Αφορμή για την συγγραφή αυτού του άρθρου υπήρξε η πτυχιακή μας εργασία στα πλαίσια των προπτυχιακών μας σπουδών ως σπουδαστές Κοινωνικής Εργασίας του Τ.Ε.Ι. Κρήτης, που πραγματοποιήθηκε από τον Φεβρουάριο του 2013 έως τον Οκτώβριο του 2013 σε δείγμα 169 ατόμων του Προγράμματος «Βοήθεια στο Σπίτι» στη περιοχή Γαζίου του Δήμου Ηρακλείου. Σκοπός της έρευνάς μας ήταν η διερεύνηση των αναγκών των μελών και των εργαζομένων του προγράμματος, η πραγματική δηλαδή κατάσταση που επικρατεί σήμερα, αλλά και κατά πόσο εξυπηρετεί τα ηλικιωμένα άτομα που χρήζουν κατ’ οίκον βοήθεια, όπως επίσης και τυχόν έλλειψη ειδικευμένου προσωπικού.
Παρατηρήθηκε ότι στο πρόγραμμα υπάρχουν τεράστιες ελλείψεις όσον αφορά το προσωπικό από το οποίο στελεχώνεται όσο και του νοσηλευτικού υλικού. Το Πρόγραμμα εξακολουθεί να παραμένει ένα πρόγραμμα και όχι μία θεσμοθετημένη υπηρεσία του Δήμου, ενώ δεν υπάρχει ευελιξία στις παρεχόμενες υπηρεσίες και παρατηρείται περισσότερη γραφειοκρατία.
Σε ποσοστό 98,2% των εγγεγραμμένων μελών του Προγράμματος αναφέρεται η πλήρης κάλυψη των αναγκών τους, ενώ παράλληλα παρατηρείται βελτίωση της ποιότητας ζωής τους (κατάσταση υγείας, οικονομική κατάσταση, συντροφιά).
Ζούμε σε καιρούς χαλεπούς. Η οικονομική κρίση ήρθε να προστεθεί και να γίνει το επιστέγασμα στις αλλοτριωτικές συνθήκες που ήδη υπάρχουν στη σύγχρονη διαβίωση. Η κοινωνική απομόνωση, η μοναξιά, η κατάθλιψη που πολλές φορές οδηγεί στην αυτοκτονία καταδεικνύουν ότι κάποιες κοινωνικές ομάδες είναι περισσότερο ευάλωτες από άλλες. Τέτοιες ομάδες αποτελούν ως επί το πλείστον οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με ειδικές δυνατότητες και βέβαια όλες οι ομάδες που η κοινωνία τις έχει αποκλείσει κατά κάποιο τρόπο. Η παρέμβαση στις περιπτώσεις αυτές γίνεται με την ύπαρξη κοινωνικών δομών που εξισορροπούν σε μεγάλο βαθμό κοινωνικές αδυναμίες. Η υλοποίηση κοινωνικών προγραμμάτων όπως το «Βοήθεια στο Σπίτι» αποτελούν όαση για αυτές τις ομάδες. Το «Βοήθεια στο Σπίτι» καλύπτει τη φροντίδα των ηλικιωμένων στο σπίτι. Ειδικοί επιστήμονες και καταρτισμένο προσωπικό καλύπτουν ανάγκες των ωφελουμένων σε τρία επίπεδα: α) ατομική – κοινωνική στήριξη, συμβουλευτική, επίλυση κοινωνικών προβλημάτων και προνοιακών ζητημάτων, β) πρωτοβάθμια νοσηλευτική φροντίδα, συνταγογράφηση φαρμάκων, συνοδεία σε ιατρεία και άλλους φορείς υγείας, γ) οικιακή καθαριότητα, διεκπεραίωση υποθέσεων προς υπηρεσίες.
Ο δείκτης πολιτισμού μίας κοινωνίας διαφαίνεται από την ύπαρξη τέτοιων κοινωνικών προγραμμάτων όπως επίσης και από την ποιότητα ζωής των ευπαθών ομάδων. Όσο υπάρχουν άνθρωποι επιβάλλεται η ύπαρξη τέτοιου τύπου κοινωνικών δομών και όσο υφίσταται κρίση κρίνεται αναγκαία όχι μόνο η καθιέρωση-θεσμοθέτηση των υπαρχουσών δομών αλλά και η επέκτασή τους.
Έλενα Γιακουμάκη
Ελευθερία Λιπαράκη
Μαριάνθη Σαρρή
Κλεάνθη Τσακιράκη