Εδώ και πολλά χρόνια. Κάθε χρονιά. Τέλη του Γενάρη. Αγαπημένη συνήθεια, να γράφω λίγα λόγια αφιερωμένα στους Τρεις Ιεράρχες. Το Βασίλειο το Μεγάλο, το Γρηγόριο το Θεολόγο και τον Ιωάννη το Χρυσόστομο.
Έζησαν σε μια δύσκολη και μεταβατική για το χριστιανισμό και τον ελληνισμό εποχή, τον 4ο αιώνα μ.Χ. Βίωσαν τις πολυποίκιλες άμεσες χρονικά συνέπειες της μεταφοράς του κέντρου της αχανούς ρωμαϊκής αυτοκρατορίας από τη Δύση και τη Ρώμη στην Κωνσταντινούπολη και την Ανατολή. Ταυτόχρονα, έδρασαν τα πρώτα μετά τους πολυετείς διωγμούς και την αναγνώριση του χριστιανισμού ως επίσημης θρησκείας του κράτους χρόνια και στις πρώτες οικουμενικές χριστιανικές συνόδους και πρωταγωνίστησαν στους αγώνες της Εκκλησίας έναντι των αιρέσεων και των ειδωλολατρών.
Δεν ήταν εύκολα τα χρόνια τους! Μολαταύτα, με την πνευματική τους καλλιέργεια και με το ψυχικό τους «οπλοστάσιο», ξεχώρισαν από τους σύγχρονούς τους και η συμβολή τους θεωρείται σημαντική στη χριστιανική θεολογία και στην ανθρωπιστική παιδεία. Και στάθηκαν παραδείγματα στις κατοπινές γενεές προς μίμηση, αφού, πέραν των άλλων, συγκαταλέγονται σε εκείνους τους Πατέρες της Εκκλησίας που έφεραν κοντά την ελληνική γλώσσα και σκέψη με τη χριστιανική διδασκαλία.
Κανείς από τους τρεις δεν υπερτερεί, μήτε υστερεί έναντι των άλλων δύο. Είναι ισοϋψείς στα μάτια των Χριστιανών και οι τρεις. Και οι τρεις, επίσης, αποκαλούνται από την Εκκλησία «ιεροί και θεόφθογγοι Κήρυκες», «φεραυγείς φωστήρες» και «αρραγείς πύργοι», γιατί, φρονώ, με τα λόγια και τα γραφτά τους κηρύττουν το λόγο του Θεού, θεωρούνται τα λαμπερά αστέρια που φέρνουν τη μέρα νικώντας τα σκοτάδια, και στέκονται ακλόνητοι πύργοι έναντι όσων πολεμούν το χριστιανισμό. Επονομάζονται, τέλος, και «μελίρρυτοι ποταμοί σοφίας», επειδή, θαρρώ, η σοφία που ξεχείλιζε από το έργο και τη ζωή τους σαν μέλι γλύκαινε τις ψυχές των ανθρώπων.
Δύσκολοι και οι δικοί μας καιροί όμως. Και για δασκάλους και για μαθητές. Οι ψυχές όλων μας δοκιμάζονται καθημερινά. Εάν, όμως, όπως με συμβουλεύουν από τα παιδικά μου χρόνια οι γονείς μου, έχουμε σώφρονες και ανοιχτόμυαλους διδασκάλους σαν το Μέγα Βασίλειο, το Γρηγόριο το Θεολόγο και τον Ιωάννη το Χρυσόστομο να μας υπενθυμίζουν τη Θεία διδασκαλία και να μας διδάσκουν όχι μόνο στα λόγια ό,τι πρέπει να κάνουμε στις σχέσεις μας με τους άλλους και για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά την καθημερινότητά μας, αλλά και έμπρακτα, δίνοντας το σωστό παράδειγμα, οι ίδιοι με το ήθος τους, θα μπορέσουμε, πιστεύω, να ξεπερνάμε κάθε εμπόδιο και θα ζήσουμε όλοι οι άνθρωποι μαζί, χωρίς αλαζονεία και δίχως νοσηρά πάθη, αρμονικά ως σύνολο…
* Ο Γεώργιος Η. Ορφανός είναι υποψήφιος διδάκτωρ στο Τμήμα Φιλοσοφίας και Παιδαγωγικής του Α.Π.Θ.
φιλόλογος
