Πραγματοποιήθηκαν την Τετάρτη 19 Μαΐου, στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου τα επίσημα εγκαίνια της επετειακής Έκθεσης με θέμα: «80ή Επέτειος της Μάχης της Κρήτης – Η Μάχη του Ηρακλείου» (20 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1941), που διοργανώνεται από τον Δήμο Ηρακλείου, με συνδιοργανωτές την Περιφέρεια Κρήτης και το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης και θα διαρκέσει μέχρι την Κυριακή 27 Ιουνίου.
Στην έκθεση παρουσιάζεται σπάνιο πολεμικό υλικό και πλήθος φωτογραφικών ντοκουμέντων. Ανάμεσα σε πολλά άλλα, εκτίθενται όπλα ντόπιων αγωνιστών από τη μάχη, καθώς και η κρητική φορεσιά του Αντωνίου Γρηγοράκη «Σατανά». Επίσης, για πρώτη φορά εκτίθενται τα μετάλλια, το ξίφος και προσωπικά αντικείμενα του Αντισυνταγματάρχη Αντωνίου Μπετεινάκη. Συνάμα, αφιερώματα που κατά καιρούς έχουν αποτεθεί στους τάφους νεκρών στρατιωτών, από απογόνους ή συγγενείς τους.
Το πολύτιμο υλικό της Έκθεσης αυτής προέρχεται από τις συλλογές και τα αρχεία Κ. Ε. Μαμαλάκη και Ι. Πρεκατσουνάκη. Ορισμένα εκθέματα παραχωρήθηκαν και από προσωπικές συλλογές.
Το πληροφοριακό υλικό αποδίδεται σε τρείς γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά), ενώ δημιουργήθηκε μουσικό ηχοτοπίο, μοναδικό, που συνοδεύει την επετειακή αυτή Έκθεση.
Στα εγκαίνια παρευρέθηκαν ο δήμαρχος Ηρακλείου Βασίλης Λαμπρινός, οι βουλευτές Ηρακλείου Νίκος Ηγουμενίδης, Σωκράτης Βαρδάκης και Γιώργος Λογιάδης, ο εκπρόσωπος του περιφερειάρχη Κρήτης και εντεταλμένος περιφερειακός σύμβουλος Πολιτισμού και Απόδημου Ελληνισμού Κώστας Φασουλάκης, ο αντιπεριφερειάρχης Ηρακλείου Νίκος Συριγωνάκης, οι εκπρόσωποι του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας Δημήτρης Πλεξουσάκης (επικεφαλής του Εργαστηρίου Πληροφοριακών Συστημάτων), Κώστας Στεφανίδης (επικεφαλής του Εργαστηρίου Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου – Υπολογιστή), Μιχάλης Σηφάκης (υπεύθυνος Σχεδιασμού και Επιμέλειας Περιεχομένου Εργαστήριο Αλληλεπίδρασης Ανθρώπου- Υπολογιστή), οι αντιδήμαρχοι Αριστέα Πλεύρη, Στέλα Αρχοντάκη, Γιώργος Σισαμάκης (επικεφαλής της Δημοτικής Παράταξης «Ηράκλειο για Όλους») και εκπρόσωπος του Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ. Ειρηναίου.
Με αφορμή τα εγκαίνια, ο δήμαρχος δήλωσε: «Στην Έκθεση που εγκαινιάζεται απόψε, σε σειρά ενοτήτων, ο επισκέπτης θα συναντήσει σπουδαία ντοκουμέντα από την Μάχη του Ηρακλείου, ως και την ημέρα κατάληψης της πόλης από τους Γερμανούς, την 1η Ιουνίου 1941. Τα εκθέματα αποτυπώνουν με αμεσότητα και ενάργεια τα συνταρακτικά γεγονότα εκείνων των ημερών.
Για την πραγμάτωση της Έκθεσης, θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον επιμελητή της, επιστημονικό συνεργάτη σε θέματα Νεότερης Ιστορίας του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, κ. Κωστή Μαμαλάκη. Το ΙΤΕ, που για μια ακόμη φορά, συνεργάστηκε αρμονικά και επιτυχώς μαζί μας. Και επίσης το Τμήμα Πολιτισμού του Δήμου Ηρακλείου, την Αντιδήμαρχο κυρία Αριστέα Πλεύρη, και ιδιαιτέρως την προϊσταμένη του Τμήματος κυρία Εύη Μαρτιμιανάκη, που ανέλαβε και έφερε εις πέρας το πολύμηνο έργο προετοιμασίας και υλοποίησης της Έκθεσης αυτής».
Από την πλευρά της Περιφέρειας ο κ. Φασουλάκης τόνισε: «Με ιδιαίτερη ικανοποίηση παραβρέθηκα σήμερα στη σπουδαία έκθεση ιστορικών κειμηλίων και αρχείων που συνδιοργανώνει η Περιφέρεια Κρήτης με τον Δήμο Ηρακλείου. Πρόκειται για μια ακόμη σημαντική εκδήλωση μεταξύ εκείνων που στηρίζει η Περιφέρεια Κρήτης σε ολόκληρη την Μεγαλόνησο, για να τιμήσει την επέτειο των 80 χρόνων από την Μάχη της Κρήτης.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί, ότι για πρώτη φορά αναδεικνύεται ιδίως η συνεισφορά του Ηρακλείου στη Μάχης της Κρήτης, και τα πρόσωπα των Ηρώων που πήραν μέρος με αυταπάρνηση στην υπεράσπιση της πόλης μας. Η έκθεση είναι διδακτική και ιδιαιτέρως συγκινητική και αξίζουν πολλά συγχαρητήρια σε όλους τους συντελεστές της».
Στο πλαίσιο της 80ής επετείου της Μάχης της Κρήτης, ο Δήμος Ηρακλείου προχώρησε στην έκδοση του Λευκώματος με τίτλο «Επιχείρηση Ερμής – Η Μάχη του Ηρακλείου (20 Μαΐου – 1 Ιουνίου 1941)». Πρόκειται για μία τρίγλωσση έκδοση (ελληνικά, αγγλικά, γερμανικά) με σπάνιο φωτογραφικό υλικό, όπου εικονίζονται στιγμιότυπα από τις μάχες στον τομέα του Ηρακλείου, οι βομβαρδισμοί και η είσοδος των αλεξιπτωτιστών στην πόλη. Επίσης εικονίζονται πορτρέτα ανθρώπων που πολέμησαν υπερασπιζόμενοι το Ηράκλειο.
Την έκδοση έχει επιμεληθεί επιστημονικά ο Κωστής Μαμαλάκης, την φιλολογική επιμέλεια ανέλαβε ο Κώστας Μπουρναζάκης, περιέχει χρονολόγιο και ιστορική τεκμηρίωση, ντοκουμέντα, και ειδικό χάρτη, συμμετέχει με κείμενο ιστορικής αποτίμησης, ο διδάσκων στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Κρήτης, Γιάννης Σκαλιδάκης.
Η επετειακή αυτή έκδοση διατίθεται από το βιβλιοπωλείο της ΔΕΠΑΝΑΛ στη Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη.