Του ΣΤΕΛΙΟΥ ΚΑΛΟΓΕΡΑΚΗ*
Το 2021 ήταν άλλη μία χρονιά ασάφειας και αβεβαιότητας. Ξέρουμε ήδη ότι πολλές από της προ-πανδημικές μας πεποιθήσεις για σταθερότητα, υγεία, ευημερία και ασφάλεια έχουν παρέλθει, αφήνοντας στη θέση τους πολλά ερωτηματικά, που μαζί με τα δεινά της πανδημίας, κουβαλάνε και τα δυσοίωνα σημάδια μιας μάλλον αναπόφευκτης κλιματικής αλλαγής.
Ενώ κάποιοι φίλοι μου φτιάχνουν λίστες με τις επιδιώξεις και τους στόχους της νέας χρονιάς, λίγο μετά την έλευσή της, κόλλησε στο μυαλό μου μια σκηνή από την ταινία «Un Chien Andalou», που συνδημιούργησαν ο Luis Buñuel με τον Salvador Dali το 1929. Είναι μία ονειρική ταινία, που για να την παρακολουθήσεις πρέπει να έχεις πολύ γερό στομάχι, αφού περιέχει σκηνές που μπορεί να στοιχειώσουν τη σκέψη σου για μια ζωή. Μολονότι οι διάσημοι δημιουργοί της υποστήριζαν ότι η ταινία δεν μεταφέρει κανένα συγκεκριμένο μήνυμα, στην πραγματικότητα αποτυπώνει γλαφυρά κάποιους αρχέγονους ανθρώπινους φόβους.
Σε μία από τις σκηνές, ο πρωταγωνιστής προσπαθεί να διασχίσει με τεράστια δυσκολία ένα δωμάτιο, αφού τραβάει πίσω του με σχοινιά κάποια ξύλα, δύο πιάνα με ουρά, δυο ψόφια γαϊδούρια και δύο ξαπλωμένους ιερείς. Φυσικά του είναι αδύνατο να προχωρήσει με ένα τόσο βαρύ φορτίο. Είναι βασανιστική η προσπάθειά του να περπατήσει στο δωμάτιο ασθμαίνοντας. Κάπως έτσι νομίζω ότι μπαίνουμε κι εμείς στο νέο έτος. Κουβαλώντας βαριά φορτία, με ιδεολογικές, πολιτικές, θρησκευτικές αγκυλώσεις, σάπιες πεποιθήσεις, καχυποψία απέναντι στην επιστήμη, θρησκευτικές ιδεοληψίες και χίλια δυο άλλα βάρη που μας εμποδίζουν να προχωρήσουμε. Μερικές φορές, το μόνο που έχεις να κάνεις για να προχωρήσεις μπροστά είναι να λύσεις τα βάρη από πάνω σου.
Τέτοια βάρη κουβαλάει και ο πλανήτης. Οι λιγοστοί, ανέμελοι κάτοχοι του συσσωρευμένου πλούτου, λοξοκοιτάνε στο διάστημα, ενώ εδώ στη γη, η κατάσταση μοιάζει να επιδεινώνεται. Η βαριά βιομηχανία, και η βαριά κτηνοτροφία επιταχύνουν την κλιματική αλλαγή, όμως τα οικονομικά συμφέροντα ψάχνουν εξιλαστήρια θύματα και κινούνται με ασήμαντα ημίμετρα. Ένα μεγάλο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού ζει στα όρια της φτώχειας, ενώ στα προηγμένα κράτη, οι όροι των εργασιακών σχέσεων γίνονται όλο και πιο δυσχερείς και αβάσταχτες για τους εργαζόμενους.
Η παιδεία, η υγεία, το περιβάλλον και τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι οι παράγοντες που θα μας βοηθήσουν να ξεφορτωθούμε τα βάρη του παρελθόντος. Εδώ στην Ελλάδα έχουμε πολύ δουλειά να κάνουμε σε αυτούς τους τομείς, γιατί η πανδημία δεν φάνηκε να μας κινητοποίησε για τη βελτίωση των κακών υποδομών μας. Τώρα οι παθογένειες είναι περισσότερο εμφανείς και δεν υπάρχει ισχυρή βούληση ουσιαστικής αντιμετώπισής τους.
Είναι καλές οι ευχές, αλλά η θέληση που οδηγεί σε χειροπιαστά αποτελέσματα είναι προτιμότερη.
Παρακολουθώντας ξανά, μετά από πολλά χρόνια τη μάταιη προσπάθεια του ήρωα της ταινίας να προχωρήσει, σκέφτομαι ότι το καλύτερο που μπορούμε να ευχηθούμε είναι αφήσουμε πίσω τα βάρη, μήπως μπορέσουμε να προχωρήσουμε μπροστά, πιο γρήγορα, σταθερά και με αξιοπρέπεια.
* Ο Στέλιος Καλογεράκης είναι designer, εικονογράφος και επαγγελματίας της οπτικής επικοινωνίας
