Ένας όμιλος που μεταφέρει όλη την ζωντάνια και την φρεσκάδα μιας αναπάντεχης παρουσίασης, ενός συνδυασμού που θα δυσκολευόσουν να εντοπίσεις, του έργου δύο ποιητών. Δύο ποιητών του Καβάφη και του Αναγνωστάκη τόσο ανόμοιων εκ πρώτης όψεως, που άνθησαν -αν μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει αυτή τη λέξη για παρόμοια συγκλονιστικά ποιήματα- τον περασμένο αιώνα σε διαφορετικές εποχές.
Πρόκειται για τον Όμιλο Φίλων του ποιητή Μανόλη Αναγνωστάκη που οργάνωσε στην Αθήνα μια βραδιά συνάντησης των Κ. Π. Καβάφη και του Μανόλη Αναγνωστάκη. Ξεκινώντας από τα Ρούστικα ένα μικρό χωριό κοντά στο Ρέθυμνο, πατρίδα του ποιητή, που δώρισε το πατρικό του σπίτι στη κοινότητα, έδρα του ομίλου, αποφασίστηκε αυτή η εκδήλωση στην πρωτεύουσα για να κάνει γνωστό τον πανελλήνιο χαρακτήρα του.
Κι εμείς έτσι ξαφνικά βρεθήκαμε στην γαλήνια και φιλόξενη αυλή του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων με μια πολυπληθή συντροφιά προσκεκλημένων, με το φεγγάρι ν’ ανατέλλει μπροστά σε μια ομάδα συναρπαστικών ομιλητών, που τίμησαν με τις ομιλίες τους το έργο των δύο ποιητών.
Σκοπός του ομίλου εκτός από την διάδοση του έργου του Μανόλη Αναγνωστάκη, είναι και η καλλιέργεια του γενικότερου ενδιαφέροντος για την παιδεία, τις τέχνες και τα γράμματα. Έχετε ξανακούσει αυτούς τους στόχους που υπάρχουν και σε πολλούς συνδέσμους και συλλόγους, όμως αυτή τη φορά δεν είναι εξαγγελίες κούφιες από εκείνους που «Χωρίς αρμοδιότητα τους βλέπετε στα κέντρα, στις συναναστροφές, να υπογράφουν γραμμάτια, να υποφέρουν, να χαίρονται, να σας εξαπατούν τέλος πάντων», όπως σημειώνει ο ποιητής. Εδώ ο πρόεδρος του ομίλου Αλέξης Πολίτης και η αντιπρόεδρος Έμμυ Παπαβασιλείου δεν φλυαρούν, αλλά με σοβαρότητα, συνέπεια και χιούμορ απέναντι στο δύσκολο θέμα με το οποίο καταπιάστηκαν, αναζήτησαν και βρήκαν ομόθυμη συμπαράσταση από εκλεκτούς ομιλητές.
Ο Δημήτρης Πολυχρονάκης, ο Μιχάλης Μπακογιάννης και ο Γιάννης Παπαθεοδώρου, τρεις καθηγητές που τιμούν το Ελληνικό Πανεπιστήμιο και ο Κώστας Καραβίδας υποψήφιος διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, ανέλυσαν από διαφορετικές πλευρές το έργο των δύο ποιητών και αναζήτησαν με προσοχή τα νήματα που επιτρέπουν κάποιες συσχετίσεις.
Σ’ αυτό το πλαίσιο, ξετύλιξαν μπροστά στους πολυπληθείς ακροατές τους, ένα πλούσιο κέντημα από διεισδυτικές παρατηρήσεις συσχετίζοντας τους δύο δημιουργούς και το έργο τους. Στίχοι γνωστοί που έχουμε αποστηθίσει χρόνια τώρα διαβάζοντάς τους ξανά και ξανά, στίχοι χιλιοτραγουδισμένοι από εκλεκτούς συνθέτες, πλέχτηκαν με τις προσεκτικές παρατηρήσεις των ομιλητών, φανερώνοντας ξανά την αμεσότητα της παλιάς τους δύναμης. Και σαν ολοκλήρωση αυτής της πανδαισίας ήρθαν η Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη με τις αργές υπόγειες δονήσεις μιας καθαρής ανάγνωσης και η συγκλονιστική ερμηνεία του Μιχάλη Βιρβιδάκη που διάβασαν στοχαστικά με περίσσια συγκέντρωση σε παράλληλη παρουσίαση ποιήματα των δύο δημιουργών.
Δεν είμαι βέβαια φιλόλογος αλλά μου έκανε εντύπωση πόσο στέρεα στεκόταν τα αγαπημένα ποιήματα δίπλα-δίπλα. Πόσο συγκινημένα μας καλούσαν για «το μεγάλο Ναι ή το μεγάλο «Όχι» επιμένοντας: «Είστε υπέρ ή κατά»;
Όπως σημείωσε εύστοχα η Έμμυ Παπαβασιλείου:
«Η Ποίηση, αυτή την εποχή του κατακερματισμού και της διάλυσης, έχει τη δύναμη να μας φέρνει κοντά και να μας κάνει να συνειδητοποιούμε ότι μοιραζόμαστε την ίδια πνευματική κληρονομιά, με την οποία μπορούμε να συνδιαλαγούμε δημιουργικά και να αντλήσουμε γνώση και κουράγιο για να αντιμετωπίσουμε τη σημερινή καταιγίδα.»
Αυτή την ποίηση μας έφεραν κοντά οι εξαίρετοι συντελεστές αυτής της εκδήλωσης, κι αυτό το μικρό σημείωμα δεν έχει άλλο νόημα παρά μόνο να τους ευχαριστήσει για αυτή τους την προσφορά, που έφερε μια αύρα πολιτισμού από την Κρήτη στην κουρασμένη και ταλαιπωρημένη Αθήνα.
Ήταν δροσιά ευθύνης και πολιτισμού αυτή η αξέχαστη βραδιά κάτω από την Ακρόπολη στο φως του φεγγαριού…
* Ο Δημήτρης Αντωνακάκης, είναι αρχιτέκτων,
τέως καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΑΜ