Πρόσφατα ολοκληρώθηκε η έκδοση και κυκλοφορεί από τον Δήμο Ανωγείων μια πολυτελής κασετίνα με γενικό τίτλο «Το 3ο Ολοκαύτωμα των Ανωγείων», η οποία περιλαμβάνει τέσσερις κινηματογραφικές ταινίες, τις οποίες σκηνοθέτησε ο Λευτέρης Χαρωνίτης.
Πρόκειται για ένα μεγάλο οπτικοακουστικό πρόγραμμα που ανέπτυξε ο Δήμος Ανωγείων από το 2007 μέχρι και το 2014, οπότε και ολοκληρώθηκε.
Το κινηματογραφικό αυτό έργο έρχεται να συμπληρώσει όλες εκείνες τις δράσεις που σκοπό είχαν, πέρα από την καταγραφή της ιστορίας του τόπου μας, να διατηρήσουν την ιστορική μνήμη ζωντανή και να αποκαλύψουν τις θηριωδίες των Ναζί. Αναφέρομαι στην πρωτότυπη μουσική παραγωγή του Δήμου Ανωγείων το 2010 σε στίχους του ποιητή Γιώργου Καράτζη και μουσική του Πάρι Περισυνάκη, στην έκδοση το 2008, Λευκώματος γραμματοσήμων με θέμα τα 3 Ολοκαυτώματα, στην έκθεση της Καρίνας Ρεκ στην αίθουσα «Μανόλης Κεφαλογιάννης» της τράπεζας Πειραιώς (Αγροτικής τότε), στις ημερίδες που οργανώσαμε κατά τις επετείους της 13ης Αυγούστου, αλλά και στην ενεργό συμμετοχή μας (είχαμε την Προεδρία του Δικτύου την περίοδο 2011 – 2013) στο δίκτυο Μαρτυρικών Πόλεων και χωριών της Ελλάδας.
Μέσα από τις τέσσερις ταινίες, «Σφακάκι – 7 Αυγούστου 1944», «Το σαμποτάζ της Δαμαστας-8 Αυγούστου 1944», «Φιλόξενα χωριά» Και «Ο ήχος του χρόνου – Τ’ Ανώγεια και ο κόσμος 1900-1945», αλλά και τις διακόσιες συνεντεύξεις που συμπληρώνουν το κινηματογραφικό πρόγραμμα, αναδεικνύεται η πορεία της Ανωγειανής κοινωνίας και η συμβολή της στην προσπάθεια ολοκλήρωσης των εθνικών στόχων κατά την περίοδο 1900-1945.
Μέσα από το κινηματογραφικό οδοιπορικό αυτό παρουσιάζονται, ευρύτερα, μεγάλες στιγμές της αντίστασης κατά του φασισμού και αποκαλύπτονται οι αστείρευτες δυνάμεις των παππούδων και των πατεράδων μας, που μετουσίωσαν σε μοναδική αγάπη την σχέση τους με τον κακοτράχαλο τόπο μας και την πατρίδα.
Η ολοκλήρωση και παρουσίαση αυτού του κινηματογραφικού έργου ήταν για το Δήμο Ανωγείων ένα χρέος τιμής για όλους τους Ανωγειανούς, γυναίκες και άνδρες, που πέρασαν απίστευτες κακουχίες, πολέμησαν, βασανίστηκαν, μάτωσαν, έκλαψαν και πένθησαν, για να κρατήσουν όρθιες τις αξίες του πατριωτισμού, της ελευθερίας, της δημοκρατίας της αλληλεγγύης και της αξιοπρέπειας τις οποίες μας κληρονόμησαν.
Πρόκειται για ένα πολύχρονο έργο που χρειάστηκε πολύ μεγάλης κλίμακας έρευνα σε ελληνικά και ξένα αρχεία, συλλογική προσπάθεια και κόπο όλων εκείνων που εργάστηκαν για την πραγματοποίηση του και είναι εκατοντάδες. Το αποτέλεσμα αναδεικνύει την αλήθεια των γεγονότων. Ενδεχομένως να υπάρχουν και παραλήψεις, οι οποίες όμως δεν ήταν σκόπιμες και δεν αλλοιώνουν την ιστορική αλήθεια.
Είμαι σίγουρος για την μεγάλη και διαχρονική αξία που έχει το έργο αυτό. Μια αξία που θα μεγαλώνει όσο περνά ο χρόνος και πέρα των Ανωγείων. Ήδη αυτή έχει αρχίσει να αναγνωρίζεται αφού η ταινία «Ο ήχος του χρόνου -Τ’ Ανώγεια και ο κόσμος 1900-1945» κατέκτησε το μεγάλο ειδικό βραβείο των δύο κριτικών επιτροπών του Φεστιβάλ Ελληνικών Ντοκιμαντέρ της Χαλκίδας τον Οκτώβριο του 2013.
Οι τέσσερις ταινίες της κασετίνας μαζί με διακόσιες συνεντεύξεις που εμπλουτίζουν το Ιστορικό Αρχείο του Δήμου Ανωγείων, πέραν της καλλιτεχνικής αξίας τους, αποτελούν για όλους τους νεότερους, αλλά και για τις επόμενες γενιές ένα κληροδότημα της μεγάλης αγωνιστικής παράδοσης μας, μάθημα τοπικής ιστορίας γενναιότητας, θυσιών και ήθους.
Ιδιαίτερα, οι διακόσιες συνεντεύξεις – μαρτυρίες, γυναικών και ανδρών, οι περισσότεροι από τους οποίους δεν βρίσκονται σήμερα στην ζωή, αποτελούν μια τεράστια μοναδική δεξαμενή μνήμης της Ανωγειανής κοινωνίας της περιόδου 1900-1945 με ιστορικές, κοινωνιολογικές, εθνολογικές και γλωσσολογικές πληροφορίες σπάνιου ενδιαφέροντος για τους ερευνητές και μελετητές της σύγχρονης ιστορίας της Κρήτης και των Ανωγείων.
Γι’ αυτό θέλω να ευχαριστήσω όλους εκείνους τους Ανωγειανούς και τις Ανωγειανές, αλλά και τους πολλούς φίλους μας, που με κάθε τρόπο συνέβαλαν και στήριξαν την ολοκλήρωση του έργου. Να ευχαριστήσω για άλλη μια φορά δημόσια όλους εκείνους, ανθρώπους και φορείς που αναγράφονται αναλυτικά στους τίτλους των ταινιών για την μικρή ή μεγάλη πολύτιμη οικονομική συνεισφορά τους, αυτοί ήταν οι μοναδικοί χρηματοδότες του προγράμματος. Να ευχαριστήσω τέλος, μιας και αυτό δεν αναφέρεται στους τίτλους των ταινιών, και την π. υπουργό Όλγα Κεφαλογιάννη για την βοήθειά της στην απεμπλοκή της χρηματοδότησης για την έκδοση της ταινίας που είχαμε εξασφαλίσει από το 2009 από τον ΕΟΤ.
Ακόμα να ευχαριστήσω τον δημιουργό του προγράμματος, συνδημότη μας σκηνοθέτη Λευτέρη Χαρωνίτη και τους συνεργάτες του για την υπευθυνότητα και τη δημιουργικότητα, με την οποία εργάστηκαν.
Θα ήθελα να ευχαριστήσω ακόμα όλα τα άξια στελέχη του Δήμου μας και ιδιαίτερα τον διευθυντή Γιώργο Ρούλιο, για την απαραίτητη διοικητική υποστήριξη στην όλη προσπάθεια.
Κυρίως, όμως, θα ήθελα να ευχαριστήσω το Δημοτικό Συμβούλιο της περιόδου 2007 -2010 και συγκεκριμένα τους: αείμνηστο Κώστα Δακανάλη, τον π. δήμαρχο Νίκο Ξυλούρη και τους Αεράκη Γεώργιο, Ανδρεαδάκη Μηνά, Βρέντζου Εύη, Δραμουντάνη Μπάμπη, Κουνάλη Κατερίνα, Μανουρά Λευτέρη, Ρούλιο Αντώνη, Σαλούστρο Γιώργη, Σκουλά Μύρων, Σπαχή Οδυσσέα και Χαιρέτη Κώστα, για την ομόφωνη απόφασή τους για την παραγωγή του κινηματογραφικού αυτού έργου και την στήριξή τους σε αυτό.
Η κασετίνα συνοδεύεται από ένα 12σελίδο αναλυτικό κείμενο με πληροφορίες για το περιεχόμενο και τους συντελεστές κάθε ταινίας, καθώς και τους χορηγούς του προγράμματος.
Είμαι σίγουρος ότι η νέα Δημοτική Αρχή των Ανωγείων θα προβάλλει, θα αναδείξει και θα αξιοποιήσει το σημαντικό αυτό έργο που αφορά τους απανταχού Ανωγειανούς και όχι μόνο.
Στην κατεύθυνση αυτή, εν κατακλείδι, θα ήθελα να προτείνω δράσεις τέτοιες που να υπηρετούν τον αρχικό στόχο της διατήρησης της Ιστορικής Μνήμης, της ανάδειξης των γεγονότων και έξω από τα σύνορα του Δήμου μας και της διαχρονικής τους αξίας.
Συγκεκριμένα θα πρότεινα:
* Την οργάνωση Προβολής στο Βερολίνο και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες.
* Τη συμμετοχή μας και σε άλλα αναγνωρισμένα κινηματογραφικά φεστιβάλ.
* Αντίγραφο των ταινιών και των συνεντεύξεων να δοθεί στο Ιστορικό Αρχείο Κρήτης και στην Βικελαία Δημοτική Βιβλιοθήκη Ηρακλείου.
* Να αποσταλεί σε σχολεία, στα Ιστορικά Τμήματα των Πανεπιστημίων και στο Ιστορικό Μουσείο Κρήτης.
* Να προβληθεί από τα ΜΜΕ.
Γιατί η βαθειά γνώση της Ιστορίας αποτελεί την σταθερή βάση αποφυγής ανάλογων φαινομένων στο μέλλον. Τα Ανώγεια αποδεικνύουν σε κάθε εκλογική αναμέτρηση ότι η γνώση αυτή, δεν είναι επιφανειακή, αλλά συστατικό στοιχείο της σύγχρονης κοινωνίας τους.
*Ο Σωκράτης Σ. Κεφαλογιάννης είναι πρώην δήμαρχος Ανωγείων
skefalogiannis@gmail.com