Οι Αμερικάνικοι θεσμοί
Η αφορμή για αυτό το άρθρο, μας δόθηκε από μια είδηση που αφορούσε τις ΗΠΑ, η οποία αναφέρονταν σε μια ψηφοφορία της 1ης Οκτωβρίου, στην Αμερικάνικη Γερουσία. Η Γερουσία των ΗΠΑ αποτελείται από 100 εκλεγμένα μέλη, τους Γερουσιαστές, η δε πλειοψηφία είτε των Δημοκρατικών είτε των Ρεπουπλικάνων στο νομοθετικό αυτό σώμα, είναι πάντα οριακή. Από τη Γερουσία, πρέπει να εγκριθούν όλα τα πολύ σοβαρά θέματα της Αμερικάνικης νομοθεσίας, για να τεθούν σε ισχύ. Ωστόσο δεν είναι λίγες οι φορές όπου για να εγκριθεί ένα νομοσχέδιο από το σώμα της Γερουσίας, χρειάζεται να ψηφίσουν υπέρ του νομοσχέδιου, και κάποιοι γερουσιαστές του αντιπολιτευόμενου κόμματος, για να συγκεντρωθεί η πλειοψηφία των 51 ψήφων. Στην εν λόγω συνεδρίαση της 1ης Οκτωβρίου συζητούνταν ένα πολύ σοβαρό νομοσχέδιο, για την λήψη απόφασης για την υπέρβαση του προϋπολογισμού της Αμερικάνικης ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Εάν δεν θα ψηφίζονταν, θα σταματούσαν όλες οι πληρωμές της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης, ακόμη και εκείνες των μισθών των Δημοσίων υπαλλήλων έως τις 18 Οκτωβρίου. Στην κρίσιμη αυτή ψηφοφορία, ψήφισαν οι 50 Γερουσιαστές των Δημοκρατικών και άλλοι 15 των Ρεπουπλικάνων. Οπότε το νομοσχέδιο υπερψηφίστηκε με 65 υπέρ, έναντι 35 κατά. Στη συνέχεια το νομοσχέδιο ψηφίστηκε όμοια και από τη βουλή των αντιπροσώπων με 254 υπέρ, έναντι 175 κατά, αφού 34 Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές ψήφισαν υπέρ του νομοσχέδιου των Δημοκρατικών.
Η αντιφατικότητα του Αμερικάνικου πολιτικού συστήματος
Αυτή την πολιτική κίνηση που την χαρακτηρίζουμε ως στάση υψηλής υπευθυνότητας και πραγματικής Δημοκρατικής ενσυναίσθησης, δεν μπορούμε να μην την εκθειάσουμε και να την επαινέσουμε. Είναι μια πολιτική συμπεριφορά που κρίνεται ως μια ιδιαίτερα ώριμη πολιτική στάση, που δύσκολα συναντιέται στις δυτικές μας δημοκρατίες. Σίγουρα, θα αποτελούσε πολιτικό εμπαιγμό το αν ισχυριζόμασταν πως το πολιτικό σύστημα των ΗΠΑ θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα δημοκρατικότητας! Αλήθεια, πως θα μπορούσε να ειπωθεί αυτό, για μια χώρα όπου δεν υπάρχουν αριστερά κόμματα και που διατηρεί τις φυλακές του Γκουαντάναμο, όπου φυλακίζονται χωρίς να έχουν δικαστεί όσοι χαρακτηρίζονται ως «τρομοκράτες» τις περισσότερες φορές και μόνον μετά από την απόφαση των μυστικών υπηρεσιών της CIA. Επιπλέον, οι ΗΠΑ βαρύνονται και με σοβαρότερα παραπτώματα, όπως η υποκίνηση και η κάλυψη, παλιότερα κυρίως, δεκάδων δικτατορικών καθεστώτων είτε στη Λατινική Αμερική είτε και στον υπόλοιπο κόσμο. Όλα όμως αυτά, είναι υπόθεση και μόνον των Αμερικανών πολιτών. Αφού εκείνοι δεν διαμαρτύρονται, οι δικές μας κριτικές και τα επικριτικά μας σχόλια, μάλλον περιττεύουν. Ωστόσο παράλληλα, το Αμερικάνικο πολιτικό σύστημα, παρουσιάζει και αξιοζήλευτους θεσμούς και διαδικασίες στην εσωτερική του λειτουργία, που σχετίζονται με την επιβράβευση συμπεριφορών και νοοτροπίας που εμφορούνται από ένα εποικοδομητικό πνεύμα Δημοκρατίας.
Η πραγματική ανεξαρτησία των θεσμών
Κορυφαίος θεσμός στο σύστημα δικαιοσύνης των ΗΠΑ, είναι η ύπαρξη των ορκωτών δικαστηρίων, τα οποία δικάζουν σχεδόν όλες τις κακουργηματικές πράξεις και έτσι εξασφαλίζεται σε υψηλό βαθμό η λαϊκή ετυμηγορία. Ιδιαίτερα επαινετή είναι επίσης η απόλυτα ανεξάρτητη λειτουργία του όλου συστήματος της δικαιοσύνης τους. Η διαπίστωση αυτή τεκμηριώνεται και με το ότι την τελευταία 40ετία έχουν παραπεμφθεί τόσο στις επιτροπές του Κογκρέσου όσο και στη δικαιοσύνη μετέπειτα, τουλάχιστον τρεις Αμερικάνοι Πρόεδροι υπεύθυνοι για ισάριθμες περιπτώσεις σκανδάλων. Αυτοί ήταν ο πρόεδρος Νίξον για το σκάνδαλο water-gate, ο πρόεδρος Κλίντον για το σκάνδαλο Λεβίνσκι και τελευταία ο πρόεδρος Τραμπ που παραπέμφθηκε δύο φορές στη Γερουσία. Την πρώτη φορά το 2019 για το σκάνδαλο του εκβιασμού της Ουκρανικής κυβέρνησης να διεξαγάγει έρευνα κατά του Τζο Μπάιντεν και τη δεύτερη φορά για υποκίνηση σε εξέγερση το 2020, που όμως τελικά η Γερουσία δεν τον παρέπεμψε στη δικαιοσύνη.
Η εποικοδομητική Δημοκρατία
Θεωρούμε λοιπόν πως στις ΗΠΑ λειτουργεί ένα σύστημα «εποικοδομητικής δημοκρατίας», το οποίο στην πράξη εκχωρεί το δικαίωμα στους εκπροσώπους του λαού, Γερουσιαστές και Βουλευτές, να διαφοροποιούνται από την επίσημη θέση του κόμματός τους και να ψηφίζουν φανερά και κατά συνείδηση για κάποιο πολύ σοβαρό θέμα της Ομοσπονδιακής τους κυβέρνησης. Η συμπεριφορά τους αυτή κρίνεται ως αιτιολογημένη και κατανοητή από τον Αμερικάνικο λαό και έτσι δεν καταχωρούνται στην συνείδηση των Αμερικανών πολιτών ως αποδιοπομπαίοι τράγοι της πολιτικής. Βέβαια οι Αμερικάνοι Γερουσιαστές και βουλευτές, ελέγχονται πάντοτε στενότατα ως προς την διαφάνεια της λειτουργίας τους και την απεμπόλησή τους από διαπλοκή και σκάνδαλα. Στην πραγματικότητα δηλαδή, το Αμερικάνικο πολιτικό σύστημα είναι θωρακισμένο απέναντι σε συμπεριφορές διαφθοράς, λόγω κυρίως του ανεπτυγμένου αισθήματος πραγματικής δημοκρατικής συμπεριφοράς των Αμερικάνων πολιτών. Ακόμη αξίζει να αναφερθεί πως, τόσο οι μηχανισμοί φορολόγησης των πολιτών, όσο όμως και το υψηλό αίσθημα ευθύνης τους ως προς τις οικονομικές τους υποχρεώσεις προς το κράτος τους, λειτουργούν υποδειγματικά.
Η Δημοκρατική πρακτική στην καθημερινότητα του λαού μας
Η εφαρμογή της Δημοκρατικής πρακτικής στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις στη καθημερινότητα των πολιτών της χώρας μας, είναι πολύ καθοριστική για την ποιότητα ζωής των. Ίσως μάλιστα να έχει και την μεγαλύτερη συμβολή στη προσπάθεια, για την εξασφάλιση μιας ικανοποιητικής ποιότητας ζωής. Σίγουρα αυτές οι συμπεριφορές με ισχυρά ποιοτικά χαρακτηριστικά, δεν κατακτούνται εύκολα και πολύ περισσότερο δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι εφόσον έχουν κατακτηθεί, θα περάσουν και στις επόμενες γενιές. Όμως αυτό θεωρούμε πως είναι ο ακρογωνιαίος παράγοντας, για την πραγματική πρόοδο μιας κοινωνίας.
Η κατάκτηση αυτών των συμπεριφορών, φέρνει τους πολίτες μας σε ένα ανώτερο επίπεδο λειτουργίας στον κοινωνικό τους χώρο. Αν λοιπόν η εφαρμογή του πολιτικού συστήματος της Δημοκρατίας εξασφαλίζει μια δίκαιη αντιμετώπιση των πολιτών από το κράτος, η εφαρμογή μιας ειλικρινά δημοκρατικής συμπεριφοράς και λειτουργίας από τους πολίτες στην καθημερινότητά τους στον κοινωνικό τους χώρο, θα είναι εκείνη που θα τους εξασφαλίζει μια ποιότητα στη ζωή τους που συνεχώς και προοδευτικά θα βελτιώνεται! Συμπερασματικά λοιπόν ξεπερνούμε την κατάσταση της πολιτικής ή της εμφανούς Δημοκρατίας και μεταβαίνουμε στην «καρδιά» της έννοιάς της, όπου εμφορείται το αποτέλεσμα της εφαρμογής των κανόνων της. Οι κανόνες αυτοί δεν είναι άλλοι από εκείνους της πραγματικής ισονομίας, της ισοπολιτείας, της ίσης κατανομής ευκαιριών και προ παντός όμως, του ακέραιου σεβασμού του άλλου! Έτσι και μόνον ευελπιστούμε πως θα κατακτήσουμε τον στόχο, όπου όλοι οι πολίτες θα δύνανται να απολαμβάνουν κατά αναλογία, τους κόπους της ζωής τους, σύμφωνα με το σχέδιο ζωής τους (life plan) που έχουν χαράξει και τους χειρισμούς, που συνεχώς και αδιαλείπτως πρέπει να επιχειρούν.
Η αδυναμία των πολιτικών μας κομμάτων
Στη χώρα μας οι πρώτοι θεσμοί που θα πρέπει να δώσουν το παράδειγμα για το πέρασμα σε αυτό το ανώτερο επίπεδο λειτουργίας του κοινωνικού μας χώρου, είναι οι πολιτικές μας παρατάξεις, παλιές και νέες. Τα κόμματα στη συνείδηση των πολιτών μας είναι κατοχυρωμένα ως τα πρωταρχικά κύτταρα της Δημοκρατίας μας. Ωστόσο απομένει να απεμπολήσουν τόσον τις τάσεις λαϊκισμού, στις οποίες σε μεγάλο βαθμό είναι προσδεδεμένα, όσον και να εφαρμόσουν στην εσωτερική τους λειτουργία κανόνες απέριττης Δημοκρατικότητας, πράγμα στο οποίο επίσης υστερούν. Μόνο έτσι θα καταφέρει η Ελληνική κοινωνία να λειτουργεί και να εκφράζεται με ειλικρίνεια και πραγματική αίσθηση δικαιοσύνης. Ίσως μάλιστα οι πολίτες μας, κάποια στιγμή να τα καταφέρουν να συμμετέχουν σε λαϊκές κινητοποιήσεις, όπου τα συνθήματα διεκδίκησης να είναι για όλους τους συμμετέχοντες, τα ίδια!
Γιατί εκείνο που διεκδικεί πάντα να κατακτήσει και να κατοχυρώσει ένας λαός πέραν της ανεξαρτησίας του, είναι ένα και μόνο. Μια καλύτερη ζωή για όλους!
* Ο Γιώργος Ουρανός είναι ψυχολόγος
ouranosgeo@gmail.com
