Διδάξαντες στα Ελληνικά σχολεία του Νομού

Η παρακάτω εργασία για τους διδάξαντες στα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης Ν. Ρεθύμνου είναι καρπός πολύμηνης έρευνας σε αρχεία και εξειδικευμένα βιβλία: ΓΑΚ του Ρεθύμνου, Βυβιλάκη, Ν. Β. Δρανδάκη, Μιχ. Πρεβελάκη, Μιχ. Παπαδάκι, Στεργ. Μανουρά, Ν. Φασατάκη, Ιω. Βολανάκη, Γ. Τσιγδινού, Χάρη Στρατιδάκη, Αντώνη Χουρδάκη, Εμμ. Γενεράλι, Γ. Π. Εκκεκάκη, Νικ. Παπαδογιαννάκι, π. Χαρ. Καμηλάκη, Μαρ. Τσιριμονάκη, Γ. Αλεξανδράκη, Μαρ. Ασημομύτη, Μ. Τρούλη, Κ. Η. Παπαδάκη.

Ο κατάλογος με τα στοιχεία των διδαξάντων στη Μέση Εκπαίδευση Ν. Ρεθύμνου επιχειρείται για πρώτη φορά και δίδεται στη δημοσιότητα ταυτόχρονα στις τρεις τοπικές εφημερίδες με στόχο να γνωστοποιηθεί όσο γίνεται ευρύτερα. Μόνο έτσι μπορεί να υπάρξουν, λόγω αναπόφευκτων παραλείψεων, κάλυψη των κενών – διορθώσεις – προσθήκες – βελτιώσεις. Μετά και από αυτές, θα προστεθούν λίγα ή πολλά τα αποθησαυρισμένα βιογραφικά στοιχεία για καθέναν από τους διδάξαντες και λεπτομερής παραπομπή στις πηγές. Γι’ αυτό παρακαλώ να τα δημοσιοποιήσουν ή να τα δώσουν για δημοσίευση όσοι τα έχουν, ως το καλύτερο μνημόσυνο στους ξεχασμένους από την κοινωνία προγόνους μας.

Μαμαλάκης Συμεών (1864-1943) Ροδάκινο. Έγινε μοναχός στον Πρέβελη το 1887 και δίδαξε ως Ελληνοδιδάσκαλος στο Ελληνικό Σχολείο Αγ. Πνεύματος (1894-1899).

Μαραγκουδάκης Διονύσιος του Δημητρίου (1872-1953) Μαργαρίτες. Θεολόγος διαπρεπής. Δίδασκε τα θρησκευτικά στα δύο Ελληνικά Σχολεία Ρεθύμνου. Έπειτα στο Βαρβάκειο Λύκειο Αθηνών.

Επίσκοπος Πέτρας (1923-1932), Νεαπόλεως (1932-25), πάλι Πέτρας (1935-1953).

Έργο του: Το ιερόν και ηρωικόν της Κρήτης Αρκάδι (1996).

Μαρκαντωνάκης Μάξιμος Α. (1851-1940). Από το Καρύδι Σητείας. Θεολόγος, Αρχιμανδρίτης. Καθηγητής Θεολογίας στο Ημιγυμνάσιον (1902) και στο Γυμνάσιο Ρεθύμνου μέχρι περίπου το 1913.

Μαρκουλάκης Στυλιανός. Πιθανότατα από τα Ακούμια. Καθηγητής στο Ρέθυμνο περί το 1900.

Μοσχονάς Ανδρέας Χ. (1870-1936) Μέρωνας.

Συγγραφέας, δημοσιογράφος, επιχειρηματίας σε Χανιά και στο Λονδίνο, γαμπρός του Γεωργίου Σουρή. Εργάστηκε στο Ρέθυμνο ως Ελληνοδιδάσκαλος στο Ελληνικό Σχολείο.

Ιερόθεος (Μπραουδάκης) (1836-1896). Γεννήθηκε στη Μήλο από Σφακιανούς γονείς. Σπούδασε θεολογία στην Αθήνα και στο Μόναχο Γερμανίας. Επίσκοπος Ρεθύμνου – Αυλοποτάμου (1882-1896). Ζωγράφισε τον τρούλο της Αγίας Βαρβάρας και πολλές φορητές εικόνες. Δίδαξε δωρεάν τα θρησκευτικά στο Ελληνικό Σχολείο Ρεθύμνου. Το 1895 ίδρυσε Ιερατική Σχολή, που λειτούργησε για ένα χρόνο στην Αγ. Ειρήνη Ρεθύμνου με διευθυντή τον ιερομόναχο Αγαθάγγελο Βερνάρδο. Το 1888 ήταν Σχολάρχης στο Ελληνικό Σχολείο Ρουστίκων.

Νικόδημος (Σουμπασάκης) (……-1845) Ασώματος Αγ. Βασιλείου.

Μοναχός στη Μονή Πρέβελη, Λάμπης (1820). Σπούδασε με δαπάνη του Μοναστηριού στην Κωνσταντινούπολη. Επίσκοπος (1832-1845). Το 1836 όντας Επίσκοπος Λάμπης, ίδρυσε Σχολή εις την πρώην Μονή του Αγ. Πνεύματος (Κισσού) επειδή πίστευε ότι η αναγέννηση του Έθνους θα γίνεται μόνο με την εκπαίδευση.

Αναγνωρίστηκε ως ο πλέον φιλόμουσος των στο Κρήτη Αρχιερέων της εποχής του. Δίδασκε ο ίδιος στη Σχολή, που έχτισε με δικά του έξοδα πάνω στα ερείπια που άφησαν οι Τούρκοι στις 15 Ιουνίου 1821. Τα έξοδα της Σχολής πλήρωνε η Μονή Πρέβελη. Ίδρυσε σχολεία και στο Μοναστηράκι και στη Μύρθιο και στα Σελλιά, που μετεξελίχθηκαν σε ελληνικά σχολεία, μετά τον θάνατό του.

Καλλίνικος (Νικολετάκης) (1804-1868) από το Ηράκλειο.

1832-1838 Επίσκοπος Αυλοποτάμου.

1838-1868 Επίσκοπος Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου.

Πρωτοστάτησε στην ανοικοδόμηση του Καθεδρικού ναού των Εισοδίων (1844) στο Ρέθυμνο και των διδακτηρίων ελληνικού και αλληλοδιδακτικού στην αυλή του ναού. Δίδαξε θρησκευτικά στο Ελληνικό Σχολείο και στο Παρθεναγωγείο Ρεθύμνης, που επί των ημερών του χτίστηκε στον αύλειο χώρο της Αγίας Βαρβάρας.

Ευμένιος Ξηρουδάκης του Γεωργίου (1850-1920). Από την Ανώπολη Σφακίων.

Το 1885 χειροτονήθηκε Επίσκοπος Λάμπης (-1896). Με έξοδα δικά του έχτισε αίθουσες, μαγειρείο, επισκοπείο, αίθουσες Καθηγητών, δέντρα και κήπο, στάβλους, φάμπρικα). Εθεωρείτο ο σοφότερος των εν Κρήτη Αρχιερέων. Έγινε Μητροπολίτης Κρήτης (1897).

Δίδαξε και ήταν Σχολάρχης στη Σχολή Αγ. Πνεύματος (1894-1897), η οποία επί των ημερών του γνώρισε ύψιστη ακμή.

Μαρία Ξύδη Από την Αθήνα. Διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Ρεθύμνου το 1892 και 1893-94 «πολύ ευδοκιμήσασα».

«Τη ενεργεία μου ήρθε Διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Ρεθύμνου, εμού όντος καθηγητού και έμεινε διετίαν».

(Γενεράλι, Αυτοβιογραφία σελ. 102).

Αγαθάγγελος (Παπαδάκης) 1859-1928 από Σελλιά.

Σελλιά Δημοτικό. Επίσκοπος (1896) Λάμπης και Σφακίων. Μετέφερε την έδρα της στη Μονή Ασωμάτων. Επί των ημερών του διαλύθηκε ό,τι είχε δημιουργήσει στο Άγιο Πνεύμα ο προκάτοχός του Ευμένιος Ξηρουδάκης.

Παπαδάκης Μιχαήλ Νικολάου (1847-1922) Ακούμια. Φιλόλογος.

Φοίτησε με υποτροφία του ευεργέτη Δ. Βερναδάκη με τη συμφωνία να ιδρύσει Σχολαρχείο στον τόπο του. Γι’ αυτό και επανίδρυσε το 1970 (αμέσως μετά τη μεγάλη επανάσταση) το Ελληνικό Σχολείο Αγίου Πνεύματος.

Έγινε ο πρώτος χριστιανός Δήμαρχος της πόλης του Ρεθύμνου (1919-1920).

Παπαδάκης Νικόλαος του Μιχαήλ (1885-1952) Νομικός, Εισαγγελέας. Δίδαξε επί 4 χρόνια (1905-1909) ως ελληνοδιδάσκαλος στο ελληνικό σχολείο Αγ. Πνεύματος.

Πετρουλάκης Ευστάθιος Ν. (1870-1928) Ρέθυμνο.

Φιλόλογος με μεταπτυχιακές σπουδές στην Αυστρία (αρχαιολογία). Δίδαξε ως καθηγητής στο Ρέθυμνο, στο Ημιγυμνάσιο και το Γυμνάσιο.

Πέθανε ξαφνικά σε μαθητική εκδρομή στον Πρέβελη, όπου και τάφηκε.

Παπαδάκης Στυλιανός. Ελληνοδιδάσκαλος στο Αγ. Πνεύμα το 1902.

Πετυχάκη Σοφία του Αναστασίου. Ήταν Διευθύντρια του Παρθεναγωγείου Ρεθύμνης για πολλά χρόνια, πριν το 1895.

Πετυχάκης Κωνσταντίνος του Εμμ. (1853-1929) Ρέθυμνο. Ιατρός. Δίδαξε δωρεάν τα Γαλλικά στην Α’ γυμνασιακή τάξη που συνέστησε ο Εμμ. Γενεράλις το 1885-86, αλλά και στο Παρθεναγωγείο Ρεθύμνου, πολλά σχολικά έτη.

Πετυχάκη – Σκουλούδη Κλεοπάτρα. Δασκάλα Εργοχείρου. Έπειτα Διευθύντρια στο Παρθεναγωγείο Ρεθύμνου.

Καλομενοπούλου Χρυσηίς. Διευθύντρια του Χριστιανικού Παρθεναγωγείου στις αρχές του 20^ου αιώνα.

Πλεύρης Εμμ. Κωνσταντίνος (1885-1929) Νομικός. Ανώγεια. Ελληνοδιδάσκαλος στο Μελιδόνι (1885-1886) και (1890-91). Το 1898-99 δίδαξε ιδιωτικώς και τα μαθήματα Α’ τάξης Ελληνικού Σχολείου στα Ανώγεια.

Πρεβελάκης Μιχαήλ Γεωργ. (1886- ). Από Άρδακτο Αγ. Βασιλείου. Φιλόλογος στο Σχολαρχείο Ρεθύμνου (1893-94).

Από το 1895 επί 5 έτη δίδαξε στο Ελληνικό Σχολείο Αγ. Πνεύματος Κισσού.

1900-1901 Ιδιωτικό Α’ τάξη Γυμνασίου στο Ρέθυμνο με τον ίδιο διδάσκοντα όλα τα μαθήματα.

Από το 1907, διευθυντής του Ημιγυμνασίου και από το 1909 του πλήρους Γυμνασίου (Αρρένων Ρεθύμνου).

Έμεινε στην ιστορία της εκπαίδευσης του Ρεθύμνου «ο Γυμνασιάρχης».

Ρωμανός Π. Καθηγητής στο Ημιγυμνάσιο Ρεθύμνου το 1904 κ.ε.

Σαπουντζάκης Γ. Ευάγγελος. Καθηγητής Φυσικών στο Ημιγυμνάσιο και Γυμνάσιο Ρεθύμνου.

Σγουρός Μιχαήλ Νικολάου (1872-1949). Αγγελιανά Μυλοποτάμου.

1894-95 Ελληνοδιδάσκαλος στο Καστέλλι (Πάνορμο), όπου τότε λειτούργησε πρώτη χρονιά το Σχολαρχείο Μυλοποτάμου. Μαχητής στην επανάσταση 1895. Νομάρχης Σφακίων. Αρχηγός κατάρτισης ομάδας στη Β. Ήπειρο (1912-1915. Βουλευτής Ρεθύμνης – Γενικός Διοικητής Κρήτης.

Σέκερης Ευάγγελος Γ. Καθηγητής φυσικών στο Ρέθυμνο.

Σκουρίτης ή Παπαδάκης Κων/νος Γεωργίου (1890-1943). Από τις Βρύσες (Ακουμίων). Δίδαξε στη Σχολή του Αγ. Πνεύματος ως Ελληνοδιδάσκαλος μετά το 1900.

Στεφανάκης Γεώργιος του Εμμαν. (1872-1938). Φιλόλογος. Πασαλίτες Μυλοποτάμου. Δίδαξε ως ελληνοδιδάσκαλος στο Ρέθυμνο.

Σχινάς Μάρκος του Μιχαήλ (1880-1965). Ρούστικα. Μαθηματικός στο Γυμνάσιο Ρεθύμνου από το 1912.

Σωτήρχος Εμμανουήλ του Κοσμά (……+1936)

Καθηγητής Γαλλικών επί χρόνια στο Γυμνάσιο Ρέθυμνο από το 1911.

Τρουλλινός Μιχαήλ (1852-1940) Μέλαμπες. Φιλόλογος με αξιοσημείωτη πολιτισμική δράση. Δίδαξε στο Ελληνικό Σχολείο Αγ. Πνεύματος το 1870-71 και Διευθυντής (μετά το 1887) και φιλόλογος για πολλά χρόνια στο Ρέθυμνο. Συγγραφέας.

Τσουδερός Εμμανουήλ του Γεωργίου (Ασώματος 1882 – Βόλος 1946), Νομικός. Δικαστής. Ξεκίνησε ως Ελληνοδιδάσκαλος στη Σχολή Αγίου Πνεύματος και δίδαξε μέχρι το 1909. Πρωτοδίκης και Δικηγόρος στο Βόλο.

Μαρκάκης Ανδρέας. Ελληνοδιδάσκαλος στο Άγιο Πνεύμα μετά το 1900.

Φωτάκης Ευστράτιος του Εμμ. (1882-1852) Μέλαμπες. Νομικός. Πολιτικός. Δικαστικός.

Ήταν Διευθυντής στο Ελληνικό Σχολείο του Αγίου Πνεύματος (1904-5). Ήταν Προϊστάμενος στο Ελληνικό Σχολείο Μοναστηρακίου (1901-1902).

Πτυχίο το 1908. Βουλευτής – γερουσιαστής. Εκδότης εφημερίδας, δικαστικός σύμβουλος, εισαγγελέας Πρωτοδικών Αθηνών.

Τσουδερός Ιωάννης. Ελληνοδιδάσκαλος στο Άγιο Πνεύμα μετά το 1900.

Φωτάκης Στυλιανός Π. (1886-1943) Μέλαμπες. Νομικός. Δικαστικός. Διορίστηκε στην Αρκούδαινα (Αρχοντική) ως Ελληνοδιδάσκαλος.

Φωτάκης Γεώργιος του Μιχαήλ (1882-1950) Αποδούλου. Γιατρός. Ελληνοδιδάσκαλος στο Πάνορμο. Έπειτα: Ελληνοδιδάσκαλος στο Ελληνικό Σχολείο Μοναστηρακίου, του οποίου υπήρξε και διευθυντής (1906-1908).

Φωτεινός Πέτρος (του Μιχαήλ) (1866-1950) Ασή Γωνιά. Μεγάλωσε στα Ρούστικα. Φιλόλογος. Το 1899 υπηρέτησε στο Προγυμνάσιο Ρεθύμνης. Δίδαξε ως φιλόλογος στο Ρέθυμνο για δύο δεκαετίες περίπου.

Ψαρουδάκης Σπυρίδων Κων/νου (περίπου 1860- ) Ρέθυμνο – Γαλλία.

Φυσικομαθηματικός και εφευρέτης. Το 1880-81 διδάσκει στο Ρέθυμνο και πειραματίζεται την εφεύρεσή του για πτητικές μηχανές.

Παρασυράκη Μαρία. Απόφοιτη του Αρσακείου. Δασκάλα στο Ρέθυμνο (τέλη του 19^ου αιώνα και αρχές του 20^ου). Το 1904 πήρε μέρος στο πρώτο Ελληνικό Εκπαιδευτικό Συνέδριο της Αθήνας, ως Διευθύντρια του Χριστιανικού Δημόσιου Παρθεναγωγείου Ρεθύμνου.

Καφφάτος Νικ. Γεώργιος (1858-1926). Δικηγόρος. Στο χώρο των πολλών Σχολείων της πόλης, στην αυλή του ναού των Εισοδίων η Εφορεία Σχολείων συνέστησε στοιχειώδες γυμναστήριον, την διεύθυνση του οποίου ανέλαβε αφιλοκερδώς ο καλός και φιλοπρόοδος, νέος Γεώργιος Ν. Καφφάτος, δικηγόρος, αναδείξας αγλαούς καρπούς.

Μαμαλάκης Ιωάννης Παύλου (1897-1984). Ροδάκινο. Ιστορικός. Συγγραφέας. Καθηγητής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Δίδαξε και στο Ημιγυμνάσιο Πανόρμου και υπήρξε και Διευθυντής του.

Μ.Ε. Προχεράρης στο Ημιγυμνάσιο Ρεθύμνου (1903-1908)

Ανδρουλιδάκης  στο Ημιγυμνάσιο Ρεθύμνου (1903-1908)

Στεφ. Τραχίλης  Στο Μοναστηράκι προϊστάμενος (1902-1904) στο Ημιγυμνάσιο Ρεθύμνου το 1908.

Ιω. Δασκαλάκης  στο Ημιγυμνάσιο Ρεθύμνου (1908) και Διευθυντής του Γυμνασίου (1912-1914)

Περισσάκης στο Ημιγυμνάσιο Ρεθύμνου (1910)

Σκορδύλης Σπυρίδων Π. Προϊστάμενος στο Μοναστηράκι 1904-1905 και 1907-1908.

Δίδαξε στο Ημιγυμνάσιο Ρεθύμνου (1912).

Γερακάρης Γεώργιος του Κων. στο Ημιγυμνάσιο Ρεθύμνου 1906-1910. Γυμναστής.

Τσικαλόπουλος Κ. Γυμναστής στο Ρέθυμνο το 1900.

Φουρναράκη Αμαλία. Διευθύντρια Παρθεναγωγείου Ρεθύμνου, 1883.

Αυγουστάκης Γεώργιος. Μέλαμπες. Νομικός. Τραπεζικός. Διευθυντής στη Σχολή Αγ. Πνεύματος το 1905-1907. Εθελοντής στην Ήπειρο.

Ψιλλάκης Εμμανουήλ. Φιλόλογος. Διευθυντής Σχολή Αγ. Πνεύματος (1907-1908).

Φωτάκης Ηλίας από Μέλαμπες (1888-1889) Ελληνοδιδάσκαλος στο μονοτάξιο ελληνικό σχολείο Μελάμπων.

Αλέξανδρος Λάριος. Μαθηματικός στο Ρέθυμνο. Προϊστάμενος στο Σχολαρχείο Μοναστηρακίου (1905-1906).

Ανδριδάκης Γρηγόριος. Ελληνοδιδάσκαλος στο Σχολαρχείο Μοναστηρακίου (1906-1907).

Σαουνάτσος Ε. Προϊστάμενος Ελληνικών Σχολών Μοναστηρακίου (1908-1909).

Βαρούχας Νικόλαος. Ιατρός. Ελληνοδιδάσκαλος στο Ρέθυμνο.

Ανδρεδάκης Γεώργιος του Εμμ. Γιατρός. Φουρφουράς. Ελληνοδιδάσκαλος το 1881 στο Μοναστηράκι. Αγωνιστής. Βουλευτής. Συγγραφέας. Ερευνητής.

Κονιωτάκης Εμμανουήλ. Ελληνοδιδάσκαλος στο Μοναστηράκι.

Γρηγοράκη Ελένη. Δασκάλα στο Παρθεναγωγείο Ρεθύμνου (1899 και 1902).

Μαρουλιανού Μαρία του Ιωάννη. Ρέθυμνο. Πολυτάλαντη Αρσακειάδα. Διευθύντρια του Ανώτερου Δημοτικού Παρθεναγωγείου στο Ρέθυμνο. Ιδρυτικό μέλος του Λυκείου των Ελληνίδων (1917).

Καψάλης Μιχαήλ. Ελληνοδιδάσκαλος στο Μοναστηράκι.

Καλοειδάς Ν. Δάσκαλος και Ελληνοδιδάσκαλος στον Μέρωνα.

Παπαστρινάκης Ευθύμιος, από το Βυζάρι, Ελληνοδιδάσκαλος στο Μοναστηράκι.

Ξηρουχάκης Αγαθάγγελος

Παπαδάκης Νικόλαος. Ελληνοδιδάσκαλος στο Αγ. Πνεύμα 1887 ή 1889.

Φωτάκης Παναγιώτης. Ελληνοδιδάσκαλος στο Αγ. Πνεύμα το 1892-1893.

Καλημεράκης (ή Καλογεράκης ή Καλογριδάκης) Στυλιανός. Ελληνοδιδάσκαλος στη Σχολή στο Αγ. Πνεύμα 1887 ή 1889

Από απλή μόνο ανάγνωση του «καταλόγου» διαπιστώνεται ότι έχομε πολλά «κενά», τόσο στα περισσότερα Ελληνικά Σχολεία της υπαίθρου, όσο και αυτά της πόλης, αλλά και στους ίδιους τους διδάξαντες. Στα περισσότερα σχολεία δεν εντοπίστηκε ούτε ένας απ’ όσους δίδαξαν. Επίσης για το Ανώτερο Χριστιανικό Παρθεναγωγείο (ή Γυμνασιακό Παρθεναγωγείο) της πόλης, ελάχιστα ονόματα εντοπίστηκαν και, στη σημερινή μετεξέλιξή του ως 3^ο Λύκειο, το αρχείο του αρχίζει το έτος 1917. Από εκεί και πίσω υπάρχει βαθύ σκοτάδι.