ΑΕΙ και αντιπολίτευση ενώπιον των ευθυνών τους

Αν σύσσωμη η πανεπιστημιακή κοινότητα είχε εναντιωθεί στη θεσμική και την ακαδημαϊκή τερατογονία που προωθεί η κυβέρνηση στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, δηλαδή στις συγχωνεύσεις ΑΕΙ με ΤΕΙ, δύσκολα θα είχαν υλοποιηθεί τα ολέθρια σχέδιά της. Κατά μείζονα λόγο, αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης που έχουν δυνάμει κυβερνητική προοπτική είχαν δηλώσει κατηγορηματικά από την αρχή ότι δεν θα εφαρμόσουν τις επίμαχες διατάξεις του νόμου, θα γνώριζαν όλοι εγκαίρως ότι η κυβέρνηση νομοθετεί εν κενώ και ίσως η ίδια να είχε επιδείξει αυτοσυγκράτηση.

Δυστυχώς, πολλοί πρυτάνεις (δηλαδή ακαδημαϊκοί δάσκαλοι και επιστήμονες) συμβιβάστηκαν με την εξουσία, ως μη όφειλαν, και σε τελευταία ανάλυση είναι αδιάφορο αν το έκαναν οικειοθελώς ή αν απειλήθηκαν, εκβιάστηκαν ή συναλλάχθηκαν, όπως γράφτηκε και ακούστηκε. Με διαφορετικούς όρους συμβιβάστηκαν επίσης και τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Η αξιωματική αντιπολίτευση πολύ σωστά ζητεί να αποσυρθεί το νομοσχέδιο αλλά διατυπώνει το σκεπτικό ότι οι σχετικές διατάξεις του «συνιστούν ρυθμίσεις που αλλάζουν ζωές ανθρώπων με μακροπρόθεσμο αντίκτυπο που ξεπερνάνε κατά πολύ την καταστροφική κυβερνητική θητεία». Η δήλωση αυτή υπαινίσσεται ότι οι συγχωνεύσεις θα γίνουν σεβαστές από την επόμενη κυβέρνηση, αν όχι στο σύνολό τους, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος τους, και ότι θα γίνουν παρεμβάσεις και αλλαγές μόνον όπου κριθεί απολύτως αναγκαίο, με το επιχείρημα ότι έτσι θα αποφευχθεί μείζων αναστάτωση. Θέτει δηλαδή ένα θεσμικό και ηθικό δίλημμα.

Υπάρχουν όμως δύο κρίσιμα ερωτήματα. Κατ’ αρχάς, δεν θα είχε αποδυναμωθεί το δίλημμα, αν η ΝΔ και το Κίνημα Αλλαγής είχαν δηλώσει ρητά από την αρχή ότι δεν θα στηρίξουν τον υπό ψήφιση νόμο και ακόμη αν όλα τα πανεπιστήμια είχαν εκφράσει ομόθυμα την αυτονόητη αντίθεσή τους στα κυβερνητικά σχέδια; Επίσης, τι είναι σε τελευταία ανάλυση δυσχερέστερο και πιο επώδυνο: να ακυρώσει κανείς ένα νόμο πριν καλά καλά αρχίσει να λειτουργεί ή να πασχίζει τα επόμενα χρόνια να διορθώσει τις περιφερειακές αδυναμίες μιας αναδιάρθρωσης που πάσχει στην αφετηρία και την ουσία της;