«Έχω ένα όνειρο, ότι μία μέρα τα 4 μικρά παιδιά μου θα ζήσουν σε μια χώρα όπου δεν θα κρίνονται από το χρώμα του δέρματός τους, αλλά από το ποιόν του χαρακτήρα τους»… Martin Luther King, Ουάσινγκτον 1963.
Τι σκέφτομαι εγώ για τον εαυτό μου και τι σκέφτονται οι άλλοι για μένα; Πώς συμπεριφέρομαι απέναντι στο ξένο και στο διαφορετικό; Τι μπορώ να κάνω εγώ και τι μπορούμε να κάνουμε όλοι μαζί για να ζούμε ειρηνικά;
Η ειρηνική συνύπαρξη ξεκινάει από μας! Αυτή η παραδοχή μπορεί να λειτουργήσει ως εφαλτήριο και αφετηρία, προκειμένου να εξασφαλίσουμε τις προϋποθέσεις εκείνες που συνιστούν την ειρηνική συνύπαρξη των λαών. Αυτό ήταν το σκεπτικό του 63ου Ευρωπαϊκού διαγωνισμού e-Twinning μεταξύ 1.229 μαθητών από διάφορες χώρες της Ευρώπης με συνολικά 19 πρότζεκτ αναφορικά με τη διαφορετικότητα και την ειρηνική συνύπαρξη. Αναγνωρίζοντας τον εαυτό μου και τον άλλο μπορώ να αναγνωρίσω και ταυτόχρονα να κατανοήσω το διαφορετικό ως μέσο αυτοπραγμάτωσης, αλλά κυρίως ως ένα εργαλείο που μας βοηθά να πορευτούμε και να συμβιώσουμε σε ένα ειρηνικό αύριο, χωρίς αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις. Αυτή η συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας μας δίνει τα εφόδια ως πολίτες μιας ειρηνικής Ευρώπης να αντιμετωπίσουμε και τις μελλοντικές δυσκολίες.
Αποτελεί κοινή αντίληψη ότι ο καθένας από μας είναι ξεχωριστός με ένα δικό του τρόπο. Ότι καθένας έχει κάτι – μια χαρακτηριστική ικανότητα, ένα ταλέντο – που μπορεί να προωθήσει και να αναπτύξει. Επιθυμία κάθε ανθρώπου είναι να αισθάνεται καλά και να είναι ο εαυτός του. Η εμπιστοσύνη, η αυτοεκτίμηση και η συναισθηματική επάρκεια θεωρούνται εδώ βασικές λέξεις-κλειδιά. Αυτό που είναι επίσης σημαντικό, είναι ο καθένας μας να είναι σε θέση να νοηματοδοτήσει τις δικές του ενέργειες και να έχει την αίσθηση ότι μπορεί να αλλάξει κάτι με τις ενέργειές του, να βρει την ενθάρρυνση, την αποδοχή και την αναγνώριση που χρειάζεται. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τα παιδιά μας να αισθάνονται ότι είναι μέλη, ότι ανήκουν κάπου- στην οικογένεια, σε μια ομάδα ή σ’ ένα κοινωνικό δίκτυο. Θα πρέπει να αισθάνονται την αλληλεγγύη, την ενσυναίσθηση και το αίσθημα ευθύνης απέναντι στους άλλους, να χρησιμοποιούν τη γνώση που πηγάζει από μέσα τους, να αναπτύξουν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες και την κοινωνική τους δράση.
Όλα τα παραπάνω είχαν τη δυνατότητα να επεξεργαστούν και να προάγουν με τον καλύτερο τρόπο οι μαθητές του Πειραματικού Γυμνασίου Ρεθύμνου σε συνεργασία με το 4ο Γυμνάσιο Ρεθύμνου, το Masarykova ZS Klanovice της Πράγας και το Siegerland Grundschule του Βερολίνου σε ένα πρόγραμμα e-Twinning με τίτλο: Ich bin, wie ich bin-Είμαι όπως είμαι*.
Όλη η φιλοσοφία του προγράμματος, όπως προαναφέρθηκε, βασίστηκε ακριβώς στην πεποίθηση ότι μέσα από τη συνεργασία και την αντιπαράθεση με το θέμα οι μαθητές ανεξάρτητα σε ποια χώρα ζουν πρέπει να ξεπεράσουν παρόμοια προβλήματα και προκλήσεις και ότι μέσα από τη γνώση του εαυτού τους και την ανάπτυξη της αυτοπεποίθησής τους είναι σε θέση να επεξεργαστούν πιθανές στρατηγικές αντιμετώπισης και λύσεις.
Μέσα από διαφορετικές δραστηριότητες και δράσεις επιχειρήθηκε επίσης να απαντηθούν συγκεκριμένα ερωτήματα όπως: Πόση ατομικότητα επιτρέπεται; Τι μπορεί να είναι προκαθορισμένο για μένα; Tι σκέφτονται οι άλλοι για μένα; Πώς μπορώ να περνώ τον ελεύθερο χρόνο μου; Που ζω; Ποια είναι τα χόμπι μου; Τι τρώω; Ποια είναι τα όριά μου; Ποιες μελλοντικές ιδέες έχω;
Το πιο σημαντικό όμως αποτελεί το γεγονός ότι κατάφεραν να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους και τα όριά τους, να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, να δημιουργήσουν φιλίες, να γνωρίσουν άτομα από άλλες χώρες, να κοινωνικοποιηθούν, να δείξουν αλληλεγγύη και ανεκτικότητα, καθώς και να αποκτήσουν ένα διαπολιτισμικό υπόβαθρο ανταλλαγής εμπειριών και γνώσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Το μήνυμα της αποδοχής του άλλου, ανεξαρτήτως φυλής και προέλευσης, καταγωγής, φύλου, κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικής προτίμησης είναι ένα μήνυμα διαχρονικό και διαπολιτισμικό. Η αναγνώριση της διαφορετικότητας αποτελεί ένα πρώτο βήμα στην κατάκτηση της ειρηνικής συνύπαρξης μέσα από τον ίδιο μας τον εαυτό! Μέσα σ’ αυτό λοιπόν το πλαίσιο κατάκτησης και αναγνώρισης βασικών δικαιωμάτων κάθε ανθρώπου επιδιώκουμε να προάγουμε αρχές και αξίες στα νέα παιδιά που διέπουν την ειρηνική συμβίωση και συνύπαρξη στην Ευρώπη σήμερα.
Γιατί σήμερα περισσότερο από ποτέ πρέπει να μάθουμε να αναγνωρίζουμε τον εαυτό μας, να αποδεχόμαστε τον άλλο, να προάγουμε το διαφορετικό και έτσι να μπορούμε να ζούμε όλοι μαζί ειρηνικά!
• Το πρόγραμμα αυτό βραβεύτηκε με το 1ο βραβείο στον Ευρωπαϊκό Διαγωνισμό e-Twinning για τις ηλικίες 10-13, που διοργανώνει η PAD (Παιδαγωγική Υπηρεσία Ανταλλαγών) στη Γερμανία.
*Η Φωτεινή Γιαννακουδάκη είναι εκπαιδευτικός στο Πειραματικό Γυμνάσιο Ρεθύμνου