τα πουλιά μεταναστεύουν όταν έχουν μια ανάγκη για φαγητό, για ασφάλεια, ή λόγω καιρού (όταν έχει πολύ κρύο). Το ίδιο συμβαίνει και με τους ανθρώπους. Έχω γράψει ποιήματα για την ιστορία της μετανάστευσης για ζώα και ανθρώπους, καθώς και ποιήματα για την σημερινή κατάσταση με το μεταναστευτικό και την κατάσταση που επικρατεί στην Μυτιλήνη, στη Χίο και σε άλλα νησιά. Δεν πρέπει να μας ξενίζει η μετανάστευση, είναι μια φυσιολογική διαδικασία. Και αυτό που συμβαίνει είναι τραγικό. Είναι πάρα πολύ δύσκολο αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, γιατί υπάρχει κρίση οικονομική και κοινωνική. Στην Ελλάδα γίνεται μια σημαντική προσπάθεια. Υπάρχουν πολύ καλοί άνθρωποι στα νησιά, όμως τα χρήματα δεν επαρκούν και το σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει και να ανταποκριθεί στις ανάγκες των ανθρώπων. Ήμουν στην Λέσβο πριν ένα χρόνο και στο Μόρια στο hotspot, όλοι οι άνθρωποι μου είπαν, ότι είναι δύσκολο να φιλοξενηθούν, καθώς ο χώρος είχε σχεδιαστεί για 1.500 ανθρώπους και τώρα μένουν 6.000. Υπάρχουν προβλήματα πολλά, οι άνθρωποι είναι καλοί, αλλά το σύστημα είναι ελλιπές και είναι πολύ δύσκολο για ένα νησί όπως τη Χίο, τη Λέσβο που έχουν τα δικά τους προβλήματα και να επιβαρύνονται με τόσο κόσμο. Πιστεύω ότι οι άνθρωποι κάνουν ότι καλύτερο μπορούν. Τους σέβομαι και τους θαυμάζω τους κατοίκους των νησιών, όμως χρειάζονται βοήθεια από την Αθήνα, από τα υπουργεία, την κυβέρνηση».
Η κοσμήτορας της Φιλοσοφικής Σχολής Λουκία Αθανασάκη αναφερόμενη στην κα Παντέλ και στο έργο της τόνισε: «Η Ρουθ ξεκίνησε την καριέρα της ως φιλόλογος, ήταν και φίλη με τον ελληνιστή Dodds R. Eric που έχει γράψει το βιβλίο «οι Έλληνες και το παράλογο». Πριν τρία χρόνια έγινε εκδήλωση στην Οξφόρδη και η Ρουθ είχε δώσει ομιλία προς τιμή τους, ενώ σε μεγάλη ηλικία τον περιέθαλψε. Εδώ και χρόνια θέλαμε να κάνουμε μια εκδήλωση στο Ρέθυμνο και πλέον τα καταφέραμε. Η Ρουθ μέσα από εικόνες και μέσα από τα ποιήματα, αναπτύσσει όλο το τμήμα της μετανάστευσης, το οποίο βλέπει σε συμπαντικό επίπεδο και μετά σε επίπεδο φύσης, που περιλαμβάνει ανθρώπους και ζώα. Θέλουμε να δείξουμε ότι η μετανάστευση δεν πρέπει να μας ξενίζει. Δεν πρέπει τους φτωχούς ανθρώπους που έρχονται να τους θεωρούμε και να τους αντιμετωπίζουμε ως απειλή άλλα να δούμε την μετανάστευση, ως μια φυσική κατάσταση του ανθρώπινου βίου. Δεν είναι η μετανάστευση ξεκομμένη από τη ζωή των ανθρώπων και των ζώων. Είναι πολύ μεγάλο λάθος να ξεκόβουμε και να αισθανόμαστε απειλημένοι, ενώ όλα αυτά τα πράγματα συνέβαιναν πάντοτε».
Μιλώντας για τις σχέσεις της με την Κρήτη η Ρουθ Παντέλ λέει ότι είναι ερωτευμένη με το νησί, τους ανθρώπους και την ιστορία της: «Την δεκαετία του 70, έκανα μια διατριβή στην αρχαία τραγωδία. Ήμουν στη βρετανική σχολή στην Αθήνα και με έστελναν να βοηθήσω στην ανασκαφή στην Κνωσό. Ήξερα αρχαία ελληνικά και όταν ήρθα στο νησί για τις διδακτορικές μου σπουδές ερωτεύτηκα τα Νέα Ελληνικά, τα τραγούδια και τη γη την ιστορία, την γλώσσα. Το 1979 έμεινα στο Ηράκλειο όλο το χρόνο και δίδασκα αγγλικά και έγραψα την διατριβή μου και μετά τα δυο βιβλία. Το 1985 επέστρεψα με τον άντρα μου και το παιδί μου και μείναμε στην Κνωσό και το παιδί μου έμαθε να περπατά στην Κνωσό. Το 2008 βρέθηκα στα Χανιά», μας είπε προσθέτοντας πως η ποίηση με την ανασκαφή είναι το ίδιο. «Σκάβεις βαθιά μέσα σου για να γράψεις ποίηση, όπως σκάβεις για να βρεις τα αρχαία. Είναι ζήτημα ερμηνείας, πως ερμηνεύεις τη ζωή, τα πράγματα όλα» τόνισε.
Μιλώντας για την συγγενική της σχέση με τον Κάρολο Δαρβίνο, και πως αυτή επηρέασε τη ζωή της και την καριέρα της, η τρισέγγονη του Καρόλου Δαρβίνου ανέφερε: «Όταν άρχισα να γραφώ ποιήματα δεν είχα στο μυαλό μου το Δαρβίνο. Σιγά σιγά ήθελα να ασχολούμαι όχι μόνο με την ποίηση αλλά και την πεζογραφία. Έγραψα ένα βιβλίο για την διάσωση των Τίγρεων στη Ασία. Για να το γράψω όμως έπρεπε πρώτα να μάθω. Και έτσι πήγα στα δάση, στην Κίνα, Σουμάτρα, Ινδία και έμαθα από τους ανθρώπους που φροντίζουν τα δάση ποια είναι τα θέματα, πώς και γιατί πεθαίνουν τα ζώα. Ο πρόγονός μου, ο Δαρβίνος, έκανε ένα ταξίδι για να μάθει πως ξεκινούν, πως αρχίζουν τη ζωή τους τα είδη και ‘γω μετά από 150 χρόνια κάνω ένα ταξίδι για να δω πως πεθαίνουν τα είδη. Ο Δαρβίνος ήθελε να καταλάβει πως γεννιούνται τα ζώα, και ‘γω ήθελα να καταλάβω πως πεθαίνουν. Έχω γράψει ένα βιβλίο για το Δαρβίνο. Αγαπούσα πολύ τη γιαγιά μου, που ήταν η πρώτη που έκδοσε το ταξίδι του Δαρβίνου και την αυτοβιογραφία και τα γράμματά του. Όταν έκανα την διατριβή μου για τα συναισθήματα στην αρχαία τραγωδία και μιλούσα με την γιαγιά μου, μου έλεγε ότι ο Δαρβίνος έγραψε βιβλίο για τα συναισθήματα των ζώων».
Το βιογραφικό της Ruth Padel
H Ruth Padel είναι καθηγήτρια Ποίησης στο Kings College London και εταίρος της Βασιλικής Ακαδημίας Λογοτεχνίας. Γεννήθηκε και ζει στο Λονδίνο, αλλά έχει ζήσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα και στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στην Κρήτη. Επισκέφθηκε την Κρήτη για πρώτη φορά το 1970 ως υποψήφια διδάκτωρ και συνεργάστηκε στις ανασκαφές της Βρετανικής Αρχαιολογικής Σχολής στην Κνωσό. Σπούδασε και δίδαξε κλασικές σπουδές στην Οξφόρδη, στο Κέμπριτζ και στο Λονδίνο. Την κέρδισε όμως η δημιουργική γραφή. Έχει δημοσιεύσει 10 ποιητικές συλλογές. Αναφέρουμε ενδεικτική την διεθνώς αναγνωρισμένη ποιητική βιογραφία του προπάππου της Δαρβίνου (Darwin A Life in Poems, Knopf 2009, βραχεία λίστα για τα βραβεία Costa), τη συλλογή The Mara Crossing (On Migration), Counterpoint Press USA 2013 για τις μεταναστεύσεις ζώων και ανθρώπων (Ted Hughes Prize, βραχεία λίστα) και τη συλλογή Learning to Make an Oud in Nazareth, ποιήματα για τη Μέση Ανατολή (T S Eliot Prize, βραχεία λίστα). Περισσότερες πληροφορίες για το δημοσιευμένο έργο της βρίσκονται στην ιστοσελίδα της: www.ruthpadel.com.
