Ο Πατούχας είναι ένα από τα πιο πρωτότυπα έργα της νεοελληνικής μας πεζογραφίας. Είναι ένα έργο αριστουργηματικό. Μέσα σε αυτό ο Κονδυλάκης έκλεισε όλη τη λαϊκή παράδοση της Κρήτης, τις παροιμίες, τα κρητικά λαϊκά πειράγματα, και την κρητική λεβεντιά. Μια απλή, αλλά σωστά ψυχολογημένη ιστορία εξελίσσεται στη Βιάννο της Κρήτης. Κεντρικός ήρωας της ιστορίας είναι ένας παράξενος έφηβος, πρωτόγονος και γεμάτος αυθορμητισμό, που ρίχνεται ξαφνικά μέσα στη μικρή, αλλά όλο ζωντάνια κοινωνία τον χωριού με τον εξαιρετικά ιδιότυπο κόσμο του. Γύρω από το κύριο πρόσωπο του μυθιστορήματος, τον Πατούχα, το Μανώλη, κινείται, αναπνέει και ζει μια ολόκληρη κοινωνία, μια εποχή με τις πατριωτικές λαχτάρες για απελευθέρωση από τους Τούρκους, αφού βρισκόμαστε περίπου στο 1870, με τα κοινωνικά της ελαττώματα και με τις ατομικές αρετές του καθενός.
Ο έφηβος αυτός, που μας παρουσιάζεται στο έργο σε ηλικία δεκαοκτώ χρόνων, είναι φυσικός και αγνός. Ο δάσκαλος, το πρόσωπο αυτό που στάθηκε ο φόβος κι ο τρόμος ολόκληρων γενεών τον εξόρισε με την αγριότητά του πάνω στ’ οροπέδιο, όπου ζει κι αναπτύσσεται μόνος, παρέα με τα γιδοπρόβατα του πατέρα του και τα σκυλιά του.
Οι φιλίες του με τα ζώα, οι κουβέντες του με τον «Θοδωρή», την ηχώ του λαγκαδιού, γεμίζουν την ψυχή του Μανώλη με πλούσια αφέλεια, με επάρκεια, με αφροντισιά, και με απόλυτη αγνότητα. Μια μέρα όμως έρχεται μέσα από κάποια φράση του πατέρα του σε μιαν επίσκεψή του στο χωριό, η μεγάλη αποκάλυψη. Ο μικρός που είναι έφηβος πλέον, δεν κρατιέται και τελικά την κάνει γυριστή στο φίλο του τού λαγκαδιού: -«Θοδωρή!» κατές το πώς εμεγάλωσα;
Και εδώ αρχίζει πια, από τον συγγραφέα, η περίφημη απόδοση των προεφηβικών και εφηβικών ανησυχιών, εμπνευσμένα και ευγενικά! Τόσο ωραία, τόσο πιστά, τόσο τυπικά, με τόση απλότητα και φυσικότητα που εκπλήσσει. Όλο το έργο είναι γεμάτο πρωτόγονη ειλικρίνεια.
Η πρώτη σύγκρουση έρχεται με τα πρώτα σκιρτήματα του ερωτικού συναισθήματος. Ερωτεύεται μια κοπέλα του χωριού, την Πηγή, και αρχίζει να ηρεμεί. Ο έρωτας αποτελεί τη βασικότερη κινητήρια δύναμη για την ένταξή του στην κοινωνία. Ο γάμος όμως αργεί γιατί προσπαθεί ο πατέρας του να τον δαμάσει πρώτα. Ο ατίθασος όμως νέος επαναστατεί και αρχίζει τις «κουζουλάδες». Η απαγόρευση που του επιβάλλουν να βλέπει την αρραβωνιαστικιά του τον στρέφει σε μια άλλη κοπέλα, «τη Μαργή», που γίνεται το είδωλό του.
Ο συγγραφέας παρουσιάζει τους τύπους του όπως είναι, ακαλλιέργητοι, με το δικό του καλλιεργημένο τρόπο, για να φτάσει στην ολοκλήρωση της σχέσης του Πατούχα με τη γυναίκα της καρδιάς του την Πηγή, για να ζήσουν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα!
Ο συγγραφέας Γιάννης Κονδυλάκης γεννήθηκε στη Βιάννο. Το 1884 αποφοίτησε από τη Βαρβάκειο Σχολή. Υπηρέτησε για ένα χρονικό διάστημα πέντε ετών ως δάσκαλος στην Κρήτη, πριν την οριστική του εγκατάσταση στην Αθήνα. Εκεί άρχισε να ασχολείται με τη δημοσιογραφία και συνεργάστηκε με τις εφημερίδες Άστυ. Αρχικά χρησιμοποιούσε πολλά ψευδώνυμα, αλλά στη πορεία κράτησε το «Διαβάτης». Για είκοσι χρόνια έγραφε το καθημερινό χρονογράφημα της εφημερίδας Εμπρός. Έμεινε στην ιστορία και ως ο «Πατέρας του χρονογραφήματος».
Σαν λογοτέχνης διηγήματα, για να φτάσει στο αξιόλογο μυθιστόρημα, που προαναφέρθηκε, τον Πατούχα που αν και παραμένει μέσα σε πλαίσια ηθογραφικά, προχωρεί σε ψυχολογικό βάθος και δυνατή απόδοση χαρακτήρων.
Ξεκίνησαν από τον γράφοντα καθηγητή φυσικής αγωγής και υπεύθυνο της θεατρικής ομάδας Βαγγέλη Παπαδάκι, πριν από περίπου δέκα χρόνια, στο τρίτο λύκειο Ρεθύμνου, σαν πρόταση σε ένα άλλο είδος, χαρούμενης και όχι εκβιαστικής μάθησης, για να περνούν όμορφα στις πρόβες κάθε Σάββατο απόγευμα στο σχολείο, μακριά από μαθητικά διαγωνίσματα, σκοτούρες και άγχος.
Η ομάδα στη σύντομη θεατρική διαδρομή της, έχει τολμήσει να ανεβάσει εξαιρετικά δύσκολα θεατρικά έργα, που δίνουν πολλαπλά μηνύματα στο κοινό, όπως είναι το μυθικό πια «Μεγάλο Τσίρκο, Ο Εχθρός Λαός, Οι Αχαρνής», και άλλα.
Τα αποτελέσματα κατά γενική ομολογία, ήταν πέρα από κάθε προσδοκία και έτσι η ομάδα, αποκτώντας πλέον την ονομασία «Πειρατές της τέχνης», συνεχίζει το θεατρικό της ταξίδι στα δρώμενα της πόλης, με μόνη βοήθεια την αγάπη και το μεράκι όσων την απαρτίζουν, για το θέατρο και την πόλη τους.
Μέλη της ομάδας έχουν διαπρέψει στα πανεπιστήμια της χώρας, ενώ κάποιοι συνεχίζουν σοβαρότερα πλέον, με θεατρικές και κινηματογραφικές σπουδές αυτό που ξεκίνησαν ερασιτεχνικά στην ομάδα.
