Εμείς το γνωρίσαμε σαν ένα ιστορικό καφενείο, προξενείο της φιλοξενίας που διακρίνει την μικρή κοινωνία της Αρχαίας Ελεύθερνας.
Πρώτα μας υποδεχόταν εκεί ο σημερινός πρόεδρος του χωριού κ. Κώστας Παρασύρης, ένας γνήσιος εκπρόσωπος της κρητικής λεβεντιάς. Κι εμείς δεν βλέπαμε την ώρα να απολαύσουμε την περίφημη μακαρονάδα από τα χέρια της κας Όλγας.
Και μια μέρα πριν από δυο χρόνια περίπου είχαμε την ευκαιρία να γνωρίσουμε εκεί ένα ζευγάρι με όραμα και διάθεση να πάει κόντρα στην κρίση.
Ήταν ο Γιώργος Αργυρούδης και η γυναίκα του Βάλια Παρασύρη. Ένα ζευγάρι γεμάτο ιδέες για να γίνεται η ζωή μας πιο απλή, πιο ποιοτική με μοναδικά εφόδια το κέφι και τη θετική σκέψη.
Μας είχαν μιλήσει για την επιθυμία τους να κάνουν μια νέα αρχή στη ζωή τους, αναβιώνοντας τις παραδόσεις μιας ιστορικής οικογένειας.
Θα μπορούσαν να βρίσκονται στην Αθήνα αναζητώντας τις ευκαιρίες που δίνουν άνεση και προοπτική. Εκείνοι όμως ήθελαν να καταθέσουν τη δική τους πρόταση ανάπτυξης στο χωριό της Βάλιας.
Έτσι ξεκίνησε τη λειτουργία της η ταβέρνα «Φιλιώ». Και στο ιστορικό καφενείο που πατούσε στο δεύτερο αιώνα λειτουργίας του άρχισε σιγά σιγά να ξεδιπλώνει τα όνειρά του το θαρραλέο ζευγάρι που πήγαινε κόντρα στους δίσεκτους καιρούς.
Μέχρι που έφτασε σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα τον στόχο του και βάζει πλώρη για νέες επιτυχίες.
Ζήσαμε τις μεγάλες αυτές στιγμές λίγο μετά τις εκλογές.
Στην αρχή τον πανηγυρικό τόνο που κυριαρχούσε στο φιλόξενο χώρο με τις ανεπανάληπτες γεύσεις πιστώσαμε στην νίκη της δημοκρατίας ανεξαρτήτως πολιτικού χρώματος.
Ούτε μια ψήφος δεν έδωσε το χωριό στην επικίνδυνη ομάδα για τα δημοκρατικά ιδεώδη. Δεν ήταν όμως μόνο αυτό. Ήταν και δυο διακρίσεις που ήρθαν να δικαιώσουν τις προσπάθειες του Γιώργου και της Βάλιας.
Το περιοδικό «Γευσιγνώστης» της έγκριτης εφημερίδας «Το Βήμα της Κυριακής» της Κυριακής 7-7-2019, είχε συμπεριλάβει στη λίστα με τις καλύτερες ταβέρνες πανελλαδικά και τη «Φιλιώ» της Αρχαίας Ελεύθερνας.
Σπουδαία επιτυχία για μια περιοχή που λόγω και του μουσείου ανεβάζει το πήχη των ποιοτικών απαιτήσεων κάθε επισκέπτη.
Βρήκαμε εύστοχη την επιλογή αυτή και ιδιαίτερα τιμητική για τον τόπο μας. Η εκλεκτή συνάδελφος κ. Καλλιόπη Πατέρα δεν έχει υπερβάλει σε κανένα σημείο της θαυμάσιας περιγραφής της.
«Αυτό και μόνο μας καθιστά υπεύθυνους στον τομέα μας, με απόλυτο σεβασμό στους επισκέπτες μας» θα ανεβάσει η Βάλια συγκινημένη στον προσωπικό της λογαριασμό στο F/B.
Και λίγο αργότερα ήρθε και η άλλη επιτυχία. Το διαδυκτιακό site «GURU» κατέταξε την ταβέρνα «Φιλιώ» στην πρώτη θέση ανάμεσα στα εστιατόρια της περιοχής.
Έτσι νέες προοπτικές ανοίγονται για το ιστορικό αυτό καφενείο που έγινε μια πολλά υποσχόμενη ταβέρνα για τους ιδιαίτερα απαιτητικούς της γεύσης.
Η ευχή της μάνας που πρόσφατα βρέθηκε στο χώρο της αιώνιας γαλήνης φαίνεται πως κυριαρχεί.
Και δεν είναι μόνο η ευχή της αξέχαστης Μαρίας. Είναι και οι προηγούμενοι που αγωνίστηκαν σε άλλα μετερίζια.
Πάνε κάπου 120 χρόνια που ξεκίνησε να λειτουργεί αυτό το καφενείο. Η πορεία του στο χρόνο ξεδιπλώνεται σε ασπρόμαυρες φωτογραφίες που κοσμούν τους τοίχους.
Πρόγονοι που αξίζουν την αιώνια αναφορά και ευγνωμοσύνη με δεσπόζουσα μορφή τον άρχοντα Βασίλειο Αποστολάκη, που από εκεί που βρίσκεται θα πρέπει να αισθάνεται υπερήφανος που ο εγγονός του με το ίδιο ακριβώς ονοματεπώνυμο, ο γνωστός μας ανώτερος αξιωματικός της ΕΛ.ΑΣ. ε.α. τίμησε και τιμά τη γενιά του, με την πολυσήμαντη δράση του.
Γιος του γενάρχη ο Κωνσταντίνος (ο περίφημος «Βασιλάνος») που αναφέραμε σε προηγούμενα αφιερώματα για τους ήρωες. Να θυμίσουμε ότι πρόκειται για τον γενναίο που τραυματίστηκε σε ώρα μάχης με βλήμα στο κεφάλι, πολεμώντας στην Αλβανία, σώθηκε από θαύμα και κατάφερε με άλλους συμπατριώτες του μετά την κατάρρευση του μετώπου να επιστρέψει στην Κρήτη.
Την Τρίτη 20 Μαΐου, με τη έναρξη της Μάχης της Κρήτης, συλλαμβάνεται αιχμάλωτος με άλλους συγγενείς και οδηγείται στο σημείο που είναι σήμερα το αρχοντικό του αξέχαστου Κώστα Μουντάκη. Στήνεται στον τοίχο και δέχεται σφαίρα πάλι στο κεφάλι. Πέφτει αιμόφυρτος και λιποθυμά. Πλησιάζει ένας Γερμανός, τον χτυπάει με το άρβυλό του στην κεφαλή, ο λιπόθυμος τραυματίας δεν αντιδρά, εκλαμβάνεται ως νεκρός και δεν προχωρεί ο Γερμανός σε χαριστική βολή κατά την απάνθρωπη τακτική των Ναζί.
Η ώρα είναι περίπου 5 το απόγευμα. Οι Γερμανοί προωθούνται προς Ρέθυμνο, όπου στη θέση Σφακάκι (διασταύρωση προς Ιερά Μονή Αρσανίου) δίδουν μάχη με Αυστραλούς – Νεοζηλανδούς. Μετά από τέσσερις ώρες περίπου συνέρχεται και παίρνει το δρόμο προς το χωριό του ευρισκόμενος σε κακή κατάσταση. Σε κοντινή απόσταση από το σημείο τραυματισμού συναντά τον Κωνσταντίνο Δροσάκη τραυματίας και εκείνος διασωθείς και μαζί έφτασαν την άλλη μέρα το πρωί 21 Μαΐου 1941 στα χωριά τους Ελεύθερνα και Αρχαία Ελεύθερνα (Πρινέ). Για δεύτερη φορά θα σωθεί από θαύμα. Οι άλλοι δύο συγγενείς του Δημήτριος και Κωνσταντίνος Αποστολάκης σκοτώθηκαν από τους Γερμανούς.
Κατά τη διάρκεια της Κατοχής ο Κωνσταντίνος Β. Αποστολάκης, οργανώθηκε στην Εθνική Αντίσταση και τιμήθηκε με σχετικό μετάλλιο από την Πολιτεία.
Μέρες δόξας του παραδοσιακού καφενείου
Αυτό το καφενείο γνώρισε μέρες μεγάλης δόξας. Ποιος μπορεί να ξεχάσει τους επιφανείς καλλιτέχνες διεθνούς εμβέλειας που πέρασαν από εκεί και απόλαυσαν την κρητική κουζίνα;
Ο ιδρυτής των «Ρεθεμνιώτικων Νέων» Γιάννης Χαλκιαδάκης με συντροφιά τον Γιώργη Αγγελιδάκη επιδίωκε να βρίσκεται στο χώρο αυτό να σμίγει με τους Νέστορες του χωριού και να θυμούνται τα χρόνια της Αντίστασης.
Εδώ έκλαψε από συγκίνηση ο πρώην πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ και πρύτανης της δημοσιογραφίας Μανόλης Μαθιουδάκης βλέποντας απέναντι το σπίτι που πέρασε την τελευταία νύχτα της ζωής του ο πατέρας του. Ο μεγάλος αγωνιστής Γιάννης Μαθιουδάκης ο καθηγητής. Είχε δεχθεί την τελευταία φιλοξενία στο χωριό που εύρισκε πάντα ασφαλές καταφύγιο. Και την άλλη μέρα σκοτώθηκε κατά τα γεγονότα που συνέβησαν στη σπηλιά της Γκιουμπράς.
Εδώ στο χώρο αυτό συνειδητοποιούσε ο επισκέπτης τον ψυχικό δεσμό που συνδέει τους κατοίκους με την αίσθηση ότι βρίσκεται σε δημογεροντία ακούγοντας τους σεβάσμιους πλέον πρώην προέδρους να ανατρέχουν στα παλιά και στη δράση τους χωρίς να θέλει κανένας να υπερβεί τα όρια προβάλλοντας τον εαυτό του.
Ρεσιτάλ παραδοσιακών γεύσεων
Ευτυχήσαμε να ζήσουμε μοναδικές στιγμές στο χώρο αυτό που ο επισκέπτης γνωρίζει απόλυτα και την κρητική παράδοση σε όλο της το μεγαλείο.
Ακούραστη η κ. Βάλια δεν σηκώνει κεφάλι από τις κατσαρόλες που θα δώσουν αποτέλεσμα στη σκέψη, τις ιδέες και το μεράκι της. Την ρωτάμε ποιο από τα πιάτα της θα ξεχωρίσει και μας ζητά να κάνουμε εμείς την αξιολόγηση. Τίποτα πιο δύσκολο. Ποιο να επιλέξεις;
Από τον καιρό που μας είχε μαγέψει το κοκκινιστό της και το μοναδικό της «τσιγαριαστό» ήρθαν δεκάδες άλλες γεύσεις να διεκδικήσουν προτεραιότητες. Και ο επισκέπτης όρεξη και διάθεση να έχει μόνο. Θα φύγει με τις καλύτερες εντυπώσεις.
«Σημασία έχει η λεπτομέρεια» μας λέει ο κ. Γιώργος Αργυρούδης που περιποιείται με άνεση όλο αυτό τον κόσμο. Και η λεπτομέρεια κυριαρχεί σε κάθε γωνιά του πανέμορφου χώρου που μπορείς ακόμα να απολαύσεις τον καφέ ή το αναψυκτικό σου. Η περιποίηση είναι η ίδια. Όλοι αντιμετωπίζονται με σεβασμό και με την διάθεση να πείσουν τον επισκέπτη να ξανάρθει. Να νοιώσει ότι εκεί υπάρχει μια δική του γωνιά που τον περιμένει να χαλαρώσει και να δοκιμάσει το μεγαλείο της κρητικής παράδοσης.
Κοιτάζει ο Βασίλειος Αποστολάκης και καμαρώνει από τη θέση που βρίσκεται η φωτογραφία του.
Μια δισέγγονη η κ. Βάλια Παρασύρη επέλεξε να γυρίσει στον τόπο της με τον άξιο σύντροφό της κ. Γιώργο Αργυρούδη, μετά από τόσα χρόνια στην πρωτεύουσα και να δώσει άλλο χρώμα στο καφενείο που άνοιξε αυτός. Να απαθανατίσει το όνομα της γιαγιάς Φιλιώς, στην επιγραφή, που χόρτασαν από τα χέρια της τόσοι κυνηγημένοι άνθρωποι. Και να συμβάλει με συνέπεια και απόλυτη αίσθηση ευθύνης σε μια συνέχεια ύπαρξης ενός χώρου όπου ακούς ζωντανό τον παλμό άλλων εποχών και απολαμβάνεις μοναδικές γεύσεις και υπέροχο κρασί που μόνο ευλογημένοι τόποι προσφέρουν. Όπως καλή ώρα αυτός.
Να ευχηθούμε κι άλλες διακρίσεις στην ταβέρνα «Φιλιώ» που σίγουρα τις αξίζει.
