Προβληματίζει όχι βέβαια το γεγονός ότι είναι δίπλα στη θάλασσα, αφού το ίδιο συνέβαινε σε όλες τις περιόδους και κοντά σε όλες τις παραθαλάσσιες πόλεις στα λατομεία του είδους αυτού. Πολύ κοντά στην περιοχή του, στην έξοδο του ρέματος της Ζουρίδας, τρία ακόμη τεχνητά σπήλαια-λατομεία έρχονται να υπενθυμίσουν ότι μέχρι και πριν 60 χρόνια το σύνηθες υλικό δόμησης ήταν η πέτρα και ότι η μεταφορά της σε όλες τις ιστορικές περιόδους ήταν πιο εύκολη δια θαλάσσης απ’ ότι δια ξηράς. Αυτό που προβληματίζει είναι το γεγονός ότι μέρος του λατομείου βρίσκεται σήμερα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, γεγονός που σημαίνει ότι αυτό συνέβη στον μεγάλο σεισμό του 796 μ.Χ. είτε σ’ εκείνον του 365 μ.Χ. Δεν γνωρίζουμε επίσης αν οι χρήστες του ενδιαφέρονταν για τον πωρόλιθο ή τον μαργαϊκό ασβεστόλιθο ή και για τα δύο. Σε κάθε περίπτωση η περιοχή του Ρεθύμνου δεν υπέφερε ιστορικά μόνο από σεισμούς αλλά και από άλλες φυσικές καταστροφές (τσουνάμι, υδροσίφωνες κ.α.). Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το γεγονός ότι το έτος 1956 ένας δυνατός σεισμός στην Αμοργό δημιούργησε ένα μικρό παλιρροϊκό κύμα. Είχε προηγηθεί η απόσυρση των νερών, που άδειασε το βενετσιάνικο λιμάνι και μια λωρίδα 200-300 μέτρων μπροστά στην Προκυμαία. Το φαινόμενο αυτό δεν κράτησε περισσότερο από μισή ώρα και ακολουθήθηκε από ομαλή επάνοδο των νερών, ορμητική κατ’ της. Το λιμάνι πάντως ξεχείλισε και κάποιοι Ρεθεμνιώτες φοβισμένοι ανέβηκαν για προφύλαξη στα νότια υψώματα της πόλης. Αντίθετα κάποιοι άλλοι, ανίδεοι για τέτοια φυσικά φαινόμενα, είχαν κατέβει στο βυθό του λιμανιού και απαθανατίστηκαν με φωτογραφίες (φωτογραφία Χ. Στρατιδάκη). 
Η Μικρασιατική Καταστροφή έφερε στο πλακάδο της Προκυμαίας του Ρεθύμνου έναν σημαντικότατο αριθμό προσφύγων, κυμαινόμενο μεταξύ 3.407 και 4.167 ατόμων. Οι πρώτοι 170 είχαν αναχωρήσει από τον Πόντο λίγο πριν την καταστροφή και έφτασαν στο Ρέθυμνο στις αρχές Αυγούστου του 1922, ενώ ακολούθησε στα τέλη Σεπτεμβρίου το υπερωκεάνειο «Πατρίς» με άλλους 2.800. Αργότερα με την ανταλλαγή των πληθυσμών έφτασαν τον Οκτώβριο του 1924 με το πλοίο «Αντιγόνη» 400 ανταλλαγέντες, τον Δεκέμβριο άλλοι 1200, ενώ οι 900 από το Ικόνιο που αποβιβάστηκαν τον Φεβρουάριο του 1925 από το πλοίο «Σπέτσαι» αναχώρησαν αργότερα οδικά για Ηράκλειο. Αντ’ αυτών αναχώρησαν 3.000-3.500 μουσουλμάνων, αναγκαστικά και αυτοί.
Με τους Μικρασιάτες πρόσφυγες είχαν φτάσει στην Προκυμαία και αρκετοί Αρμένιοι, οι οποίοι συγκρότησαν μια ακμαία κοινότητα, με θεατρικό και αθλητικό σύλλογο και σημαντική συμμετοχή στην αντίσταση επί Γερμανοκατοχής. Σχεδόν όλοι αποχώρησαν από την Αποβάθρα με ρωσικό πλοίο στις αρχές της δεκαετίας του 1950 για τη Λαϊκή Δημοκρατία της Αρμενίας. Ένας από τους λίγους που παρέμειναν ήταν ο Μανούκ, ο οποίος άφησε τις αγαθότερες αναμνήσεις και δοκίμασε τις αξίες των Ρεθεμνιωτών. Στη φωτογραφία το θρυλικό για τους Μικρασιάτες πρόσφυγες του Ρεθύμνου πλοίο «Πατρίς».
Η κατοίκηση δίπλα στη θάλασσα προσέφερε στους Ρεθεμνιώτες κάθε εποχής δυνατότητες εύκολης και σχετικά 
οικονομικής επικοινωνίας, η οποία κατά τον 18ο και 19ο αιώνα και κατά το πρώτο μισό του 20ού περιλάμβανε όχι μόνο τον ελληνικό χώρο αλλά και τον ευρωπαϊκό συνολικότερα, μέσω σύνδεσης με την Τεργέστη και την Κωνσταντινούπολη, με την Ασία μέσω σύνδεσης με την Σμύρνη, και με την Αφρική μέσω σύνδεσης με την Αλεξάνδρεια και με λιμάνια της Κυρηναϊκής χερσονήσου. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο το Ρέθυμνο εξυπηρέτησαν οι εταιρείες «Κρητική Ατμοπλοΐα», «Αδελφοί Φουστάνου», «Τόγια», «Καβουνίδη», «Λάτση» και «Ιονική Ατμοπλοΐα» σε δρομολόγια προς τον Πειραιά αλλά και προς τη Θεσσαλονίκη και προς Μπρίντιζι.
Μεσολάβησε ακτοπλοϊκό κενό είκοσι σχεδόν χρόνων μέχρι το 1983, το οποίο χωρίς επιτυχία προσπάθησε να καλύψει η δρομολόγηση στη γραμμή Ρέθυμνο – Πειραιάς του καταμαράν «Νέαρχος». Ακολούθησε το 1989 η δρομολόγηση του λαϊκής βάσης πλοίου «Αρκάδι» και τρία χρόνια αργότερα του πλοίου «Πρέβελης», που ανταποκρίθηκαν επιτυχημένα στις θαλάσσιες ανάγκες του Ρεθύμνου. Από τότε οι δρομολογήσεις πλοίων, όπως των «Αίολος Κεντέρης», «Highspeed 4» και «Βιτζέντζος Κορνάρος», υπήρξαν ευκαιριακές, μέχρι την πρόσφατη (2012) δρομολόγηση του «Έλλη Τ.», εταιρείας και πάλι λαϊκής βάσης. Στην ζωγραφιά ένα από τα εμβληματικά πλοία που εξυπηρέτησαν το Ρέθυμνο, το «Καδιώ».
Τι να πρωτοπεί κανείς για τα Περβολιανά και Μισιριανά Σεπέρια! Για το πλάτος τους (το οποίο έκλεψε ο παραθαλάσσιος δρόμος), για τα φυτά τους (αγριοκυπάρισσα-αγριόκεδροι), που προστάτευαν τις καλλιέργειες από το μανιασμένο Κρητικό Πέλαγος, και για την οικολογική αξία των αμμοθινών τους συνολικότερα; Πάνω τους πολυάριθμα ήταν τα κρινάκια της θάλασσας (Pancratium maritimum), που οι Περβολιανοί τα έκοβαν όπως σήμερα τα μανουσάκια αλλά που τότε δεν κινδύνευαν με εξαφάνιση, σε αντίθεση με σήμερα, με την οικοδόμηση «παρά θιν’ αλός» που κοντεύει να τα εξαφανίσει.
Ο Εκπολιτιστικός Σύλλογος Περιβολίων σε συνεργασία με τον Σύλλογο Περβολιανών – Μισιριανών Αθηνών παλαιότερα είχαν κάνει καλές προσπάθειες για την σωτηρία τους. Τα σεπέρια ήταν επίσης χρήσιμα και για την απόκρυψη από ανδρικά μάτια των γυναικών που από τα μέσα του 19ου αιώνα είχαν αρχίσει δειλά να δροσίζονται στα νερά της θάλασσας. Αλλά μόνο τα βράδια, όταν την επισκέπτονταν κατά παρέες, φροντίζοντας πάντα να αφήνουν κάποιες από αυτές ως «σκοπούς» πίσω τους. Η φωτογραφία είναι του Περβολιανού καλλιτέχνη φωτογράφου Βασίλη Χαριτάκη.
Η ιστορία είναι λίγο πολύ γνωστή. Στα τέλη Απριλίου του 1941 και ενώ η νηοπομπή GA-14 διέσχιζε το Αιγαίο, τρία
καταδιωκτικά Blenheim της 203 Μοίρας έφυγαν από το Ηράκλειο με αποστολή να την προστατεύσουν. Στην προσπάθεια τους αυτή δεν αναγνωρίστηκαν σωστά και βλήθηκαν από τα συνοδευτικά καταδρομικά. Έτσι το ένα αγγλικό βομβαρδιστικό «RAF Bristol Blenheim» καταρρίφθηκε και το πλήρωμά του αποφάσισε να κατευθυνθεί με όλες του τις δυνάμεις προς το αεροδρόμιο του Ρεθύμνου στην Πηγή.
σχολικός σύμβουλος-συγγραφέας
