Η χώρα μας είναι γνωστό ότι διαθέτει μοναδικά προνόμια διαφόρων ειδών. Ένα απ’ αυτά, που μάλλον είναι μοναδικό προνόμιο στον κόσμο, είναι εκείνο που θέλει άτομα που αξίζουν πραγματικά και έχουν προσφέρει τα μέγιστα στον πολιτισμό της χώρας, να τα θέτει στο περιθώριο και να πεθαίνουν παραμελημένα και ξεχασμένα. Ενώ αντίθετα άτομα που είναι μπλεγμένα σε καταχρήσεις, ναρκωτικά, πορνεία, υπεξαιρέσεις δισεκατομμυρίων, συμβόλαια θανάτου και όλα τα συναφή, να τα αποπέμπει πλουσιοπάροχα και με εξαιρετικά σχόλια και τιμές. Η επιβεβαίωση των παραπάνω είναι σχεδόν 100% σε δυο πρόσφατες συγκεκριμένες περιπτώσεις.
Τελευταία κλασσικά παραδείγματα ο θάνατος της τελευταίας ίσως παγκοσμίου φήμης, μεγάλης ελληνίδας τραγωδού Άννας Συνοδινού, η οποία μάλλον πέρασε στα ψιλά των εφημερίδων και των ΜΜΕ γενικότερα, χωρίς να έχει την ανάλογη προβολή σε σχέση με το μέγεθος της προσωπικότητας της και ο επίσης θάνατος ενός πρώην πρόεδρου της ΑΕΚ, του Μάκη Ψωμιάδη, ο οποίος ήταν μπλεγμένος σε δεκάδες απάτες, όπως οι παραπάνω που προανέφερα, τις οποίες κι εγώ διάβασα στον Τύπο από γνωστούς δημοσιογράφους των ελληνικών ΜΜΕ.
Από τη μια έχουμε ένα άτομο που έχει κατηγορηθεί και καταδικαστεί σε δεκάδες περιπτώσεις με κορυφαία την υπεξαίρεση των 21,5 εκατομμυρίων ευρώ από την ποδοσφαιρική ομάδα της ΑΕΚ, για την οποία του επιβλήθηκε ποινή δέκα ετών φυλάκισης και στην κηδεία του στις 8-1-2016 συνέρευσε πλήθος κόσμου! Για τον ύστατο αποχαιρετισμό!
Από την άλλη έχουμε την Άννα Συνοδινού. Μια εξαιρετικά υψηλών προδιαγραφών παγκόσμια ελληνίδα τραγωδό- ηθοποιό, που δεν δίδαξε μόνο θέατρο, αλλά και πολιτισμό και ήθος, αλλά και ευθιξία, μέσα στην ελληνική Βουλή. Έκανε τη διαφορά όχι μονό στο θέατρο, αλλά και στη Βουλή, ειδικά όταν διαφώνησε με τον πρόεδρο της βουλής κ. Τσαλδάρη το 1990, γιατί η βουλευτής των οικολόγων τότε Μαρίνα Δίζη γελοιοποίησε τη λέξη θέατρο, στην τρίτη ψηφοφορία για την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας! Όταν λοιπόν ο πρόεδρος της Βουλής δεν της έδινε το λόγο και κάλεσε τα όργανα της τάξης να τη βγάλουν έξω από την αίθουσα, εκείνη απλά και ξεκάθαρα του απάντησε: «δεν χρειάζεται, φεύγω και μόνη μου!» και δεν ξαναπάτησε στο ελληνικό κοινοβούλιο, αφού παραιτήθηκε, για «το τρωθέν γόητρο του κοινοβουλίου» και από βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας, την επόμενη μέρα! Πόσοι αλήθεια έλληνες βουλευτές έχουν σήμερα την ίδια ευθιξία και τα κότσια, να κάνουν κάτι τέτοιο; Πιθανόν βέβαια να έχουν αλλάξει στη σημερινή εποχή οι έννοιες των λέξεων ευθιξία, αξιοπρέπεια και ήθος, και εγώ να μην το ξέρω, αλλά τέλος πάντων…
Για να καταλάβουμε όμως για τι ακριβώς μεγέθους άνθρωπο μιλάμε, θα αναφέρω μερικά αποσπάσματα όπως εκείνη θέλησε να τα μοιραστεί με τον απλό κόσμο.
«Ο Σοφοκλής ήταν μέγιστη προσωπικότητα. Άλλο πράγμα από τον Αισχύλο και τον Ευριπίδη. Ο Σοφοκλής ήταν ξεχωριστός. Τον λάτρευα από μικρή. Η αγαπημένη μου φράση από το έργο του είναι αυτή της Αντιγόνης: ‘Ούτοι συνέχθειν, αλλά συμφιλείν έφυν’ δηλαδή ‘δεν γεννήθηκα για να μισώ, αλλά για να αγαπώ’. Είναι σπουδαία. Ακριβώς το ίδιο είπε και ο Χριστός. ‘Αγαπάτε αλλήλους’ δεν είπε;»
Για τους νέους
«Κατηγορούν τα παιδιά ως αναρχικά και τεμπέλικα. Μια χαρά είναι. Ας τα βοηθήσουμε να μάθουν. Όλα πρέπει να τα πουλήσει η Ελλάδα και να αγοράσει δασκάλους. Χρειαζόμαστε ένα στρατό πολιτισμού». Ακούει (διαβάζει) από αυτούς που πρέπει άραγε κανείς;
Για τους ήρωες
«Καμιά εποχή δεν έμεινε γυμνή από ήρωες, είμαστε σε μια μεταβατική περίοδο. Νέοι ήρωες θα δημιουργηθούν αναγκαστικά. Ξέρετε τι έχει σημασία σήμερα; Να βλέπουν οι νέοι πόσο σημαντικό είναι οι άνθρωποι να κρατάνε το λόγο της τιμής τους. Για να υπάρχουν προοπτικές» (προφανώς σε καμία περίπτωση δεν θα εννοούσε τους πολιτικούς! Γιατί μ’ αυτούς μάλλον οι προοπτικές ανήκουν στη σφαίρα της φαντασίας!)
Για τα γηρατειά
«Με ενοχλεί η εγκατάλειψη των γηρατειών. Όταν βλέπω ηλικιωμένους ανθρώπους παρατημένους στη μοίρα τους, πιάνεται η ψυχή μου. Αν έβλεπα τον πατέρα και τη μάνα μου έτσι, κάποιον υπουργό θα μου ερχόταν να σκοτώσω. Είναι δυνατόν στην εποχή μας να σκεπάζουν τους γέρους στα ιδρύματα το καλοκαίρι με τη βελέντζα και το χειμώνα με το σεντόνι για να τους ξεκάνουν; Εγώ μπήκα στην πολιτική γιατί ήθελα αυτά να αλλάξω».
Για τον θρήνο
«Ο λαϊκός θρήνος, ευφρόσυνος ζει και κουβεντιάζει με τα σύμβολα, τα στοιχεία της φύσεως, φθαρτά και άφθαρτα κι αναζητά να βρει τα χνάρια που οδηγούν στην εύρεση, τη λύση στο ερώτημα: ποιος και τι εξαρτά την ευτυχία και τη δυστυχία μου; Οι λαϊκές παραδόσεις μας είναι οι παλαιότερες και πλουσιότερες στον κόσμο. Ανθούν στον αιώνα, αλλά δεν τις τιμούμε πλέον όσο μας χρειάζεται για να ειρηνέψουμε… Τα πάθη των θνητών μα και των αποθαμένων, όπως τα περιγράφουν οι λαϊκές μούσες, είναι σχολείο για ψυχές».
Ένα ακόμη χαρακτηριστικό για την προσωπικότητά της είναι, ότι δεν έπαιξε ποτέ τη Μήδεια, γιατί της ήταν αδιανόητο για μια μάνα να σκοτώσει τα παιδιά της! Αυτή λοιπόν η μοναδική προσωπικότητα, η παγκοσμίου φήμης ηθοποιός- τραγωδός, όταν αρρώστησε τον Ιούνιο του 2014 και την πήγαν διασωληνωμένη στο νοσοκομείο Σωτηρία, δεν είχε ούτε τα χρήματα για να αποπληρώσει τα νοσήλια της και δεν βρέθηκε ούτε ένας να την στηρίξει, πέρα από δυο δικούς της ανθρώπους. Ακόμα και το κόμμα της, η Νέα Δημοκρατία που ήταν υφυπουργός και βουλευτής για πέντε συνεχόμενες εκλογικές αναμετρήσεις, το 1974- 1977-1981-1985-1989 αλλά και το υπουργείο Πολιτισμού, απείχαν εκκωφαντικά!
«Είμαι ηθοποιός, και στην τέχνη μου λειτουργώ εν κινήσει. Έζησα πλάι σε μεγάλες ψυχές, δυσαναπλήρωτους τεχνίτες, ιερά πρόσωπα. Στη βαθιά κρύπτη της μνήμης και του συνειδότος φύλαξα τη μεγαλειότητά τους» έγραψε στο εισαγωγικό σημείωμα του βιβλίου της «Αίνος στους Άξιους» (Εκδόσεις Καστανιώτη, 1999).
Η Μεγάλη ελληνίδα τραγωδός, η παγκοσμίου φήμης ηθοποιός που μεγαλούργησε στην Επίδαυρο, μπορεί να έφυγε, αλλά το φως του πνεύματός της θέλω να πιστεύω πως δεν θα σβήσει, για να φωτίζει οτιδήποτε έχει σχέση με το θέατρο, με την τραγωδία, με το ήθος, την αξιοπρέπεια και την ευθιξία. Όσο για τη «φυγή της», σίγουρα εκεί στους άλλους κόσμους θα βρει και την υπόλοιπη παρέα με τους Μινωτή, Παξινού, Κωτσόπουλο, Αντιγόνη Βαλάκου και θα κάνουν απίστευτες παραστάσεις! Καλό της ταξίδι…
* Ο Βαγγέλης Παπαδάκης είναι καθηγητής Φυσικής Αγωγής