Η «παγιδευμένη» Ευρώπη

Τον Ιούνιο του 2011 στα 54α γενέθλια της Ε.Ε. γράφαμε για τους ορατούς κινδύνους μιας νέας αρπαγής της Ευρώπης, όχι από ερωτύλους θεούς αυτή τη φορά, αλλά από την αναβίωση των εθνικών εγωισμών, του οικονομικού και πολιτικού εθνικισμού, του ξυπνήματος των δαιμονίων του παρελθόντος.

 

Η κρίση της ικανότητας της Ένωσης να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τα οράματα των νέων, αποτελεί τον πρώτο λόγο αποξένωσης της Ευρώπης από τους πολίτες της. Η «παγιδευμένη» Ευρώπη κρατά όμηρο τη νέα κυρίως γενιά στο φαύλο κύκλο της ύφεσης.

 

Τα λάθη του ευρώ οφείλονται στην εγκατάλειψη της πολιτικής βούλησης και σε συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές που δεν πρέπει να παραβλέπουμε πως είναι απόρροια συγκεκριμένων πολιτικών συσχετισμών.

 

Οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν έχουν αντιληφθεί πως έχουμε τόσο ισχυρή Ένωση όσο οι κυβερνήσεις των κρατών μελών επιθυμούν. Πως οι επιλογές πολιτικών και οι ιεραρχήσεις στόχων, καθορίζονται από το Συμβούλιο Κορυφής, δηλαδή από τους ηγέτες των κρατών, που τον νου, το μάτι και το αυτί τα έχουν στραμμένα στα εθνικά τους ακροατήρια, στους ψηφοφόρους τους. Η διακυβερνητική λειτουργία της Ένωσης πρέπει να δώσει τη θέση της στην κοινοτική για να κερδηθεί η δημοκρατική νομιμοποίηση και να αποκατασταθεί το ενδιαφέρον και η εμπιστοσύνη των πολιτών της. Ένωση χωρίς τη βούληση των πολιτών της δεν νοείται.

Η πολιτική αδυναμία των Ευρωπαίων ηγετών να δουν μακριά επέτεινε την παρακμή της Ευρώπης. Πριν τριάντα χρόνια ο A. Spinelli πρότεινε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τη συνθήκη για Ευρωπαϊκή ομοσπονδία. Το άλμα προς τα εμπρός απαιτεί ενιαίο ευρωπαϊκό χώρο με ενιαία Ευρωπαϊκά κόμματα.

 

Οι πολίτες της Ευρώπης έχουν ελλιπή και στρεβλή ενημέρωση για το ρόλο, τις προτάσεις, τον προβληματισμό, την παραγωγή πολιτικού έργου του ευρωκοινοβουλίου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι φορέας αλλαγής, ανατροπής της επικρατούσας τεχνοκρατικής αντίληψης που περιόρισε δραματικά τον ορίζοντα της πολιτικής στη διαχείριση της κρίσης. Σ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης, η φωνή του ευρωκοινοβουλίου ήταν καθαρή, συνετή, τολμηρή, ευρωπαϊκή. Οι πολίτες της Ευρώπης θα πεισθούν για το αναγκαίο της συμμετοχής τους αν απομακρυνθούν από τους παραμορφωτικούς ορίζοντες της γραφειοκρατικής και τεχνοκρατικής προσέγγισης.

 

Η Ελλάδα αποτελεί το παράδειγμα για το καλύτερο και το χειρότερο της Ευρώπης. Δεν καταλάβαμε πως πρέπει να φανούμε υπεύθυνοι και σοβαροί στην αντιμετώπιση του χρέους και ελλείμματος, διότι το οφείλουμε στα παιδιά μας και όχι γιατί το ζητούν Μέρκελ και Σόιμπλε. Παράλληλα η Ευρωπαϊκή ηγεσία με την απουσία αλληλεγγύης, όταν φλέρταρε με το Grexit και πυροδοτούσε την αστάθεια, διόγκωσε το κόστος διάσωσης όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την υπόλοιπη Ευρώπη.

 

Η οικονομική κρίση τροφοδοτεί τη ρητορική των λαϊκίστικων κομμάτων που αξιοποιούν τις αδυναμίες και τις ανεπάρκειες της Ένωσης. Η γενική απαξίωση της πολιτικής, η απλοϊκή και υπεραπλουστευμένη ρητορική, φαίνεται θελκτική για τους πολίτες. Ας δούμε την άνοδο της ακροδεξιάς ως ευκαιρία αφύπνισης των δυνάμεων της προόδου. Οι αξίες, οι κατακτήσεις της Ευρώπης: Ειρήνη, Δημοκρατία, Δικαιώματα, αποτελούν οξυγόνο στη ζωή μας, αλλά δεν είναι αυτονόητα ούτε δεδομένα.

 

Τα δίχως αστερίσκους και επιφυλάξεις ευρωπαϊστικά κόμματα που αναφέρονται στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία (ΠΑΣΟΚ-ΕΛΙΑ, ΔΗΜΑΡ, ΠΟΤΑΜΙ) πρέπει να στείλουν όσο το δυνατόν περισσότερους ευρωβουλευτές στο κοινοβούλιο, που θα έχει τον ιστορικό ρόλο του να συνδιαμορφώσει και να συναποφασίσει τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις. Να πάρει αποφάσεις που θα αλλάξουν το θεσμικό χάρτη της Ένωσης. Αν φυσικά οι Έλληνες πολίτες επιθυμούν να είναι πολίτες μιας ισχυρής, αλληλέγγυας και υπεύθυνης Ευρώπης.