Μα τί γίνεται τελοσπάντων εκεί πέρα στις Κουρούτες;

Όχι, δεν αναφέρομαι στις «υπόγειες εκρήξεις και θορύβους», που διαβάσαμε ότι έχουν αναστατώσει τους Κουρουθιανούς, όσο κι αν κι αυτές έχουν το ενδιαφέρον τους. Ακόμα κι να είναι «εγκατακρημνισιγενείς», όπως λέει το Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ακόμα κι αν συνοδεύονται από μικροσεισμούς, μεγαλύτερο -πιστεύω- ενδιαφέρον παρουσιάζουν άλλα πράγματα στο γραφικό αυτό χωριό της Αμπαδιάς.

 

Θα πρέπει να ζητήσω προκαταβολικά συγγνώμη για το γεγονός ότι τον ίδιο ακριβώς τίτλο, με την αντικατάσταση των Κουρουτών από τον Φουρφουρά, είχα χρησιμοποιήσει σε ένα άρθρο μου πριν από ενάμισι χρόνο, στις πάντα φιλόξενες ρεθεμνιώτικες εφημερίδες. Τότε βέβαια αναφερόμουν στο «Σχολείο της φύσης και των χρωμάτων» ή απλούστερα στο «Σχολείο του Φουρφουρά» και στο θαύμα που είχε εκεί πετύχει ο Άγγελος Πατσιάς με τους συναδέλφους μας.

 

Χαίρομαι που και σήμερα έχω τη χαρά να αναφέρομαι τιμητικά στην ίδια περιοχή, την γνωστότερη ως «Αμπαδιά», και όχι για τις γνωστές σταφιδολιές της ούτε και για τον αέρα της, που δεν σταμάτησε ποτέ να φυσά. Γιατί ελάχιστοι είναι οι τόποι που δεν τους πιάνει ο βοριάς, όπως το εκφράζει χαρακτηριστικά σε ένα ωραίο ποίημα με τον τίτλο «Κουρουθιανοί μου τόποι» ο Νίκος Γ. Καπελώνης:

 

 

Ούτε και για την προϊούσα εγκατάλειψή της περιοχής θα γράψω σήμερα. Το έκανε με πλήρη γνώση τον περασμένο Αύγουστο ο Πολιτιστικός Σύλλογος Αποδούλου στην εκδήλωσή του, με θέμα «Το Αποδούλου (Αμπαδιά) στην πορεία του χρόνου». Και όπως διάβασα στο σχετικό δελτίο τύπου τόσο ο αντιδήμαρχος Αμαρίου όσο και ο διευθυντής του Γυμνασίου Φουρφουρά, εκφράστηκαν με απογοήτευση για το μέλλον της περιοχής. Ο τελευταίος μάλιστα… αναφέρθηκε στη «σύγχρονη πραγματικότητα» και την περιέγραψε με τον δικό του ιδιαίτερο λόγο, καταλήγοντας ότι «σε μερικά χρόνια δεν θα υπάρχουν κάτοικοι στην Αμπαδιά, και ότι η κατάσταση δεν είναι αναστρέψιμη πλέον». Με έναν άλλο τρόπο, την κατάσταση αυτή επισημαίνει και ο Κουρουθιανός Αντώνης Πλατύρραρχος:

 

 

Αυτή είναι η μία μόνο όψη της πραγματικότητας, γιατί υπάρχει και η άλλη, η αισιόδοξη. Και αυτή έρχομαι σήμερα να αναδείξω με το άρθρο μου, αν οι ευγενικοί αναγνώστες έχουν την υπομονή να το διαβάσουν.

 

Στις Κουρούτες λοιπόν:

 

-Όχι μόνο λειτουργεί πολιτιστικός σύλλογος, αλλά αυτοί είναι δύο τον αριθμό, ο ένας πιο δραστήριος από τον άλλο!

 

-Ο Σύλλογος των κατοικούντων του χωριού, ο Σύλλογος Κουρουτών, δεν ασχολείται μόνο με τα κοινωνικά, όπως οι περισσότεροι άλλοι πολιτιστικοί σύλλογοι της ελληνικής επαρχίας.

 

-Ο Σύλλογος Κουρουτών δεν οργανώνει απλά χοροεσπερίδα κάθε χρόνο και εορτασμό του Αγίου Τίτου ψηλά στο Παρδί.

 

-Ο Σύλλογος δεν οργανώνει μόνο εκδρομές για τους χωριανούς (φαράγγι Σαμαριάς, Νομός Ρεθύμνου κ.ά.).

 

-Ο Σύλλογος δεν αρκείται να πραγματοποιεί κάθε χρόνο πανηγυρική ανάβαση στην κορυφή του Ψηλορείτη, στον Τίμιο Σταυρό.

 

-Ο Σύλλογος Κουρουτών οργανώνει μέχρι και θεατρικές παραστάσεις, με τη βοήθεια του Δήμου Αμαρίου. Φέτος για παράδειγμα οργάνωσε την παρουσίαση από την Θεατρική Ομάδα Ζαρού της παράστασης «Αναβαλώματα»!

 

Αλλά και ο άλλος Σύλλογος, ο «Σύλλογος Κουρουτιανών Αθήνας» δεν πάει πίσω.

 

-Αυτός δεν αρκείται, όπως συνήθως οι αθηναϊκοί σύλλογοι, σε κοπή πίτας-χοροεσπερίδα.

 

-Ο Σύλλογος αυτός διοργανώνει κάθε καλοκαίρι εξαιρετικές μουσικές βραδιές. Πέρυσι για παράδειγμα παρουσίασε «Μουσικές εξαίσιες σε μια φεγγαρόλουστη βραδιά» και πρόπερσι τα «Κουρητών δρώμενα», στο αμφιθέατρο του χωριού, με κλαρινέτο, τραγούδι, μπάσο και πιάνο, παρακαλώ. Δε χρειάζεται πολλή φαντασία για να καταλάβουμε ότι ψυχή τους ήταν ο Κουρουθιανός μουσικός Νίκος Πλατύρραχος.

 

-Ο Σύλλογος Αθήνας οργάνωσε στην Αθήνα και στις Κουρούτες μια εξαιρετική εκδήλωση με προβολή ιστορικών φωτογραφιών του χωριού.

 

-Οργανώνει ομιλίες υψηλότατου επιπέδου κάθε καλοκαίρι στο -απίστευτο πραγματικά- Πνευματικό Κέντρο του χωριού. Πέρυσι ήταν ομιλία για το δάσος και την αξία του από τη διευθύντρια Δασών Χαρά Καριολάκη. Το 2012 ήταν ομιλία για τα αρχαιόφυτα της Κρήτης της καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Πατρών Γεωργίας Καμάρη και παράλληλη για τα αυτοφυή εδώδιμα χόρτα της ανατολικής Κρήτης, από την διδάσκουσα του ΤΕΙ Κρήτης Αντωνία Ψαρουδάκη. Το 2011 ήταν ομιλία για τα «Σπάνια φυτά του Ψηλορείτη» του ομότιμου καθηγητή βοτανικής Δημήτρη Φοίτου!

 

-Ο Σύλλογος Αθήνας οργανώνει επίσης κινηματογραφικές προβολές, κι εδώ πιστεύω ότι το χεράκι του βάζει ο γνωστός σκηνοθέτης Κωστής Καπελώνης. Μέχρι στιγμής έχει κάνει δύο τουλάχιστον κύκλους καλοκαιρινών προβολών, για τον Π. Π. Παζολίνι και τον Μ. Κακογιάννη.

 

-Ο Σύλλογος εκδίδει σειρά αφισών και ένα από τα καλύτερα ημερολόγια στην Ελλάδα. Το 2014 το ημερολόγιο αναφερόταν στα τσιτσιριστά χόρτα του Ψηλορείτη και αποτελούνταν από ένα ερμπάριο 47 βρώσιμων χόρτων. Το ερμπάριο αυτό εκτέθηκε στη συνέχεια τόσο στο Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας στην Αθήνα όσο και στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας στην Κηφισιά!

 

-Το Ημερολόγιό του περασμένου έτους ήταν εξίσου ενδιαφέρον: αναφερόταν σε «Τοπία Μνήμης», όπως τα ονόμασε, των Κουρουτών: σε 17 εγκαταστάσεις μιτάτων (από τα οποία τα 3 γυριστά) και σε 9 καλύβια – βίγλες, τεκμήρια ενός άλλου τρόπου ζωής και παραγωγής. Το ημερολόγιο αυτό προέβαλε, όσο κι αν μας φαίνεται περίεργο, «βραχοχτίσματα», που αλλού τα αφήνουν έρμαια στις καιρικές συνθήκες και στην ανθρώπινη καταστροφικότητα.

 

-Το φετινό ημερολόγιο αναφέρεται σε «Τοπία του δάσους»: σε ασφένταμους, σε λιοπρίνια, σε πρίνους και σε κατσοπρίνια!

Είναι φανερό ότι πίσω από όλα αυτά βρίσκονται άνθρωποι με απέραντη ευαισθησία και με εξίσου απέραντη διάθεση για δουλειά! Είναι φανερό ότι πίσω από όλα αυτά κρύβεται ένα διοικητικό συμβούλιο «εργατών» και όχι «δημοσιοσχεσιτών». Είχα την τύχη να γνωρίσω δύο από αυτούς, τον πρόεδρο-αρχιτέκτονα Αντώνη Νουκάκη και τον γραμματέα-εκπαιδευτικό Γιώργο Καπελώνη. Είναι κατάδηλο ότι μεταξύ τους αναπτύσσεται η κατάλληλη χημεία, ώστε να παράγονται τα παραπάνω αποτελέσματα. Κι αυτοί και όλοι τους στον Σύλλογο έχουν βάλει ως στόχο την ανάδειξη του πολιτισμού, της παιδείας και του περιβάλλοντος του τόπου γέννησής τους. Γι’ αυτό και είμαι βέβαιος ότι θα βρουν τρόπους να συντηρήσουν και να αναδείξουν το πραγματικό πνευματικό κέντρο του χωριού τους, το διδακτήριο, στο οποίο έμαθαν τα πρώτα τους γράμματα και που τους βοήθησε στην ανάπτυξη των ευαισθησιών τους.

 

Όχι, λοιπόν:

 

-Στις Κουρούτες δεν μπορούμε μόνο να δούμε ένα όμορφο χωριό, με ένα εξίσου όμορφο καφενείο και ένα αυθεντικό χαρκιάδικο του κυρίου Στεφανάκη δίπλα του.

 

-Στις Κουρούτες δεν μπορούμε μόνο να δούμε ψηφιδωτά του Μανόλη Νουκάκη στο φυσικό αρκοσόλιο – βράχο του νεκροταφείου και στο μνημείο πεσόντων του χωριού.

 

-Στις Κουρούτες δεν μπορούμε μόνο να κάνουμε εκπαιδευτικά προγράμματα, όπως το κάναμε παλιότερα με τα ΚΑΠΗ και τους φιλόξενους και πάντα δοτικούς Κώστα και Μαρία Καπελώνη και τους άλλους χωριανούς.

 

-Στις Κουρούτες δεν σταμάτησαν να «παράγονται» συγγραφείς, όπως ο Νίκος Καπελώνης και ο Γιάννης Πλατύρραχος.

 

-Στις Κουρούτες δεν μπορούμε μόνο να δούμε αιωνόβιες ελιές, όπως στην έξοδο του χωριού.

 

-Και στις Κουρούτες δεν μπορούμε μόνο να ακούσουμε υπόγειους θορύβους, που ασφαλώς δεν προέρχονται από τα σπήλαια του Αγίου Αντωνίου στο νεκροταφείο, του Γαρύπα, του Γουνά, της Σπηλιάρας, της Κερατοσπηλιάς, του Κουρτεσιού, του Νταφκακιού, των Φρουδιών Κριγιαραγού, της Τρύπας, και της Τρύπας Πόδε Φαράγγας, που οι κάτοικοι με βοήθησαν να καταγράψω στο βιβλίο μου για τα σπήλαια!

 

Στις Κουρούτες ο υπόγειος πάταγος της πολιτιστικής εργασίας που πραγματοποιείται εδώ και χρόνια θα γίνει επιτέλους υπέργειος στην έκθεση και στα δρώμενα που διοργανώνονται αυτή και την άλλη εβδομάδα στο Σπίτι του Πολιτισμού.

 

Οι υπομονετικοί αναγνώστες θα μου επιτρέψουν να κλείσω αυτό το δημοσίευμα με μια εκμυστήρευση, που δείχνει ότι ο πολιτισμός που εξακολουθεί να παράγεται εκεί πέρα στο Αμάρι, είναι πολύ βαθύτερος και από αυτόν που περίγραψα αδρομερώς. Στις 12 Αυγούστου του 2013 ήμουν καλεσμένος από τους Πολιτιστικούς Συλλόγους να δώσω στις Κουρούτες μια διάλεξη – προβολή, με θέμα «Αναζητώντας τον κρητικό διατροφικό πολιτισμό στις ρίζες του Ψηλορείτη». Την πραγματοποίησα σε ένα ευρύ ακροατήριο, μη κάνοντας οικονομία στον χρόνο και στις οθόνες της προβολής μου, που έφτασαν αισίως τις 179. Μετά τη διάλεξη επακολούθησε δεξίωση με εκλεκτά παρασκευάσματα των νοικοκυρών του χωριού.

 

Μέχρι εδώ τα πράγματα ήταν αναμενόμενα, είναι γνωστή άλλωστε η αμαριώτικη φιλοξενία. Εκείνο όμως που δεν γνώριζα και που πληροφορήθηκα στη συνέχεια, όταν ήμουν έτοιμος να αναχωρήσω με την παρέα μου, ήταν ότι οι ακροατές μου θα έφευγαν όχι για να πάνε στα σπίτια τους, όπως εμείς, αλλά για να ξενυχτίσουν έναν επιφανή χωριανό τους, που εκείνη ακριβώς την ημέρα είχε χάσει τη μάχη με τον θάνατο. Και δεν ήταν ένας τυχαίος χωριανός ο μεταστάς: επρόκειτο για τον επί σειρά ετών πρόεδρο του Συλλόγου Γιάννη Κατσούγκρη! Δεν μπορώ λοιπόν παρά να κάνω γνωστό το περιστατικό και στους αναγνώστες, με την επισήμανση ότι στις Κουρούτες και στο Αμάρι γενικότερα ο πολιτισμός του ριζίτικου τραγουδιού δεν είναι μόνο παρελθόν αλλά και παρόν!