Πολλά είναι τα καθημερινά προβλήματα που βασανίζουν όλους τους ανθρώπους. Το βλέπετε, έτσι δεν είναι; Τόσο εντός, όσο και εκτός Ελλάδας. Και, συνάμα, οι κυβερνήσεις του κόσμου έχουν μεγάλο χρέος να βοηθούν τους πολίτες να τα επιλύουν αλλά και να προστατεύουν τα ατομικά και τα κοινωνικά δικαιώματα του καθενός μας απ’ όσους ορέγονται να μας τα καταπατούν.
Η οικονομική κρίση και τα διάφορα μέτρα λιτότητας, στα οποία αυτή έχει οδηγήσει, σε πολλά κράτη του κόσμου, όπως όλοι -αν δεν φορούμε παρωπίδες- βλέπουμε και καταλαβαίνουμε, έχουν φέρει σημαντικά πλήγματα στα διάφορα οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα, όπως τα σχετικά π.χ. με την πρόσβαση σε κοινωνική ασφάλιση, στέγαση, υγεία, εργασία, εκπαίδευση και τροφή, τα οποία (δικαιώματα), ως γνωστόν, γίνονται εύκολα βορά ανθρώπων χωρίς κοινωνική συνείδηση, αν και με αυτά και στην ιδιωτική του ζωή ο άνθρωπος φτάνει στην ολοκλήρωση και στη δημόσια οδηγείται στην ευημερία. Τα δημοσιονομικά, όμως, μέτρα των υπό κρίση εποχών, κυβερνήσεων και κοινωνιών πλήττουν, αναμφίβολα, συνήθως και σε μεγάλο βαθμό, τα φτωχότερα και τα περιθωριοποιημένα μέλη μιας κοινωνίας και δεν τα βοηθούν να αντιμετωπίσουν όποιους τα παραβιάζουν προς ίδιον συμφέρον.
Μα οι κυβερνήσεις στους χαλεπούς καιρούς, την ίδια στιγμή, είναι φρόνιμο και επιβεβλημένο να μην ξεχνούν ότι οι ίδιες πρέπει να τιμωρούν καθένα που δεν σέβεται τα δικαιώματα των συνανθρώπων του και, ταυτόχρονα, ότι όλοι οι πολίτες πρέπει να απολαμβάνουν οικονομικά, κοινωνικά και μορφωτικά δικαιώματα χωρίς διακρίσεις. Η υποχρέωση αυτή σημαίνει, θαρρώ, πως οι κρατούντες πρέπει να συνεχίζουν να προστατεύουν, έμπρακτα κυρίως και επουδενί ψηφοθηρικά, τα ανθρώπινα δικαιώματα κατά τη διάρκεια μιας πολιτικής ύφεσης ή στα χρόνια της οικονομικής παρακμής ή ηθικής και κοινωνικής σήψης, ιδίως, μάλιστα, όταν οι ευάλωτες ομάδες του κοινωνικού συνόλου βρίσκονται σε συνεχή και μεγάλο κίνδυνο.
Την ίδια στιγμή, με το φταίξιμο, πιστεύω, να βαραίνει, κυρίως, την ηθική παρακμή της σύγχρονής μας ανθρωπότητας ως συνέχεια της οικονομικής κρίσης η οποία φέρνει, όπως εγράφη ανωτέρω, ενίοτε και την καταστρατήγηση των ανθρωπίνων, ατομικών και κοινωνικών δικαιωμάτων των ανθρώπων, δεν είναι λίγοι όσοι πιστεύουν ότι το ανθρωπολόι έχει πολύ δρόμο ακόμα να διανύσει εωσού επιτύχει το στόχο της πλήρους εξάλειψης των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης μεταχείρισης, όπως καλούσε τις κυβερνήσεις και το κείμενο μιας διεθνούς συμφωνίας η οποία υπεγράφη το 1984, εφόσον, όπως ξέρω από τα σχολικά μου χρόνια, τα βασανιστήρια σχετίζονται με το μέγιστο των ατομικών μας δικαιωμάτων, το σεβασμό των άλλων προς τη ζωή και την αξιοπρέπειά μας.
Η συνθήκη, ως μέσο προστασίας των ατομικών και των κοινωνικών δικαιωμάτων των ανθρώπων ανά τη γη, λοιπόν, απαγορεύει τα βασανιστήρια υπό οποιεσδήποτε συνθήκες, περιλαμβανομένων της διεξαγωγής πολέμων και των συγκρούσεων στο εσωτερικό ενός εκάστου των κρατών όλου του κόσμου. Το κείμενο απαγορεύει, επίσης, την απέλαση σε χώρες όπου υπάρχει κίνδυνος τα πρόσωπα που εκδίδονται να υποστούν βασανιστήρια και απαγορεύει τη χρήση βασανιστηρίων για να αποσπώνται πληροφορίες στο πλαίσιο δικών. Κρίμα, γιατί, κατά τη γνώμη μου, όλα αυτά θεωρούνται και είναι αυτονόητα σε κάθε έμφρονα άνθρωπο στη δημόσια και στην ιδιωτική του ζωή και δεν έχει ανάγκη το κράτος του να θεσπίζει προληπτικά νόμους ή να παίρνει εκ των υστέρων κατασταλτικά μέτρα σε βάρος όλων όσοι εξυπηρετώντας τα δικά τους συμφέροντα δεν υπολογίζουν ή/και βεβηλώνουν τα δικαιώματα των άλλων…
Και κλείνοντας, ας θυμόμαστε πάντα ότι δεν κλυδωνίζεται και δεν βουλιάζει ποτέ, παρά την (ηθική, οικονομική, κοινωνικοπολιτική) κρίση που ίσως βιώνει καθημερινά, όχι εκείνη η πολιτεία που έχει πολλούς κατασταλτικούς νόμους, αλλά αυτή της οποίας όλοι οι πολίτες δεν χρειάζονται προληπτική νομοθεσία για να συνυπάρχουν αρμονικά και κοινωφελώς αφενός και έχουν, διαρκώς, αφετέρου, αρωγό πλάι τους την πολιτική ηγεσία του τόπου και όχι υπονομεύτρια των καθημερινών αγώνων τους…
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι φιλόλογος
