Το ζήτημα της διδασκαλίας της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και γραμματείας στο πρωτότυπο στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (συνοπτικά: διδασκαλία των ΑΕ) επανέρχεται περιοδικά, αλλά από διαφορετική σκοπιά κάθε φορά. Σταθερό παραμένει όμως το πλαίσιο της συζήτησης, που γίνεται με όρους αντιπαράθεσης ανάμεσα στην «πρόοδο» και τη «συντήρηση». Στους πρώτους κατατάσσουν εαυτούς όσοι ζητούν την κατάργηση ή τον περιορισμό της διδασκαλίας των ΑΕ, και οι ίδιοι κατατάσσουν στην αντίπερα όχθη όσους αντιτίθενται στην κατάργηση της διδασκαλίας των ΑΕ ή ζητούν την αναβάθμισή της.
Παλιότερα η αντιπαράθεση είχε εμπλακεί στη μακροχρόνια διαμάχη του γλωσσικού ζητήματος, όπου κονταροχτυπιόντουσαν δημοτικιστές και καθαρευουσιάνοι. Αποτιμώντας εκ των υστέρων τις συνέπειες αυτής της εμπλοκής, θα έλεγα ότι και οι δύο πλευρές, η καθεμιά με τον τρόπο της και στο μέτρο των δυνατοτήτων της, προκάλεσαν τεράστια ζημιά σε μιαν υπόθεση που αφορά όχι απλώς τη (νεότερη) Ελλάδα αλλά ολόκληρο τον ευρωπαϊκό πολιτισμό.
Εννοώ ότι αυτοί που αγωνίζονταν για την προάσπιση της ζωντανής γλώσσας παραγνώρισαν, μέσα στο κατανοητό πάθος που τους διέκρινε, την υπόθεση της γλωσσικής συνείδησης, που είναι πράγμα πολύ ευρύτερο και πολύ πιο σύνθετο από τη γλώσσα που ακούει το παιδί από τη μητέρα του, και την προνομιακή επαφή με καταστατικά κείμενα του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Και από την άλλη, οι καθαρευουσιάνοι υποβάθμισαν τη βαρύτητα και το διαχρονικό εύρος της διδασκαλίας των ΑΕ στο επίπεδο της ελληνοκεντρικής αρχαιολατρίας.
*Ο Μιχαήλ Πασχάλης είναι ομότιμος καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης -Τμήμα Φιλολογίας
