Τα παιδιά σε πρωταγωνιστικό ρόλο ηθοποιών και εν μέρει σεναριογράφων αποδεικνύουν πως παρά το νεαρό της ηλικίας τους μπορούν να ανταπεξέλθουν με τον καλύτερο τρόπο. Έχοντας ως καθοδηγητή τον δάσκαλό τους οι μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Αρμένων του Δήμου Ρεθύμνου εντυπωσίασαν γονείς, εκπαιδευτικούς και όλους όσους παραβρέθηκαν στην προβολή της μικρού μήκους ταινίας που παρουσίασαν το απόγευμα της Τετάρτης στο Cineland Παντελής.
Το θέμα αλλά και τον τίτλο της ταινίας τον επέλεξαν τα ίδια. Δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ για το Υστερομινωικό Νεκροταφείο των Αρμένων. Τίτλος: Λουλούδια Σπασμένα.
Η παιδική αθωότητα, η λαχτάρα για γνώση, ο αυθορμητισμός, η φαντασία και το ταλέντο σε συνδυασμό με τη διάθεση και το μεράκι του εκπαιδευτικού τους Δημήτρη Κουτάντο έφερε αποτελέσματα που εντυπωσίασαν και τους ίδιους τους μαθητές. Στο πλαίσιο του προγράμματος «Ψηφιακά Δεδομένα στην Εκπαίδευση» θέμα με το οποίο ασχολούνται στο τμήμα ένταξης του σχολείου, ο δάσκαλός τους είπε να φτιάξουν μια ταινία. Τα παιδιά αποφάσισαν να διαπραγματευτούν ένα θέμα που θα αφορά την ιστορία και τον πολιτισμό του τόπου τους. Αποφάσισαν να επιλέξουν τελικά ανάμεσα στο μουσείο της περιοχής τους και στο Υστερομινωικό Νεκροταφείο. Επέλεξαν το δεύτερο. Επισκέφτηκαν το χώρο, πολλά από αυτά για πρώτη φορά. Εντυπωσιάστηκαν. Συγκινήθηκαν. Άκουσαν τους αρχαιολόγους που προθυμοποιήθηκαν να συμβάλλουν στην προσπάθειά τους. Μέχρι τώρα το σενάριο άγνωστο. Ο δάσκαλος «κρυφός» καθοδηγητής. Βρέθηκαν σε ένα χώρο με πολλούς τάφους και κλήθηκαν στη συνέχεια κάθε ένα από αυτά να αναφέρει κάτι που του έμεινε χαραγμένο στο νου και στη συνέχεια το νόημα που αποκτά για τους ίδιους ο χώρος αυτός με τους 220 περίπου οικογενειακούς τάφους.
«Μπήκα μέσα στον τάφο, είναι ο κύκλος του ανθρώπου», «Η θήκη με τα κοσμήματα». «Ποιοι ήταν εκεί και κλαίγανε, η ιστορία μέσα μου». «Θέλω να πω στα εγγόνια μου αυτή την ιστορία» ήταν μερικές μόνο από τις πρωτότυπες φράσεις που χρησιμοποίησαν τα παιδιά για να περιγράψουν τα αισθήματά τους κατά την επίσκεψή τους στο Νεκροταφείο της Υστερομινωικής Εποχής.
Μέσα από το παιγνίδι αναβίωσαν την ανακάλυψη του Νεκροταφείου, όπως ακριβώς έγινε το 1965. «Το 1965, στο δημοτικό σχολείο Σωματά, ένας δωδεκάχρονος μαθητής κρατούσε ένα αγγείο και έπαιζε με αυτό. Ο δάσκαλός του το είδε, κατάλαβε ότι επρόκειτο για εύρημα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας και ρώτησε πού το βρήκε. Ειδοποίησαν τότε την Αρχαιολογική Υπηρεσία Ρεθύμνου και ο μαθητής με τον πατέρα του -βοσκός στην περιοχή- υπέδειξαν το μέρος στη Θέση Πρινοκέφαλο της (τότε) κοινότητας Αρμένων (συγκεκριμένα μια οπή στο έδαφος, από την οποία έβλεπαν να βγαίνουν ασβοί), όπου βρήκαν αυτό και άλλο ένα αγγείο και παρέδωσαν τα ευρήματα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου, λαμβάνοντας σημαντική χρηματική αμοιβή. Από το 1969 ξεκίνησαν οι ανασκαφικές εργασίες, οι οποίες έφεραν στο φως εκτεταμένο Νεκροταφείο Υστερομινωικών Χρόνων, το οποίο ανασκάπτεται συστηματικά, έως σήμερα έχουν βρεθεί 220 τάφοι μέσα σε ένα όμορφο δάσος βελανιδιάς».
Οι μαθητές στη συνέχεια 
βρέθηκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρεθύμνου, όπου έχουν μεταφερθεί τα ευρήματα. Για μια ακόμα φορά οι παιδικές εκφράσεις συγκινούν. «Μουσείο θεάς Αφροδίτης», λέει ο ένας και το επόμενο κορίτσι της πρώτης δημοτικού βλέπει αρχικά μια λάρνακα με λουλούδια και λέει λουλούδια, λίγο παρακάτω ανακαλύπτει το αγγείο κολλημένο και λέει «Λουλούδια… σπασμένα» εξ ου και ο τίτλος του δραματοποιημένου ντοκιμαντέρ.
Μέσα από την τετράμηνη αυτή εργασία που δεν θύμιζε σε τίποτα μάθημα σχολείου τα παιδιά ξεπέρασαν τον εαυτό τους. Απέδειξαν ότι μπορούν να μάθουν για την ιστορία του τόπου τους μέσα από την ενεργή συμμετοχή. Έκαναν την ιστορία παιγνίδι, την οποία όμως θα θυμούνται, γιατί τη γνώρισαν. Γνώρισαν τους ανθρώπους που είναι θαμμένοι εκεί, τις συνήθειες και τον πολιτισμό τους. Στη συνεχεία δούλεψαν σκληρά, έκαναν πρόβες και είδαν από κοντά τις δυσκολίες των γυρισμάτων. Με την καθοριστική βοήθεια του κ. Θοδωρή Θωμαδάκη έμαθαν να δουλεύουν επαγγελματικά. Γύριζαν επί ώρες την ίδια σκηνή και ας χρειαζόταν να μιλήσουν για ελάχιστα λεπτά.
Η Χρυσούλα Σκουλούδη, μαθήτρια της Δ’ Δημοτικού που μετείχε στην ταινία μιλώντας στα «Ρ.Ν.» μας είπε: «Ήταν μια πολύ ωραία εμπειρία, έμαθα το ότι να φτιάχνεις ταινίες δεν είναι τόσο εύκολο όσο φαίνεται. Είναι πολύ δύσκολο. Για το Νεκροταφείο των Αρμένων που μιλήσαμε μάθαμε πάρα πολλά πράγματα. Το ντοκιμαντέρ το ονομάσαμε «Λουλούδια σπασμένα», γιατί είχε σπάσει ένα αγγείο και μετά το κόλλησαν και μπορούσε να ‘χε πάνω ένα λουλούδι. Θα ήθελα να ξανακάνουμε ταινία με τον δάσκαλό μας».
Η Ελένη Σκουλούδη, μαθήτρια και αυτή της Δ’ δημοτικού μας είπε: «Έπαιξα και ‘γω στην ταινία και ήταν πολύ όμορφα. Μάθαμε πως γυρίζεται μια ταινία και πόση δουλειά χρειάζεται για αυτή. Χρειάζεται πολύ δουλειά ακόμα και για να βρεις το θέμα. Την δουλεύαμε πολύ καιρό. Για το Νεκροταφείο μάθαμε ότι υπάρχουν πολλοί τάφοι και ότι ήταν πολλοί άνθρωποι εκεί με τις οικογένειές τους. Τα αγγεία ήταν σπασμένα και τα συναρμολόγησαν για να τα βλέπουμε σήμερα».
Ο Μανόλης Σηφάκης πρωταγωνιστής στο ντοκιμαντέρ ήταν εκείνος που στη διάρκεια του παιγνιδιού ανακάλυψε το πρώτο αγγείο: «Μου άρεσε πολύ αυτό το ντοκιμαντέρ. Μάθαμε για το Νεκροταφείο, πως ανακαλύφθηκε, μάθαμε για τους τάφους, τους υστερομινωίτες, τον τρόπο ζωής τους και όλα αυτά. Είδαμε όμως και από κοντά πόσο δύσκολο είναι να γυρίζεις μια ταινία».
Ο Δημήτρης Κουτάντος, δάσκαλος στο τμήμα ένταξης μετά την προβολή της ταινίας ήταν πραγματικά συγκινημένος με την ανταπόκριση του κόσμου, τον ενθουσιασμό και την ενθάρρυνση που του μετέφεραν να συνεχίσει τέτοιες πρωτοβουλίες για τα παιδιά. Η αίθουσα του κινηματογράφου «Παντελής» γέμισε ασφυκτικά και τα χειροκροτήματα στο τέλος των δύο προβολών που έγιναν, απέδειξαν πως σκηνοθέτης και συντελεστές είχαν πετύχει και πήραν άριστα στην εργασία τους.
«Εμείς πήγαμε τα παιδιά στο μουσείο και καταγράψαμε τις πρώτες τους λέξεις. Το παιδάκι που είδε την πρώτη λάρνακα φαινόταν κάποια λουλούδια και αναφέρει την λέξη. Προχωράει παρακάτω αλλά ήταν σπασμένη η λάρνακα και έτσι βγήκε ο τίτλος. Είναι λουλούδια αλλά είναι σπασμένα. Όπως πήγαμε τα παιδιά στο μουσείο τα πήγαμε και στους τάφους. Το παιδί πρέπει να πει την προσωπική τους άποψη. Καταγράψαμε στην κάμερα ποια εικόνα θυμούνται. Αλλά είπαν τρύπες από ασβούς αλλά τα κοσμήματα. Το πρόγραμμα άρχισε τέσσερις μήνες πριν. Είναι σημαντικό ότι θέλαμε όλοι να συμμετέχουν. Για αυτό και ήταν όλοι μαθητές της Δ’ και της ΣΤ’, καθώς και δυο παιδιά της Α’ δημοτικού. Στη συνέχεια επικοινωνήσαμε με τους αρχαιολόγους. Ήρθε η κα Γαβριλάκη και πήγαμε για ξενάγηση. Ήρθε ο κ. Τζεδάκης στα γυρίσματα και μας τίμησε που δέχτηκε να μετάσχει σε αυτά. Μίλησε και στα παιδιά. Έπρεπε να βγάλουμε μετά άδειες από την Αρχαιολογία. Στη συνέχεια βρήκαμε τον Θοδωρή Θωμαδάκη, ο οποίος μας βοήθησε πάρα πολύ και μάλιστα θα κάνουμε και μαθήματα μαζί από τις 22-2 κάθε παρασκευή 6:00-9:00» μας ανέφερε ο κ. Δ. Κουτάντος, ο οποίος δεν έκρυψε τον ενθουσιασμό και την συγκίνησή του για το αποτέλεσμα και φυσικά είναι πρόθυμος για ακόμα περισσότερες κινηματογραφικές ταινίες.
Στο ντοκιμαντέρ ήταν καθοριστικός ο ρόλος του κ. Θοδωρή Θωμαδάκη. Ήταν πάντα κοντά στα παιδιά, δίδοντάς τους οδηγίες για την κάθε σκηνή. Μιλώντας στα «Ρ.Ν.» για την εμπειρία του αυτή και την συνεργασία με τα παιδιά των Αρμένων ανέφερε: «Ασχολούμαι με τον κινηματογράφο επαγγελματικά πολλά χρόνια και τα τελευταία με την εκπαίδευση, όπου πηγαίνω σε σχολεία και κάνω προγράμματα. Πρώτη φορά ήρθα στο Ρέθυμνο για να κάνω πρόγραμμα παραγωγής ταινίας και έτυχε να με καλέσουν από ένα επαρχιακό σχολείο. Ερχόμενος εδώ ψάξαμε να βρούμε ακριβώς τι θέλουμε να κάνουμε, την δουλέψαμε μαζί και προχωρήσαμε για το σενάριο και το γύρισμα. Ουσιαστικά εγώ περιορίστηκα στο κομμάτι το τεχνικό. Δεν προσπάθησα να παρέμβω στο πως σκέφτονται την ταινία τους. Ήθελα μόνο να υλοποιήσω τη σκέψη τους. Γυρίζαμε με κινηματογραφικούς όρους -κανονικά με μικρόφωνα, κάμερες κτλ. Πηγαίναμε πολλές φορές σε κάθε σκηνή και αύτη η διαδικασία για ένα παιδί ανυπόμονο είναι δύσκολη. Είναι δύσκολο να γυρίσουμε μια σκηνή που φαίνεται στα παιδιά σύντομη, επειδή μιλάνε τα παιδιά λίγο. Τα στάδια ειδικά στα παιδιά είναι πρώτον να τα κερδίσεις με κάτι και μετά να δουν πως γίνεται».
Συγκινημένη και φανερά ικανοποιημένη ήταν και η διευθύντρια του σχολείου κα Ελένη Μιχελουδάκη: «Η ιδέα ήταν του Δημήτρη Κουτάντου που είναι δάσκαλος στο πρόγραμμα ένταξης. Είχε διάθεση να δημιουργήσει μια ταινία. Με την συμβολή των παιδιών η ιδέα ολοκληρώθηκε. Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν γιατί δεν είχαν κάνει πότε κάτι τέτοιο. Ήταν η πρώτη φορά που ασχολήθηκαν και συμμετείχαν με προθυμία. Μας έκανε εντύπωση η προθυμία και το ενδιαφέρον τους στο να κάνουν πράγματα και να μάθουν πράγματα. Από το ξεκίνημα της ταινίας τα παιδιά και οι εκπαιδευτικοί εργάστηκαν εντατικά για το αποτέλεσμα αυτό. Με την καθοδήγηση και παρότρυνση των εκπαιδευτικών συνεργάστηκαν, συνέγραψαν το σενάριο. Έγραψαν ρόλους και ανέλαβαν πρωτοβουλίες».
Για το ντοκιμαντέρ υπεύθυνοι εκπαιδευτικοί ήταν η κα Ξανθούλα Δρακάκη, η κα Ελένη Κουτάντου. Τη μουσική επιμέλεια είχε ο Αντώνης Ζαχαράκης, ενώ Δ. Φωτογραφίας ήταν ο Θεόδωρος Θωμαδάκης. Η σκηνοθεσία ήταν του Δημήτρη Κουτάντου και το σχολείο ευχαρίστησε όλους όσους συνέβαλλαν στην υλοποίηση και προβολή του ντοκιμαντέρ αλλά και τον κινηματογράφο «Παντελής» για την δωρεάν παραχώρηση του χώρου.
