Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε, στο Ιστορικό Μουσείο Σούγιας, την Κυριακή 8 Ιουλίου 2018, η ημερίδα με θέμα «Η Λισός και η ευρύτερη περιοχή της», την οποία οργάνωσαν η Ιστορική, Λαογραφική και Αρχαιολογική Εταιρεία Κρήτης, ο Σύλλογος Επιστημόνων Σελίνου και ο Δήμος Καντάνου – Σελίνου, του νομού Χανίων.
Τις εργασίες της ημερίδας και τις εξαιρετικές ομιλίες, παρακολούθησε με ενδιαφέρον πολύς κόσμος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν οι παρουσιάσεις των Ασκληπιείων που υπήρχαν στην Κρήτη.
Ο Κώστας Αρχοντάκης, γιατρός, μίλησε για τα Ασκληπιεία και για θεραπευτικές μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν σ’ αυτά, επισημαίνοντας πως «στην Κρήτη δύο από αυτά υπήρχαν: Στη Λισό και στον Λέντα, στα Αστερούσια».
Ο καθηγητής του Πολυτεχνείου Κρήτης, Μανόλης Μανούτσογλου, αναφέρθηκε στην Κρήνη του Ασκληπιείου της Λισού, μίλησε για τα υδροχημικά χαρακτηριστικά και το γεωλογικό περιβάλλον της και τόνισε πως είναι ώριμο το αίτημα να αναγνωριστούν οι ιαματικές πηγές και των δύο γνωστών Ασκληπιείων της Κρήτης.
Ο κ .Μανούτσογλου, μεταξύ άλλων ανέφερε:
«Με βάση στοιχεία που προέκυψαν από τη συλλογή, μελέτη και αξιολόγηση υφισταμένων στοιχείων, (τεχνικών εκθέσεων, μελετών και δημοσιευμένων ερευνητικών άρθρων) κατ’ επανάληψη δειγματοληψιών νερού στις ξηρές και υγρές περιόδους για μία τριετία από την παραδοσιακά ιαματική πηγή στην αρχαία Λισό, καθώς και την επεξεργασία των αποτελεσμάτων των χημικών αναλύσεων ανόργανων στοιχείων και ιχνοστοιχείων, προέκυψαν δεδομένα για την πηγή της αρχαίας Λισού που μπορούν να συνοψιστούν στα ακόλουθα:
Η πηγή που τροφοδοτούσε για εκατοντάδες χρόνια με το θεραπευτικό νερό της την ιερή κρήνη του Ασκληπιείου, προσφέροντας με τον τρόπο της ανακούφιση σε παθόντες και ασθενείς, συνεχίζει την αέναη πορεία της και ξεδιψά τους επισκέπτες του χώρου, που ανύποπτοι απολαμβάνουν το νερό μιας παραδοσιακά ελαφρώς θερμής ιαματικής πηγής, πλούσιας σε ασβέστιο, μαγνήσιο, διαττανθρακικές ρίζες αλλά και ανόργανα ιχνοστοιχεία, όπως φθόριο, σίδηρο, ψευδάργυρο, στρόντιο κ. ά.
Για τρίτη συνεχή χρονιά, όπως φάνηκε και από τις πρώτες αναλύσεις, το νερό της πηγής είναι τύπου «Ca-Mg-HCO3» (ασβεστομαγνησιούχο – οξυανθρακικό ).
Τα αποτελέσματα πρόσθετων γεωλογικών μελετών της τελευταίας χρονιάς έδειξαν ότι ο υδροφόρος που τροφοδοτεί την πηγή βρίσκεται εντός των μεσαίου πάχους αλλουβιακών ριπιδίων Μειοκαινικής ηλικίας που δομούν την περιοχή και σχηματίζεται εντός των υδροπερατών κροκαλοπαγών που υπέρκεινται των μαργαϊκών στρωμάτων εντός των ιδίων ριπιδίων.
Τα κανονικά ρήγματα, που έχουν κατακερματίσει το σύνολο των πετρωμάτων του Νεογενούς στην περιοχή, οδήγησαν, μέσω ταυτόχρονης δράσης συζυγών αντιθετικών ρηγμάτων, σε περιστροφή και αλλαγή διεύθυνσης κλίσης των υδροφόρων στρωμάτων από τα νότια προς τα βόρεια δυτικά.
Αυτή η χωρική θέση της υπόγειας υδροφορίας οδήγησε στην αποφόρτισή της από την πηγή.
Είναι ώριμο το αίτημα να αναγνωριστούν οι ιαματικές πηγές των δύο γνωστών Ασκληπιείων της Κρήτης.
Παράλληλα με την προσπάθεια εξεύρεσης τρόπου επαναλειτουργίας της πηγής στον Λέντα, να ξεκινήσει η διαδικασία αναγνώρισης της πηγής στη Λισό με προοπτική αναγνώρισής της ως της πρώτης ιαματικής πηγής με τις διαδικασίες και τους περιορισμούς που θα ορίσει η Αρχαιολογική Υπηρεσία, πρωτίστως για την προστασία της.
Με τον τρόπο αυτό θα δοθεί η δυνατότητα, μέσω των μοντέρνων, αναλυτικού χημικού και ιατρικού τύπου, διαδικασιών αναγνώρισης ιαματικών πηγών, να ελεγχθούν και όλες εκείνες οι πηγές, που με τον παραδοσιακό τρόπο διαχρονικής αλληλοεπικοινωνίας καθορίστηκαν όχι μόνο στην παράδοση κάθε τόπου αλλά και στη ζωντανή μνήμη των ανθρώπων του ως ιαματικές.
Και τέλος, στη συνέχεια, να εκκινήσει η διαδικασία αναγνώρισης και ιαματικών πηγών εκτός αρχαιολογικών χώρων, σε μια νήσο που πριν 80 χρόνια απαριθμούσε 34 ενεργές ιαματικές πηγές και σήμερα δεν έχει καμία: ούτε αναγνωρισμένη ούτε ενεργή».
Στην Ημερίδα μίλησαν επίσης:
Η Σταυρούλα Μαρκουλάκη, αρχαιολόγος παρουσίασε την τοπογραφία της Λισού.
Ο Λευτέρης Πλάτων, καθηγητής Προϊστορικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, παρουσίασε το ανασκαφικό έργο που είχε πραγματοποιήσει στη Λισό τα έτη 1957 – 1960 ο Νικόλαος Πλάτων, πατέρας του. Ο Νικόλαος Πλάτων είχε αναστηλώσει το Ασκληπιείο και είχε βρει αξιόλογα γλυπτά.
Η Κωνσταντίνα Βενιέρη, αρχαιολόγος, παρουσίασε τα πορίσματα της έρευνάς της για το Κοινό των Ορείων.
Η Αναστασία Μαλούκου, φιλόλογος, μετέφερε την εμπειρία της από την εκπόνηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τη Λισό.
Ο Γιάννης Φραγκάκης, αρχαιολόγος, ανεξάρτητος ερευνητής αναφέρθηκε στο εργαστήριο γλυπτών της Λισού και παρουσίασε αναλυτικά του άγαλμα του Πανός.
Ο Νεκτάριος Νικολακάκης, ιστορικός, τουρκολόγος, διδάκτωρ Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ, παρουσίασε τα απογραφικά δεδομένα της ανέκδοτης οθωμανικής Απογραφής του 1650 για τους οικισμούς Μονή και Κουστογέρακο.
Η Ιωάννα Χαλκιαδάκη – Μπασιά, φιλόλογος, μας παρουσίασε το πώς είδαν το Σέλινο και τι είδαν στο Σέλινο, κατά καιρούς, ξένοι περιηγητές.
Η Αρχόντισσα Παπαδερού – Ναναδάκη, φιλόλογος, μίλησε για την ιστορία και τα μνημεία της Σούγιας.
Ο Ευτύχης Κορκίδης, ιστορικός και λαογραφικός ερευνητής, παρουσίασε μύθους και θρύλους του Νοτιοανατολικού Σελίνου.
Ο Αλέξανδρος Παπαδερός, διδάκτωρ Φιλοσοφίας, αναφέρθηκε στο πανηγύρι του Αγίου Κηρύκου και της μητέρας του Ιουλίτης.
Στη συζήτηση που έγινε στο τέλος με θέμα «Το παρόν και το μέλλον της Λισού», κατατέθηκαν πολλές και ενδιαφέρουσες προτάσεις και φάνηκε η αγωνία και ο αγώνας όλων να αναδειχθεί η Λισός.
Στην έναρξη της ημερίδας ο δήμαρχος Καντάνου – Σελίνου Αντώνης Περράκης ανακοίνωσε ότι ο Δήμος αναλαμβάνει το κόστος της έκδοσης του συλλογικού τόμου των εργασιών της επιτροπής των αρχαιολόγων που έχουν μελετήσει ή μελετούν τη Λισό και πρότεινε την οργάνωση εκδήλωσης για να τιμηθεί η μνήμη του Νικολάου Πλάτωνα, του ανασκαφέα της Λισού.
Για την Οργανωτική Επιτροπή της ημερίδας
Κώστας Μουτζούρης, πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Ιστορικής, Λαογραφικής και Αρχαιολογικής Εταιρείας Κρήτης
