Της ΕΙΡΗΝΗΣ ΒΟΓΙΑΤΖΗ*
Η σημασία και νοηματοδότηση των Παγκόσμιων Ημερών συνυφαίνεται με την καθημερινή προσωπική μας σχέση και στάση απέναντι στα κυρίαρχα νοήματα που εκπέμπουν κάθε φορά. Νοούνται ως εκκίνηση δημιουργικής προσωπικής σχέσης με πολιτιστικά πρότυπα, επιδίωξη εκμηδένισης των αρνητικών φαινομένων και κίνητρο για συλλογική δράση, ενεργοποίηση και διάχυση πληροφόρησης.
Η παγκόσμια ημέρα ποίησης θεσπίστηκε το 2001 από την Unesco, ύστερα από εισήγηση του προέδρου της Εταιρείας Συγγραφέων πρέσβη Βασίλη Βασιλικού με σκοπό «Να ενισχύσει την εικόνα της ποίησης στα ΜΜΕ, ούτως ώστε η ποίηση να μην θεωρείται πλέον άχρηστη τέχνη, αλλά μια τέχνη που βοηθά την κοινωνία να βρει και να ισχυροποιήσει την ταυτότητά της». Γιατί η Ποίηση έχει τη δύναμη να αλλάζει την οπτική μας απέναντι στα πράγματα, είναι τόπος συνάντησης και επικοινωνίας και ως έκφραση δημιουργίας ενώνει, απελευθερώνει, συνθέτει, καταγγέλλει, φοβάται, ονειρεύεται, εμπνέει. Η αμηχανία του ορισμού της ποιητικής πράξης επιβεβαιώνεται από τις διατυπώσεις ποιητών και θεωρητικών και επιβεβαιώνει ότι ο καλύτερος ορισμός είναι να μπορέσουμε να τη νιώσουμε.
Η επιλογή ως ημέρας εορτασμού της ποίησης, η 21η Μαρτίου, ημέρα της εαρινής ισημερίας, συμβολική, αφού είναι η μέρα «που συνδυάζει το φως από τη μια και το σκοτάδι από την άλλη, όπως η ποίηση, η οποία συνδυάζει το φωτεινό πρόσωπο της αισιοδοξίας με το σκοτεινό πρόσωπο του πένθους» σύμφωνα με την ποιήτρια Λύντια Στεφάνου που την εισηγήθηκε. Η επιλογή από τη σχολική σύμβουλο Φιλολόγων Ρεθύμνου Δρα Αγγελική Καψάσκη του «Κέντρου Ανέστη και Μανόλη Αναγνωστάκη» στα Ρούστικα και η συνεργασία με τον «Όμιλο Φίλων ποιητή Μ. Αναγνωστάκη» για προσφορά «Ανοιξιάτικων σπονδών στην ποίηση» την Κυριακή 23 Μαρτίου επίσης σημειολογική. Το πατρικό σπίτι του ποιητή, που σήμερα λειτουργεί με την υποστήριξη και το ζήλο των ανθρώπων του Πολιτιστικού Συλλόγου Ρουστίκων, του Δ.Σ. του ομίλου και της Επιτροπής Διαχείρισής του, ως πνευματικό-πολιτιστικό κέντρο και βιβλιοθήκη, υποβάλλει τη συνύπαρξη συνέπειας και ήθους της πολιτικής και ποιητικής δράσης του ποιητή.
Η ημερίδα έδωσε την ευκαιρία σε πολλούς συμμετέχοντες να περιηγηθούν για πρώτη φορά με δέος και συγκίνηση στις δύο εκθέσεις που φιλοξενούνται στο χώρο. Στο ισόγειο η έκθεση «Μανόλης Αναγνωστάκης: ποιητής και πολίτης», η οποία κοσμείται από οικογενειακά και προσωπικά φωτογραφικά στιγμιότυπα, δημοσιεύματα για τον ποιητή και το έργο του και ποιήματα του Μ. Αναγνωστάκη. Στον όροφο η έκθεση: «Ο Ανέστης και η οικογένεια Αναγνωστάκη», η οποία περιλαμβάνει κείμενα για το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας, επιστολές του Ανέστη από το μέτωπο και σχετικό φωτογραφικό υλικό.
Οι εργασίες της ημερίδας πραγματοποιήθηκαν στην κατάμεστη από φιλολόγους και λάτρεις της ποίησης αίθουσα, που προορίζεται για τη λειτουργία βιβλιοθήκης, στον πρώτο όροφο. Μεταξύ των παρευρισκομένων ήτσν ο διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κ. Α. Ταξάκης, ο αντιδήμαρχος υπεύθυνος για θέματα Παιδείας κ. Γ. Γεωργαλής, η σύμβουλος Φυσικών Νομού Χανίων-Ρεθύμνου κα Μ. Καλαθάκη, η δημοτική σύμβουλος και πρόεδρος της Επιτροπής Διαχείρισης του Ομίλου Φίλων ποιητή Μ. Αναγνωστάκη κα Α. Αποστολάκη.
Τους συμμετέχοντες καλωσόρισε ο πρόεδρος του «Ομίλου Φίλων ποιητή Μ. Αναγνωστάκη», ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αλέξης Πολίτης, ο οποίος και συντόνιζε τη συζήτηση.
Ο σχολικός σύμβουλος Φιλολόγων Λασιθίου Δρ. Δ. Βλαχοδήμος παρουσίασε δύο λιγότερο γνωστά ποιήματα του Νίκου Εγγονόπουλου αφιερωμένα στους ποιητές Β. Κορνάρο και Κ. Καβάφη ως πρόταση διδασκαλίας στο πλαίσιο της διδακτικής ενότητας «Παράδοση και μοντερνισμός στη νεοελληνική ποίηση» της Α’ Λυκείου.
Ο Δρ. Α. Καρτσάκης, πρώην σχολικός σύμβουλος Φιλολόγων Νομού Ηρακλείου μίλησε για την κριτική τόλμη και ευαισθησία του Μανόλη Αναγνωστάκη στη βάση περιπτώσεων άρθρων κριτικής σε λογοτέχνες του καιρού του, που ο Μ. Αναγνωστάκης είχε δημοσιεύσει στο περιοδικό «Κριτική» του οποίου ήταν εκδότης.
Με την εισήγησή της η Δρ. Ιωάννα Ραμουτσάκη, σχολική σύμβουλος Φιλολόγων Χανίων διατύπωσε καινοτόμο πρόταση διδασκαλίας της Λογοτεχνίας με την «Εφαρμογή βιωματικών – συμμετοχικών τεχνικών στη διδασκαλία του ποιήματος του Μ. Αναγνωστάκη, Θεσσαλονίκη, Μέρες του 1969 μ.Χ. » εμπνευσμένων από την θεατρο-παιδαγωγική.
Η καθηγήτρια ΠΤΔΕ Πανεπιστημίου Κρήτης κ. Αλεξάνδρα Ζερβού στην εισήγησή της, «Δύο ποιητές του καιρού μας στο σχολείο», παρουσίασε ποιήματα από το έργο δύο νεοεμφανιζόμενων ποιητών, του Γιάννη Δούκα και της Χαράς Πρεβεδώρου, εμπνευσμένα από κείμενα της Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, που διδάσκονται στο σχολείο.
Η σχολική σύμβουλος Φιλολόγων Ρεθύμνου Δρ. Αγγελική Καψάσκη, ανέπτυξε ενδιαφέρουσες προτάσεις για δημιουργικές δραστηριότητες μαθητών στο Κέντρο Ανέστης και Μανόλης Αναγνωστάκης και παρότρυνε τους φιλολόγους να επισκεφτούν το Κέντρο με τους μαθητές τους στο πλαίσιο διδακτικών επισκέψεων ή περιπάτων.
Η ημερίδα έκλεισε με την ερμηνεία μελοποιημένων ποιημάτων των ποιητών Μ. Αναγνωστάκη, Γ. Σεφέρη, Οδ. Ελύτη και Γ. Ρίτσου από τους μαθητές Χρήστο Αναγνωστάκη και Αικατερίνη Παπαδογιάννη του Ομίλου Μουσικής του Προτύπου Πειραματικού Γυμνασίου του Πανεπιστημίου Κρήτης με τη διδασκαλία και συνοδεία στο αρμόνιο του κ. Παύλου Τομζά, καθηγητή Μουσικής του σχολείου. Οι αισθαντικές ερμηνείες των μαθητών απετέλεσαν πραγματικές σπονδές στην ποίηση και ολοκλήρωσαν τη δημιουργία της ποιητικής ατμόσφαιρας.
Η μέθεξη που δημιούργησε ο χώρος και η ποιητική συνάντηση συμπληρώθηκε με την οικεία ατμόσφαιρα που δημιουργήθηκε στη συνεστίαση σε ταβέρνα του γραφικού χωριού. Ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε για όλους μας η προσφορά του γεύματος από το γνωστό για τη γενναιοδωρία του και τη διάθεσή του να συνδράμει πάντα, σε ό,τι σχετίζεται με τα πολιτιστικά δρώμενα, εκλεκτό μέλος της Αμερικάνικης ομογένειας κ. Γεώργιο Σταυρουλάκη.
Η συνδρομή της κυρίας Εύας Περπυράκη, γραμματέα του «Ομίλου Φίλων ποιητή Μ. Αναγνωστάκη» όπως και του Πολιτιστικού Συλλόγου Ρουστίκων, συνέβαλε στην επιτυχή διοργάνωση της εκδήλωσης με τη φιλόξενη υποδοχή και την υποστήριξη στο χώρο.
Η ποίηση έδωσε την ευκαιρία για συνεύρεση πνευματική και ανθρώπινη που τόσο έχει αρχίσει να εκλείπει στις μέρες μας. Η ποίηση, όπως και η τέχνη γενικά, δεν είναι χρήσιμη, είναι όμως απαραίτητη για να διαχειριστούμε την πραγματικότητα, και την καθημερινότητά μας. Οι ποιητικές «αναγνώσεις» την Ημέρα της Ποίησης ιδιαίτερα σε χώρους, όπως το Κέντρο Ανέστης και Μανόλης Αναγνωστάκης με την πολιτιστική σημασιοδότηση που ενέχει, αποτελούν αφορμή όχι για να το θυμόμαστε, αλλά για να μην το ξεχνάμε καθημερινά. Συνιστούν ένα δυναμικό σημείο αναφοράς για έκφραση συλλογικών δράσεων και ανάπτυξη πνευματικής και πολιτιστικής κίνησης.
* Η Ειρήνη Βογιατζή είναι φιλόλογος DEA Ν. Φιλολογίας, πρόεδρος Συνδέσμου Φιλολόγων Ρεθύμνου