«Η φόνισσα» μια εξαιρετική μουσικοθεατρική πανδαισία που είχαμε την τιμή να παρακολουθήσουμε στις 15-4-2016 στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, στην αίθουσα «Αλεξάνδρας Τριάντη», σε ένα χώρο υψηλής αισθητικής, αντάξια μεγάλων ποιοτικών εκδηλώσεων.
Η φόνισσα, είναι ένα «κοινωνικον μυθιστόρημα» από τα καλύτερα έργα του συγγραφέα μας Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Η ιστορία διαδραματίζεται στη Σκιάθο με κεντρικό πρόσωπο τη Φραγκογιαννού, μια χήρα που έχοντας βιώσει τη φτώχεια και την ανέχεια από τα παιδικά της χρόνια θεωρεί ότι μπορεί να σώσει τον κόσμο, απαλλάσσοντάς τον από τα μικρά κορίτσια, που γεννιούνται σε φτωχές οικογένειες.
Κρίνοντας από τη δική της μίζερη και κακότυχη ζωή στην οποία ακόμα και οι γονείς της την καταδίκασαν, πιστεύει ότι τα κορίτσια των φτωχών οικογενειών έχουν προδιαγεγραμμένη σκληρή μοίρα, νομίζει ότι θα επιτελέσει «θεάρεστον» έργο, αν ελαφρώσει τους φτωχούς γονείς από τη δυσβάστακτη υποχρέωσή τους, να τα προικίσουν και να τα παντρέψουν.
Η δράση της ξεκινά από τον πνιγμό της μικρής άρρωστης εγγονής της στην κούνια και συνεχίζει με τον πνιγμό άλλων τριών μικρών κοριτσιών.
Όμως μετά από αυτές τις ενέργειες οι αστυνομικοί και οι ενοχές την καταδιώκουν.
Σε μια κρίση συνείδησης, αποφασίζει να καταφύγει στον Άγιο Σώστη, που βρίσκεται σε ένα βράχο μέσα στη θάλασσα, ελπίζοντας να βρει συγχώρεση από το Θεό.
Γλίτωσε από την ανθρώπινη δικαιοσύνη, δεν πρόλαβε όμως τη δικαιοσύνη του Θεού στον Άγιο Σώστη. Χάνεται στη διαδρομή, σε στενό πέρασμα, εκεί που τα νερά ανεβαίνουν και την πνίγουν με ανάλογο θάνατο μ’ αυτόν που προκαλούσε στα άμοιρα κοριτσάκια.
Αυτή είναι με λίγα λόγια η ιστορία της Φόνισσας που ήταν το έναυσμα για τη σύνθεση όπερας σε δυο πράξεις με τη συμβολή του συνθέτη Γιώργου Κουμεντακη.
Η όλη προσέγγιση του δράματος από τους συντελεστές έγινε με γνώμονα την προσπάθεια του συγγραφέα να διεισδύσει στην ψυχή της πρωταγωνίστριας, ενώ παράλληλα ο θεατής μεταφέρεται νοητά στις κοινωνικές συνθήκες του νησιού και στη θέση της γυναίκας στις φτωχές οικογένειες.
Σε όλη την παράσταση η μουσική του συνθέτη, συναρμόζει τέλεια την ευρωπαϊκή παράδοση με την ελληνική παραδοσιακή μουσική και συνοδεύει άψογα τα τεκταινόμενα στη σκηνή και μεταδίδει σε όλους μας συναισθήματα ανάλογα με αυτά της Φραγκογιαννούς.
Αποδόθηκαν μουσικά, οι εφιάλτες της Φραγκογιαννούς, η αγωνία της να γλιτώσει την ανθρώπινη δικαιοσύνη, η λύτρωση που ζητά από το έλεος της Θειας δικαιοσύνης, το τρεχαλητό της στα πλακόστρωτα, οι ήχοι από τα νυχτοπούλια και στο τέλος ο κυματισμός και παφλασμός των υδάτων σαν επίλογος στην δίκαιη τιμωρία της.
Όλη η αίθουσα κατάμεστη από κόσμο με προσήλωση παρακολουθεί τα διαδραματιζόμενα.
Η όπερα πλαισιωνόταν από πολυπληθή χορό ανδρών, παιδιών, γυναικών που απέδιδε ηπειρωτικά μοιρολόγια σε απόλυτη ψυχική και συναισθηματική φόρτιση.
…Και τους «άντεξε» όλους η σκηνή και φάνηκε στο ακατάπαυστο χειροκρότημα…
Εκείνο που μας έμεινε είναι ένας προβληματισμός, πως ο φόβος για το αύριο, η πορεία χωρίς ελπίδα, η έλλειψη αγάπης σε συνδυασμό με τον σκληρό αγώνα της επιβίωσης, μπορούν να οδηγήσουν τον άνθρωπο σε ακραίες συμπεριφορές όπως τη Φραγκογιαννου.
Όμως απ’ αυτή την ποιοτική παράσταση φύγαμε και με ένα μήνυμα αισιοδοξίας ότι ο πολιτισμός μας εξακολουθεί να είναι η βαριά κληρονομιά μας, την οποία πρέπει να διαφυλάξουμε και να διαδώσουμε γιατί αυτός είναι η διαφορετικότητά μας.
Ας επενδύσουμε σήμερα σ αυτή τη δύσκολη εποχή με όλες μας τις δυνάμεις σ’ αυτόν.
Θερμά συγχαρητήρια αξίζουν σε όλους τους συντελεστές και ηθοποιούς της παράστασης και στην Εθνική Λυρική Σκηνή που υπό την αιγίδα της πραγματοποιήθηκε.
Ιδιαίτερα συγχαρητήρια στον Γιώργο Κουμεντακη που για μια ακόμα φορά καθήλωσε το φιλοθεάμον κοινό με τη μουσική του και που παρά τη διεθνή αναγνώρισή του, παραμένει ένας σεμνός και άοκνος υπηρέτης της τέχνης.
Εκπροσωπεί με τον καλύτερο τρόπο την χώρα μας και τη γενέτειρά του το Ρέθυμνο.
Η συνδρομή του στο περσινό Αναγεννησιακό Φεστιβάλ του Ρεθύμνου και η ιδέα του να αναβιώσει τον Ερωτόκριτο σε κάθε γωνιά της παλιάς πόλης, έδωσε ιδιαίτερο κύρος στη διοργάνωση και αγκαλιάστηκε από το Ρεθεμνιώτικο κοινό και τους επισκέπτες.
Θα ήταν ευχής έργο να υπάρξει πρωτοβουλία του Δήμου να αποκτήσει το Ρέθυμνο των Γραμμάτων και των Τεχνών μια μεγάλη θεατρική σκηνή που να μπορεί να φιλοξενεί τέτοιου βεληνεκούς παραστάσεις.
