4 Απριλίου 1897
Το απόγευμα ήταν πλούσιο σε γεγονότα. Ανταλλάσσονται πυροβολισμοί ανάμεσα σε επαναστάτες και στις προωθημένες τουρκικές φρουρές. Μια σφαίρα πέφτει δίπλα σε ένα στρατιώτη μας που βρισκόταν στη σκοπιά. Σταματώ αυτές τις ανοησίες και όλα τίθενται υπό έλεγχο. Ο διοικητής Hennique μου γράφει ότι έλαβε την επιστολή από τα μέλη της Επιτροπής όπου απαντούν στις χθεσινές του προτάσεις. Οι επαναστάτες παραχωρούν την ουδέτερη ζώνη για τα γυναικόπαιδα, αλλά ζητούν ως αντάλλαγμα να αντικατασταθούν οι τουρκικές σκοπιές της νοτιοδυτικής πλευράς από Γάλλους στρατιώτες. Καλώ αμέσως τον καϊμακάμη και τον Τούρκο διοικητή του στρατού και τους εξηγώ την πρόταση. Την αποδέχονται ευχαρίστως.
Ο ανώτατος διοικητής καταφθάνει τη στιγμή που αποχωρούσα. Είναι έξω φρενών και θέλει να φυλακίσει τον καϊμακάμη με την κατηγορία ότι από την ώρα που ήρθε δημιουργεί προβλήματα στην περιοχή.
Ο ναύαρχος αναγγέλλει στον διοικητή ότι ο αποκλεισμός της Κρήτης έχει αποφασιστεί και θα τεθεί άμεσα σε εφαρμογή. Τι θα είχε αυτό σαν αποτέλεσμα; Εάν έθετε τέλος σε αυτή την κατάσταση τουλάχιστον, θα μας ικανοποιούσε όλους πάρα πολύ.
(Απόσπασμα από το Ημερολόγιο 1897 του Émile-Honoré Destelle)
Το Ημερολόγιο του Γάλλου συνταγματάρχη Émile-Honoré Destelle φωτίζει μια ταραχώδη περίοδο της ιστορίας του νησιού, το πέρασμα από την Οθωμανική κυριαρχία στην αυτονομία της Κρήτης, κάτω από την στενή επιτήρηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων. Η έκδοση έχει την αφετηρία της στην πρωτοβουλία του πολιτιστικού ακολούθου της Πρεσβείας της Γαλλίας και Διευθυντή του Γαλλικού Ινστιτούτου στην Αθήνα κ. Mikaël Hautchamp να μεταφραστεί το βιβλίο και να δοθεί στο ελληνικό κοινό. Τόσο για τον παρόντα τόμο Ημερολόγιο 1897 όσο και για τον επόμενο τόμο Ημερολόγιο 1898, που θα κυκλοφορήσει προσεχώς, καθοριστική είναι η συμβολή της Περιφέρειας Κρήτης.
Το κείμενο του Ημερολογίου συνιστά το προσωπικό και όχι το στρατιωτικό ημερολόγιο του Γάλλου συνταγματάρχη χωρίς να παύει να αποτελεί μια πλούσια πηγή πληροφοριών τόσο για την καθημερινότητα του γαλλικού στρατιωτικού σώματος που εδρεύει στη Σητεία από τον Μάρτιο του 1897, για τις επαφές του με τη διοίκηση των σωμάτων των Μεγάλων Δυνάμεων που έδρευε στα Χανιά, για τις προσπάθειες να ελέγξουν τις εξάρσεις των αντιτιθέμενων στρατοπέδων, τον κατευνασμό των οποίων είχαν ως καθήκον, για τις δύσκολες υγειονομικές συνθήκες που αντιμετώπιζαν οι Γάλλοι στρατιώτες, όσο και για άλλα δευτερεύουσας σημασίας παρεμφερή ζητήματα. Ωστόσο, ο φιλοπερίεργος και μαζί προσηνής χαρακτήρας του συνταγματάρχη τον οδηγούν σε μια βαθύτερη περιήγηση και γνώση της ενδοχώρας Σητείας και Μεραμβέλου, της Ιεράπετρας και της Βιάννου, προικίζοντας το Ημερολόγιό του με πολλές σελίδες παραστατικών αφηγήσεων, περιγραφών και περιδιαβάσεων χωρίς να λείπουν από αυτές και ξεκαρδιστικά στιγμιότυπα.
Το κείμενο συνοδεύεται από πολυάριθμες ιστορικές και διευκρινιστικές σημειώσεις ώστε να καθίσταται εύκολη για τον αναγνώστη η ένταξη των σκηνών που διαβάζει στο γενικότερο ιστορικο-πολιτικό πλαίσιο της εποχής.
Η παρουσίαση του νέου τόμου της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών θα γίνει τη Δευτέρα 26 Νοεμβρίου 2018, ώρα 19:30, στο αμφιθέατρο Γιάννη Περτσελάκη του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης.
Στην παρουσίαση θα λάβουν μέρος οι Σωκράτης Πετμεζάς, καθηγητής νεώτερης ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Τάσος Αναστασιάδης, διευθυντής μελετών μοντέρνας και σύγχρονης εποχής της Γαλλικής Σχολής Αθηνών, Jean–Pierre Destelle, εγγονός του E-H.D. και εκδότης στη γαλλική γλώσσα του κειμένου, Μαρία Σωρού, επιστημονική σύμβουλος της έκδοσης, Κλαίρη Μιτσοτάκη, υπεύθυνη της έκδοσης από την πλευρά της Ε.Κ.Ι.Μ.
Η είσοδος για το κοινό θα είναι ελεύθερη.
Το βιβλίο αποτελεί συνέκδοση της Εταιρίας Κρητικών Ιστορικών Μελετών και της Περιφέρειας Κρήτης και διατίθεται στο Πωλητήριο του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης.
