Καμπανάκι για την ποιότητα της φετινής σοδειάς του κρητικού ελαιολάδου

Το καμπανάκι για ενδεχόμενη υποβάθμιση της ποιότητας του κρητικού ελαιολάδου τη φετινή χρονιά, λόγω δάκου, κρούει ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης καθώς πληθυσμοί του εντόμου έκαναν την εμφάνιση τους σε ελαιόδεντρα του νησιού.

Παρά το γεγονός ότι φέτος τα κονδύλια ήταν αυξημένα για τη δακοκτονία στην Κρήτη και οι ψεκασμοί ξεκίνησαν νωρίτερα από πέρυσι, εν τούτοις παρατηρούνται σοβαρά προβλήματα σε πολλούς δήμους χωρίς όμως μέχρι στιγμής να υπάρχει ξεκάθαρη εικόνα για το ακριβές μέγεθος της ζημιάς και τις συνέπειες του δάκου στην παραγωγή ελαιολάδου, ποσοτικά και ποιοτικά, κάτι που θα φανεί τον επόμενο μήνα ή με περισσότερη σαφήνεια κατά την έναρξη της συγκομιδής στα μέσα με τέλη Νοεμβρίου.

Ο ΣΕΔΗΚ επισημαίνει ότι οι ψεκασμοί πρέπει να ξεκινούν προ της πήξης του ελαιοκάρπου, δηλαδή τέλη Μαΐου αρχές Ιουνίου και όχι αργότερα, τονίζοντας ότι οι συνέπειες μετά θα είναι αρνητικές.

Η πλημμελής και αναποτελεσματική δακοκτονία έχει σαν συνέπεια σοβαρές περιβαλλοντικές, διατροφικές και οικονομικές και επιπτώσεις κυριότερες από τις οποίες είναι η υποβάθμιση της ποιότητας του ελαιολάδου, η οποία εκτός των άλλων επηρεάζει την τιμή του, γεγονός που πλήττει τη συνολική οικονομία του νησιού και οδηγεί τους παραγωγούς στην εφαρμογή ατομικών ψεκασμών των δέντρων με ισχυρά εντομοκτόνα με συνέπεια σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την υγεία των καταναλωτών και τη δυσφήμιση του προϊόντος.

Επανειλημμένως με υπομνήματα και σχετικές παρεμβάσεις του ο Σύνδεσμος Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης έχει επισημάνει την ανάγκη περιφερειοποίησης του προγράμματος της δακοκτονίας, ώστε αυτό να υλοποιείται σε τοπικό επίπεδο έγκαιρα και αποτελεσματικά, χωρίς να υπάρχουν τα γνωστά προσκόμματα της γραφειοκρατίας που συνεπάγονται πληθώρα αγκυλώσεων και καθυστερήσεων σε βάρος των ελαιοδέντρων και των παραγωγών.

Ειδικότερα, ο ΣΕΔΗΚ έχει καταθέσει πρόταση για ριζική, όπως τονίζει, λύση η οποία προβλέπει την ίδρυση νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου (ΝΠΙΔ), το οποίο θα έχει πλήρη αρμοδιότητα, επιστημονική, διοικητική και οικονομική για τα θέματα της δακοκτονίας με κεντρική αλλά και περιφερειακή οργάνωση. Σήμερα η κατάσταση είναι προβληματική αναφέρει ο Σύνδεσμος, γιατί οι κεντρικές υπηρεσίες, όπως υποστηρίζει έχουν επιβάλλει σοβαρή υποχρηματοδότηση της τάξεως του 50% σε σχέση με το παρελθόν, αλλά και πλέγμα σωρείας γραφειοκρατικών διαδικασιών, οι οποίες καθιστούν αναποτελεσματική τη μέθοδο.

Σύμφωνα με τον ΣΕΔΗΚ όλες οι διοικητικές και διαχειριστικές αρμοδιότητες πρέπει να μεταβιβαστούν σε ΝΠΙΔ των περιφερειών και το υπουργείο να κρατήσει μόνο συντονιστικό ρόλο. Αυτό επιβάλλεται, όπως υπογραμμίζει και από το γεγονός ότι και η ελαιοκαλλιέργεια αλλά και η δακοκτονία διαφέρουν ριζικά από περιφέρεια σε περιφέρεια της χώρας. Άρα η ενιαία αντιμετώπιση του προβλήματος χρονολογικά και κλιματολογικά είναι ανέφικτη.

Αναλυτικά

Έντονη είναι για μια ακόμα χρονιά η ανησυχία των ελαιοπαραγωγών
αλλά και του Συνδέσμου Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης για την ποιότητα της
φετινής ελαιοπαραγωγής, καθώς όπως φαίνεται ο δάκος «απειλεί» και πάλι
τη σοδειά. Παρά το γεγονός ότι φέτος οι ψεκασμοί καταπολέμησης του
εχθρικού εντόμου για την ελιά ξεκίνησαν νωρίτερα από πέρυσι, εν τούτοις
και πάλι όπως επισημαίνει ο επιστημονικός συνεργάτης του ΣΕΔΗΚ, Νίκος Μιχελάκης,
δεν ήταν έγκαιροι. Χαρακτηριστικά τονίζει ότι οι ψεκασμοί πρέπει να
ξεκινούν προ της πήξης του ελαιοκάρπου, δηλαδή τέλη Μαΐου αρχές Ιουνίου
και όχι στις 20 του μηνός, όπως ξεκίνησαν φέτος. Είναι γνωστό ότι οι
δακοπροσβολές αποτελούν παράγοντα υποβάθμισης ποιότητας του ελαιολάδου,
επηρεάζοντας κυρίως την οξύτητα, την οξείδωση και άλλα ποιοτικά
χαρακτηριστικά του.

Η πλημμελής και αναποτελεσματική δακοκτονία έχει σαν συνέπεια
σοβαρές περιβαλλοντικές, διατροφικές και οικονομικές και επιπτώσεις
κυριότερες από τις οποίες είναι η υποβάθμιση της ποιότητας του
ελαιολάδου, η οποία εκτός των άλλων επηρεάζει την τιμή του, γεγονός που
πλήττει τη συνολική οικονομία του νησιού και οδηγεί τους παραγωγούς στην
εφαρμογή ατομικών ψεκασμών των δέντρων με ισχυρά εντομοκτόνα με
συνέπεια σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, την υγεία των καταναλωτών
και την δυσφήμιση του προϊόντος.

Ο επιστημονικός συνεργάτης του ΣΕΔΗΚ μιλώντας στα «Ρ.Ν.» υποστήριξε
ότι σε πολλές περιοχές της Κρήτης όπως τα Χανιά, το Ρέθυμνο και το
Λασίθι καταγράφονται οι πληθυσμοί του δάκου.

«Ναι μεν φέτος οι ψεκασμοί ξεκίνησαν νωρίτερα από τον
προηγούμενο χρόνο, αλλά δεν ήταν στην κατάλληλη στιγμή ακόμη, διότι το
νωρίτερα δε σημαίνει πως είναι και κατάλληλο. Το κατάλληλο είναι πριν
την πήξη του πυρήνα, δηλαδή τις πρώτες του Ιουνίου-τέλη Μαΐου. Φέτος
ξεκίνησαν στις 20 του Ιουνίου, δηλαδή στα τέλη του Ιουνίου, τα οποία
ήταν νωρίτερα απ’ την προηγούμενη χρονιά, που είχαν ξεκινήσει τον Ιούλιο
και τον Αύγουστο. Άλλο το νωρίτερα, την προηγούμενη χρονιά, που ήταν
τελείως καθυστερημένη κι άλλο το κανονικό, το κατάλληλο.

Αυτό είναι η θέση η δική μας και αυτό γράφουν και τα βιβλία. Ο
πρώτος ψεκασμός πρέπει να είναι γενικός, δεν πρέπει να βασίζεται στις
ενδείξεις παγίδων, γιατί τα αποτελέσματα των παγίδων δεν είναι πάντοτε
σίγουρα κλπ. κλπ. και απ’ την άλλη μεριά, να γίνει προ της πήξης του
πυρήνα. Αυτό το «προ» και έχει μεγάλη σημασία στο ότι με τους ψεκασμούς
αυτούς επιδιώκουμε να αντιμετωπίσουμε τις πρώτες μάνες και μπαμπάδες που
προκύπτουν από την διακύμανση του δάκου το χειμώνα. Έτσι λοιπόν φέτος
παρουσιάζονται μεγάλοι πληθυσμοί και στο Λασίθι, και το δηλώνουν οι
εκπρόσωποι των υπηρεσιών και στα Χανιά απ’ ό,τι πληροφορούμαστε αλλά και
στο Ρέθυμνο και στο Ηράκλειο σε ορισμένες περιοχές.

Αυτό που παρατηρείται φέτος στα ελαιόδεντρα είναι μεγάλοι
πληθυσμοί. Αυτό σημαίνει μέσα σε παγίδες πολλά έντομα. Δε σημαίνει ότι
προσβλήθηκαν οι ελιές ακόμα, αλλά είναι επίφοβο να προσβληθούν, αφού
υπάρχουν μεγάλοι πληθυσμοί και εν πάση περιπτώσει, απ’ ό,τι
πληροφορούμαστε, γίνονται κάποιοι ψεκασμοί αλλά οι ψεκασμοί αυτοί είναι
δύσκολο να ελέγξουν τους μεγάλους πληθυσμούς, εφόσον δεν είχαν ελεγχθεί
από την αρχή. Ας ελπίσουμε πως θα πάνε καλά. Οι πληθυσμοί αυτοί ή είναι
«απειλητικοί», διότι, εφόσον υπάρχουν, αυτά κάποια στιγμή θα γεννήσουν
και γι’ αυτό κοιτάζουμε τώρα να εξολοθρευτούν αυτά, τα τέλεια έντομα. Η
καταπολέμησή τους γίνεται με ψεκασμούς. Η εικόνα αυτή μας ανησυχεί πάρα
πολύ, διότι η ποιότητα του κρητικού ελαιολάδου τα τελευταία χρόνια, τα
‘χουμε ξαναπεί πολλές φορές, είναι υποβαθμισμένη κι είναι μία από τις
αιτίες που δεν επιτυγχάνονται και καλές τιμές. Οι τρεις γραμμές, που
ήταν ο μέσος όρος πριν από μερικά χρόνια, σήμερα πλέον δεν υπάρχουν
τρεις γραμμές, ελάχιστα. Το μεγάλο ποσοστό των τριών γραμμών που είχαμε
και φτάνανε το 80-90%, σήμερα πλέον δεν υπάρχει, γι αυτό και οι τιμές
μας δεν πάνε τόσο καλά. Δεν ξέρουμε ποιος θα είναι ο βαθμός των
προσβολών που θα υπάρξουν στον ελαιόκαρπο και επομένως, και της
υποβάθμισης της ποιότητας».

Απαραίτητη η περιφερειοποίηση του προγράμματος δακοκτονίας

Ο ΣΕΔΗΚ επιμένει να ζητά περιφερειοποίηση του προγράμματος της
δακοκτονίας, δηλαδή μεταφορά των αρμοδιοτήτων με την επιστημονική και
πρακτική εφαρμογή του προγράμματος στις περιφέρειες, οι οποίες θα
μπορούν να έχουν κατά τόπους παρατηρήματα σε κάθε νομό. Αυτό, σύμφωνα με
τον ΣΕΔΗΚ, θα είναι ένα πρόσωπο νομικό, ιδιωτικού δικαίου, το οποίο θα
έχει μια αυτονομία σε ό,τι αφορά τα έσοδα και τα έξοδα χωρίς να
εμπλέκεται ο προϋπολογισμός του με τον κρατικό προϋπολογισμό.

Για τον λόγο αυτό επανειλημμένως με υπομνήματα και σχετικές
παρεμβάσεις του ο ΣΕΔΚ επισημαίνει την ανάγκη περιφερειοποίησης του
προγράμματος, ώστε αυτό να υλοποιείται σε τοπικό επίπεδο έγκαιρα και
αποτελεσματικά, χωρίς να υπάρχουν τα γνωστά προσκόμματα της
γραφειοκρατίας που συνεπάγονται πληθώρα αγκυλώσεων και καθυστερήσεων σε
βάρος των ελαιοδέντρων και των παραγωγών.

«Η θέση του ΣΕΔΗΚ, που έχει υποβληθεί με υπομνήματα είναι ότι
πρέπει να υπάρξει ριζική λύση για το πρόβλημα της δακοκτονίας και όταν
λέμε ριζική λύση, για μας δεν μπορεί να υπάρξει άλλη από την περιφερειοποίηση,
όπως λέμε, του συστήματος. Δηλαδή το σύστημα, η μέθοδος να εφαρμόζεται
πλήρως από την Περιφέρεια και όχι από τα κεντρικά γραφεία των
υπουργείων. Δεν μπορούν τα υπουργεία να δίνουν εντολές στην Περιφέρεια
και να συντονίζουν. Άρα, λοιπόν, για εμάς η λύση είναι να
περιφερειοποιηθεί το σύστημα, να δοθεί η απόλυτη ευθύνη αλλά και οι
αρμοδιότητες και οι πόροι στις περιφέρειες και αυτές να κάνουν καθεμιά
τη δουλειά της, γιατί, και οι περιφέρειες διαφέρουν μεταξύ τους. Άλλο
είναι η Περιφέρεια Κρήτης, που είναι άκρως επικίνδυνη και άλλο είναι η
Περιφέρεια Πελοποννήσου και άλλο είναι η Περιφέρεια Χαλκιδικής. Η
καθεμιά έχει τη δική της επικινδυνότητα, γι’ αυτό έχει και διαφορετική
μορφή ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να εφαρμοστεί το σύστημα και ακριβώς
και γι’ αυτό το λόγο, πρέπει να διαφοροποιηθεί και καθεμιά περιφέρεια να
κάνει αυτά τα οποία πρέπει να κάνει. Επιστημονικό προσωπικό υπάρχει,
υπηρεσίες υπάρχουν, μπορεί να γίνει μια ρύθμιση να λυθεί το θέμα το
διαδικαστικό, με την ίδρυση ενός, λέμε εμείς, νομικού προσώπου ιδιωτικού
δικαίου, το οποίο ας το συντονίζει το Υπουργείο, αλλά να μην είναι το
Υπουργείο ο κύριος εκτελεστής του προγράμματος και να περιμένουμε κάθε
φορά πότε θα βγάλει τις διαταγές, πότε θα… Ακόμα δεν έχουν, και τώρα
απ’ ό,τι πληροφορούμαστε, προμηθευτεί τα φάρμακα της χρονιάς αυτής απ’
τους διαγωνισμούς και οι ψεκασμοί που γίνονται, γίνονται οι περισσότεροι
με φάρμακα της προηγούμενης. Αυτό και μόνο φτάνει. Δε γίνεται με αυτές
τις γραφειοκρατίες να κάνουμε δουλειά» επεσήμανε ο κ. Μιχελάκης.