Mε κύριο στόχο τη διαφύλαξη της τεράστιας πολιτιστικής κληρονομίας που κρύβεται στην ευρύτερη περιοχή του Γερανίου και με αφορμή πρόσφατο έγγραφο του αρμόδιου υπουργείου Πολιτισμού, που δείχνει τις προθέσεις του για επέκταση της αρχαιολογικής ζώνης, ο Δήμος Ρεθύμνου ανοίγει το διάλογο για την προστασία της δυτικής ζώνης, από το ύψος του Γερανίου έως και την «μύτη του Γρύντα» στο ύψος του Κουμπέ, καλώντας τις υπηρεσίες του αρμόδιου υπουργείου Πολιτισμού να κάνουν αυτοψία στο χώρο και να τεθεί υπό την σκέπη τους η ζώνη αυτή.
Πρόκειται για μια περιοχή με πλούσιο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, που εμπεριέχει ένα θησαυρό παλαιοντολογικών ευρημάτων, για την οποία οι επιστήμονες σπηλαιολόγοι και παλαιοντολόγοι επανειλημμένως έχουν θίξει τη σημασία, αλλά και την επιτακτική ανάγκη προστασίας της συγκεκριμένης περιοχής.
Αφορμή για τον Δήμο Ρεθύμνου στάθηκε ένα έγγραφο του υπουργείου Πολιτισμού, και συγκεκριμένα του τμήματος Παλαιοανθρωπολογίας που ζητούσε να του υποδειχθούν τυχόν δραστηριότητες που έχει στην αρμοδιότητά του, ώστε να μπορέσει να ορίσει μια ζώνη προστασίας, η οποία εκτείνεται ανατολικά της ήδη υπάρχουσας ζώνης που αφορά την περιοχή του Γερανίου, και μέχρι τον κόμβο Ατσιποπούλου. Ο Δήμος Ρεθύμνης στη συγκεκριμένη περιοχή δεν έχει δημοτική περιουσία ούτε δραστηριότητα που να είναι ενεργή. Όμως αυτό το έγγραφο αποτέλεσε ένα κίνητρο για να ξεκινήσει η διαδικασία ανάδειξης και προστασίας των σπουδαίων αρχαιολογικών ευρημάτων.
Σύμφωνα με τον αρμόδιο αντιδήμαρχο τεχνικών θεμάτων Ν. Κονταξάκη το πρώτο βήμα θα είναι να γίνει μια αυτοψία στο χώρο από κοινού με τις αρχαιολογικές υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού, τους επιστήμονες για να δουν από κοντά την περιοχή και στη συνέχεια μέσα από τη διαβούλευση με τους κατοίκους και τους επιχειρηματίες που δραστηριοποιούνται στη συγκεκριμένη ζώνη να βρεθεί η χρυσή τομή για την προστασία της ζώνης αυτής. Ειδικότερα, σε δηλώσεις του στα «Ρ.Ν.» ο κ. Κονταξάκης υπογράμμισε: «Η περιοχή αυτή μπορεί να αποτελεί όπως λένε οι ειδικοί, την Κνωσό της παλαιοντολογίας και της παλαιοανθρωπολογίας. Για τον Δήμο Ρεθύμνης είναι ένα θέμα μείζονος σημασίας, που θα πρέπει να ανοίξει στη συζήτηση και με την επιστημονική κοινότητα και προφανώς με την αρχαιολογία και με όλους τους φορείς που μπορούν κι έχουν λόγο σε τέτοιες υποθέσεις, ώστε αυτά όλα να τα μεταφέρουμε στην κοινωνία και όλοι μαζί να δούμε πως μια τέτοια κληρονομιά μπορούμε να τη διαχειριστούμε. Ο Δήμος Ρεθύμνου έχει ένα πλάνο συγκεκριμένο και μία πρόταση για την ανάδειξη του σπηλαίου του Γερανίου. Συζητούμε για ένα μονοπάτι που θα μπορεί να συνδέσει τις πηγές, διάφορα σπήλαια και τα ευρήματα, να αναδείξει δηλαδή αυτό τον πλούτο σε αυτό το υψηλό επίπεδο. Θέλουμε να προστατέψουμε από εδώ και πέρα την περιοχή. Θέλω επίσης να υπογραμμίσω ρητά ότι όλα αυτά δεν έχουν αναδρομική ισχύ. Δηλαδή στις ζώνες προστασίας διατηρούν τις δραστηριότητές τους όπως υπάρχουν στη νόμιμη τους εκδοχή βέβαια. Οτιδήποτε άλλο θα πρέπει να το δούμε από τώρα και μετά για αυτό και έχουμε προσκαλέσει το τμήμα και τη διευθύντρια να έρθει με τη πρώτη ευκαιρία επιτόπου να περιηγηθούμε την περιοχή» τόνισε ο κ. Κονταξάκης, ο οποίος κατέληξε λέγοντας: «Επαναλαμβάνω, οι δραστηριότητες όπως είναι μέχρι σήμερα διατηρούνται -δεν τίθεται θέμα δηλαδή παύσης ή αναστολής. Και εκείνο που πρέπει να δούμε είναι εάν έχουν γίνει εργασίες στο χώρο που προτείνεται ως ζώνη προστασίας κι επίσης να δούμε και τι ζώνη προστασίας θα επιλεγεί, γιατί υπάρχουν διάφορες διαβαθμίσεις με λιγότερο ή περισσότερο σοβαρές δεσμεύσεις. Μπορεί ενδεχομένως αν ένα μονοπάτι περιηγείται και μπαίνει μέσα ή στα όρια ιδιοκτησιών σε αυτό το σημείο πρέπει να προστατευτεί».
«Κάλλιο αργά παρά ποτέ για την προστασία
της πολιτιστικής μας κληρονομίας»
Ο εκπαιδευτικός και συγγραφέας Χάρης Στρατιδάκης που έχει ασχοληθεί ιδιαιτέρως με την περιοχή του Γερανίου μιλώντας στα «Ρ.Ν.» αναφέρεται για μια ακόμα φορά στην σπουδαιότητα της συγκεκριμένης περιοχής για την οποία δεκάδες αιτήματα εδώ και χρόνια έχουν κατατεθεί προκειμένου αυτή να διαφυλαχτεί ως κόρη οφθαλμού λόγω των πολύτιμων παλαιοντολογικών και όχι μόνο ευρημάτων της. Η εξέλιξη αυτή με την πρόθεση του υπουργείου Πολιτισμού να επεκτείνει τη ζώνη αρχαιολογικής προστασίας, όπως σημείωσε ο κ. Στρατιδάκης, έστω και καθυστερημένα μπορεί να συμβάλλει έστω και τώρα στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της περιοχής: «Η περιοχή υπάρχει στη παγκόσμια βιβλιογραφία κι όχι μόνο για την αρχαιολογία της, εκ πρώτης το σπήλαιο του Γερανίου με νεοελληνική κατοίκηση αλλά ακόμα περισσότερο με το παλαιοντολογικό της ενδιαφέρον, για το οποίο κι εγώ έχω γράψει αρκετά βιβλία κι έχω κάνει ανακοινώσεις σε συνέδρια, όπου η περιοχή από το σπήλαιο του Γερανίου μέχρι και το Στρατόπεδο παρουσιάζει 32 τουλάχιστον θέσεις σοβαρού παλαιοντολογικού ενδιαφέροντος. Πρόταση λοιπόν από πολύ παλιά και της Σπηλαιολογικής Εταιρίας και των αρχαιολόγων του Ρεθύμνου κι όχι μόνο ήταν να κηρυχτεί η περιοχή σε ένα ανοιχτό αρχαιολογικό παλαιοντολογικό πάρκο. Αυτό για λόγους προφανώς σκοπιμοτήτων δεν έχει γίνει όλο αυτό τον καιρό. Έστω και αν η κρίση είναι αυτή η οποία θα μας φέρει μπροστά στο να σεβαστούμε την πολιτιστική μας κληρονομιά, στη συγκεκριμένη περίπτωση αρχαιολογική και παλαιοντολογική, θα έλεγα «κάλλιο αργά παρά ποτέ». Είναι μια περιοχή για την οποία το Ρέθυμνο και το Ατσιπόπουλο έπρεπε να είναι περήφανα και να την έχουν σημαία τους για το τουρισμό αν όχι για τα παιδιά τους. Δυστυχώς σήμερα η περιοχή είναι ένας εκτεταμένος σκουπιδότοπος του Ρεθύμνου, καθώς τα μπάζα του Ρεθύμνου για τα οποία δεν υπάρχει ένας οργανωμένος τόπος εναπόθεσης κατά μεγάλο μέρος σε αυτή τη περιοχή ξεφορτώνονται και μπαζώνονται σε αυτές τις θέσεις και η υποβάθμιση είναι απίστευτη και ίσως η περιοχή να καθίσταται επικίνδυνη».
Ο κ. Στρατιδάκης αναφέρθηκε στις συνολικές ευθύνες πολιτείας, ανθρώπων για την κατάσταση στη οποία έχει περιέλθει η περιοχή, η οποία, όπως τόνισε, λόγω του πολιτιστικού της πλούτου περιλαμβάνεται στην παγκόσμια βιβλιογραφία ως η σημαντικότερη νησιώτικη περιοχή, τουλάχιστον σε ότι αφορά το παλαιοντολογικό της ενδιαφέρον και την οποία έχουν επισκεφτεί επιστήμονες από όλο τον κόσμο: «Κάποια στιγμή θα έφτανε το μαχαίρι στο κόκαλο. Σαφώς και υπάρχουν ευθύνες και δεν είμαι εγώ που θα τις αποδώσω. Θα έπρεπε όμως κάποια στιγμή, όταν θα γράψουμε την ιστορία της καταστροφής αυτής της περιοχής να αναφέρουμε για παράδειγμα πως πάνω από το σπήλαιο του Γερανίου -ολόκληρος αυτός ο οικισμός είναι σε αρχαιολογική ζώνη και είναι εξαιρετικά δύσκολη η οικοδόμηση, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι τα λύματα από όλο αυτόν τον οικισμό, ο οποίος κατοικείται, δεν οδηγούνται στο βιολογικό καθαρισμό, γιατί δεν υπάρχει τέτοια διέξοδος ακόμα και οδηγούνται με το νόμο της βαρύτητας μέσα στο σπήλαιο του Γερανίου. Μπορούσαμε να πούμε πάρα πολλά για την περιοχή αυτή, θα έπρεπε όλοι να το δούνε, σε τι σημείο έχει φτάσει η υποβάθμισή της. Δε γίνεται μια περιοχή που αναφέρεται στη παγκόσμια βιβλιογραφία ως η σημαντικότερη νησιωτική τουλάχιστον της Νότιας Ευρώπης ως προς το παλαιοντολογικό της ενδιαφέρον και έχει επισκέψεις από σημαντικούς επιστήμονες από όλο τον κόσμο να μην είναι καν προσπελάσιμή».