Ένα από τα εμβληματικά έργα της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής δημιουργίας, το βίντεο «Ένα Τέλος-Μια αρχή» του Ρεθεμνιώτη καλλιτέχνη που έφυγε πρόωρα από τη ζωή, του Νίκου Αλεξίου (1960 -2011) προβάλλεται καθημερινά, από τις 23 Σεπτεμβρίου, στην πρόσοψη του ιστορικού κτιρίου της Εθνικής Τράπεζας, στην πλατεία Κοτζιά στην Αθήνα, αιφνιδιάζοντας ευχάριστα τους περαστικούς.
Αυτόν τον εντυπωσιακό τρόπο επέλεξε η διοίκηση της Εθνικής για να γιορτάσει τα 175 χρόνια από την ίδρυσή της το 1841.Υπογραμμίζοντας τον «φιλότεχνο» χαρακτήρα του ιδρύματος, ενός από τα πρώτα που συγκρότησαν συλλογή έργων τέχνης στη χώρα μας.
Κι επέλεξε το έργο του Νίκου Αλεξίου, καθώς τον χαρακτηρίζει από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής μας.
Χρωματικά επαναλαμβανόμενα μοτίβα σε ατέλειωτες σχεδιαστικές παραλλαγές «ρέουν» στην επίπεδη επιφάνεια της πρόσοψης του κτιρίου, μεταλλάσσοντας συνεχώς μορφή, ένα χάος, ωστόσο δομημένο, που σέβεται το μέτρο, το ρυθμό την αρμονία.
Το «Ένα τέλος -Μια αρχή», είναι ένα έργο που γεννάται και αναγεννάται από τα υπέροχα μοτίβα του ψηφιδωτού δαπέδου της Μονής Ιβήρων, όπου ο Νίκος Αλεξίου διέμεινε για αρκετούς μήνες. Μέσα από την άσκηση της πειθαρχίας και του ελέγχου, ο καλλιτέχνης επαναλαμβάνει σε αμέτρητες μεταγραφές την εμπειρία της κατασκευής του, επεκτείνοντας έτσι αενάως τη διαδικασία της δημιουργίας του. «Αυτό το σχέδιο, αυτές οι γραμμές βρίσκονται σε ένα όριο, σε ένα μεταίχμιο. Είναι ο θάνατος και η γέννηση ταυτόχρονα. Είναι το τέλος και η αρχή μαζί», είχε αναφέρει ο ίδιος σχολιάζοντας το έργο.
«Η Εθνική Τράπεζα, η παλαιότερη τράπεζα της χώρας, αμέσως μετά την ίδρυσή της, επέδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την καλλιτεχνική δημιουργία, την οποία στήριξε με ποικίλους τρόπους. Είναι ένας από τους πρώτους οργανισμούς που συγκρότησαν συλλογή έργων τέχνης, αλλά και καθιέρωσε, παράλληλα με την τραπεζική της δραστηριότητα, παρεμβάσεις σε θέματα κοινωνικά και πολιτιστικά. Πιστεύοντας ακράδαντα ότι η τέχνη μπορεί να λειτουργήσει ως δύναμη «μορφοποιητική» αλλά και λυτρωτική της κοινωνίας, αναζητεί συνεχώς νέους τρόπους προσέγγισης της καλλιτεχνικής δημιουργίας και ένταξής της στην καθημερινότητα των ανθρώπων, υιοθετώντας σύγχρονα μέσα επικοινωνίας με το κοινό.
Έτσι με την ευκαιρία του εορτασμού των 175 χρόνων από την ίδρυσή της, προκαλεί και προσκαλεί τους διερχόμενους την πολυσύχναστη οδό Αιόλου και την πλατεία Κοτζιά να σταθούν για λίγα λεπτά μπροστά στο κεντρικό κτίριό της, καθώς η πρόσοψή του γίνεται χώρος υποδοχής ενός εμβληματικού έργου σε βίντεο της σύγχρονης ελληνικής τέχνης ενός από τους πιο σημαντικούς καλλιτέχνες της εποχής μας, του Νίκου Αλεξίου (1960 – 2011).
Κάθε επέτειος, όπως και ο εορτασμός των 175 χρόνων, είναι πάντα μια σημαντική στιγμή, μια στιγμή αποτίμησης μιας πορείας, αλλά συγχρόνως και αφετηρία για νέα ξεκινήματα, αναζήτηση νέων στόχων μέσα από τη γνώση και την εμπειρία που έχει ήδη αποκτηθεί. Είναι ένας απολογισμός, συγχρόνως όμως και μια πρόκληση για το μέλλον. Ένα μεταίχμιο, ένα «τέλος» για ό,τι αφήνουμε πίσω μας, «μια αρχή» για ό,τι ελπιδοφόρα έρχεται», σημειώνει η διοίκηση της Εθνικής Τράπεζας.
Συντελεστές
Επιμέλεια: Εθνική Τράπεζα, Δρ Όλγα Μεντζαφού, Καλλιτεχνική σύμβουλος
Με τη συνεργασία των: Ο Μεγάλος Κήπος. Αρχεία Νίκου Αλεξίου, Γκαλερί Ζουμπουλάκη
Παραγωγή: Μάκης Φάρος, Αναπαράσταση, M-Spirit
Βιογραφικό Σημείωμα Ν. Αλεξίου (1960-2011)
Γεννήθηκε στο Ρέθυμνο το 1960. Σπούδασε πρώτα στην Akademie der Bildeden Kunste της Βιέννης (1982-1983), και μετά στην ΑΣΚΤ της Αθήνας, στο εργαστήριο χαρακτικής του Κ. Γραμματόπουλου.
Η πρώτη ατομική του έκθεση (1985, Δεσμός) με συνθέσεις από φυσικά υλικά (πέτρα, ξύλο, λάσπη κ.λπ.) ήταν αποτέλεσμα των αναζητήσεών του γύρω από τις πρωταρχικές ανθρώπινες κατασκευές.
Καθώς η δουλειά του εξελίσσεται, το ενδιαφέρον του στρέφεται προς τα φυσικά φαινόμενα, κυρίως προς την κίνηση και τις αντανακλάσεις του φωτός, την ανάλυση των φωτεινών ακτίνων και την προβολή των ιριδισμών πάνω σε διάφορες επιφάνειες ή στο νερό. Δημιουργεί εγκαταστάσεις με δαντελωτές γεωμετρικές κατασκευές από καλάμι ή από χαρτί σε ποικίλες διαστάσεις, που κτίζουν ρευστούς και ποιητικούς χώρους, συχνά με συμβολικές προεκτάσεις. Η τέχνη του εμπεριέχει αναφορές στην παράδοση ή στο ιστορικό παρελθόν, με μια εντυπωσιακή ποικιλία μέσων, από τις εύθραυστες χειροτεχνικές κατασκευές μέχρι την προηγμένη τεχνολογία. Από το 2003 ασχολήθηκε επισταμένα με θέματα και μοτίβα από την Ιερά Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους, την οποία επισκεπτόταν συχνά.
Κατόρθωσε να εκφράσει το μυστικιστικό στοιχείο και τον πλούτο της θρησκευτικής αρχιτεκτονικής με πολυσύνθετα μέσα, αλλά και με μια διάθεση στοχασμού και περισυλλογής. Εκπροσώπησε την Ελλάδα στην 23η Μπιενάλε της Αλεξάνδρειας (2005), καθώς και στην 52η Μπιενάλε της Βενετίας (2007), με το πολυσυζητημένο έργο του The End, μια μεγάλη εγκατάσταση εμπνευσμένη από τo ψηφιδωτό δάπεδο του Καθολικού της Μονής Ιβήρων.
Μια περιληπτική εκδοχή του έργου, με ψηφιακά επεξεργασμένες αποτυπώσεις του ίδιου ψηφιδωτού, εκτέθηκε παράλληλα στην Αθήνα και στο Μόναχο. Με ανάλογο τρόπο, σε ψηφιακές εκτυπώσεις μεγάλων διαστάσεων, παρουσιάστηκε και ο χώρος της Πλατείας και της Βασιλικής του Αγίου Μάρκου της Βενετίας, το 2010, σαν δεύτερη φάση της ίδιας πορείας. Παράλληλα με την εικαστική του δουλειά, σκηνογράφησε πλήθος θεατρικών παραστάσεων, κυρίως στην Ελλάδα.
Συνεργάστηκε με τη χοροθεατρική «Ομάδα Εδάφους» του Δημήτρη Παπαϊωάννου και με πολλούς σημαντικούς θιάσους. Υπήρξε επίσης συλλέκτης έργων σύγχρονης τέχνης. Μέχρι τον πρόωρο θάνατό του (Αθήνα, 2011), είχε παρουσιάσει το έργο του σε πάνω από 15 ατομικές εκθέσεις και σε πολλές ομαδικές, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.
