Με αφορμή τη συζήτηση περί του «Δικτύου Αλληλεγγύης Ρεθύμνου χωρίς Μεσάζοντες» είμαι υποχρεωμένος να θυμίσω, να πάρω θέση, να καλέσω για να τοποθετηθούμε όλοι ευθαρσώς.
Από τον Μάρτιο του 2012 το Διοικητικό Συμβούλιο του Επιμελητηρίου μας με απόφασή του έλεγε: «Με αφορμή την πρόσφατη εμφάνιση και στο Νομό μας του «κινήματος της πατάτας» με τη μορφή «κινήματος αμνοεριφίων», ενόψει των εορτών του Πάσχα, με τις ευλογίες, μάλιστα, ορισμένων Δήμων και τις εκκλήσεις διαφόρων δημοτικών παραγόντων για ενεργό ανάμειξη στην προσπάθεια περισσότερων Δήμων, προκειμένου, δήθεν, το καταναλωτικό κοινό να έχει τη δυνατότητα αγοράς προϊόντων σε φθηνές τιμές, το Διοικητικό Συμβούλιο:
α) Θεωρεί ότι ο χαρακτηρισμός των εμπόρων, που διατηρούν νόμιμες επιχείρησες, δίνουν θέσεις εργασίας, πληρώνουν φόρους και δημοτικά τέλη, ως «μεσαζόντων», όχι μόνο λειτουργεί απαξιωτικά, αλλά συγχρόνως πλήττει την κοινωνική αυτή τάξη και οικονομικά σε μια εποχή πρωτοφανούς φοροεισπρακτικής επιδρομής και περιορισμού της κατανάλωσης, προκειμένου να αποκομισθούν, από ορισμένους, πρόσκαιρα μικροπολιτικά οφέλη, να ικανοποιηθεί, πρόσκαιρα, το κοινό περί δικαίου αίσθημα και να αποπροσανατολισθεί η κοινή γνώμη από τα σοβαρά προβλήματα του πολιτικού συστήματος και της Ελληνικής οικονομίας.
β) Θεωρεί ότι, αν η πρόσβαση των καταναλωτών στα είδη πρώτης ανάγκης ήταν τόσο εύκολη, όσο παρουσιάζεται σήμερα με το «κίνημα της πατάτας», θα είχε παγιωθεί εδώ και αιώνες και θα είχε καταργήσει την έννοια του εμπορίου. Για το λόγο αυτό, πιστεύει ότι η «φούσκα» του κινήματος θα αποκαλυφθεί σύντομα, αφού προηγουμένως, όμως, συμβάλει, κι αυτό, με το δικό του τρόπο, στο «θάνατο του εμποράκου».
γ) Υπενθυμίζει ότι στην Ελλάδα οι όροι και οι κανόνες διακίνησης – πώλησης αγαθών από παραγωγούς είναι θεσμοθετημένοι και δεν εναπόκεινται στη διακριτική ευχέρεια της τοπικής αυτοδιοίκησης. Αντίθετα, η τοπική αυτοδιοίκηση, δια των οργάνων της, είναι υποχρεωμένη στον έλεγχο της τήρησής τους. Η θεσμοθετημένη, λοιπόν, μορφή λιανικής πώλησης προϊόντων από παραγωγούς σε καταναλωτές είναι μόνο η πώληση μέσω λαϊκών αγορών, ύστερα από σχετική αδειοδότηση.
δ) Για όλους τους παραπάνω λόγους, το Διοικητικό Συμβούλιο καλεί τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης, όλων των βαθμίδων, του Νομού μας να σεβαστούν τους νόμους που υποχρεούνται να εφαρμόζουν και να μην παρασύρονται από ανεύθυνες πρωτοβουλίες λαϊκισμού που, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα για τον καταναλωτή, πλήττουν ανεπανόρθωτα το ήδη αιμορραγούν νόμιμο στεγασμένο εμπόριο. Συγχρόνως, αντιπροσωπεία της Διοίκησης του Επιμελητηρίου θα επιδιώξει συνάντηση με την Αντιπεριφερειάρχη Ρεθύμνης και τους Δημάρχους του Νομού προκειμένου να τους παρουσιάσει αναλυτικά τις θέσεις του Επιμελητηρίου».
Στο ίδιο πνεύμα υπήρξε τοποθέτηση και του Εμπορικού Συλλόγου Ρεθύμνου την ίδια περίοδο. Όλοι υπήρξαμε θεατές για τις αστειότητες που παρατηρήθηκαν το 2012 με τις «πατάτες Νευροκοπίου». Αλήθεια που είναι αυτές οι πατάτες και πόσο πουλιούνται τώρα και από ποιους; Επίσης η «διανομή» των αμνοερίφιων το Πάσχα του 2012 από διάφορα «δίκτυα» και δήμους ανά την Ελλάδα, χαρακτηρίστηκε ως επαναστατική πράξη από τους συμμετέχοντες. Αποτέλεσμα το προηγούμενο Πάσχα το 80% των αμνοερίφιων που διακινήθηκαν από τις Κεντρικές αγορές ήταν εισαγόμενα, οι δε παραγωγοί μηδέ των Κρητικών εξαιρουμένων εκλιπαρούσαν για συνεργασίες με Super Market πολυεθνικών συμφερόντων σε τιμές χαμηλότερες από αυτές που έπαιρναν από τους Κρεοπώλες!!!
Δεν είδα όμως την παρέμβαση τότε των Δικτύων για την σύνθλιψη του εισοδήματος των κτηνοτρόφων μας. H Ελλάδα συνεχίζει να παραμένει ακριβή σε βασικά αγαθά, παρά την ύφεση, την πτώση των εισοδημάτων και την ανεργία. Με βάση διάφορες έρευνες που διεξάγονται κατά καιρούς, οι τιμές πολλών προϊόντων και υπηρεσιών στην εγχώρια αγορά παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις σε σχέση με άλλες χώρες, ακόμα και όταν η σύγκριση γίνεται με κράτη που βρίσκονται υπό καθεστώς δημοσιονομικής προσαρμογής και λιτότητας.
Θα αναφέρω πέντε μόνο πραγματικούς λόγους γιατί δεν «πέφτουν» οι τιμές στην Ελληνική αγορά:
1. Οι υψηλοί συντελεστές ΦΠΑ. Στην Ελλάδα αυξήθηκαν οι συντελεστές ΦΠΑ και διαμορφώθηκαν στο επίπεδο του 13% και 23%, αρκετά υψηλότερα από την Ισπανία (οι αντίστοιχοι είναι 8% και 18%) και το Ηνωμένο Βασίλειο (5% και 20%).
2. Ενδοομιλικές συναλλαγές πολυεθνικών (transfer pricing), οι οποίες φουσκώνουν τις τιμές αλλά και το κόστος, προκειμένου να αποφεύγουν τη φορολογία στην Ελλάδα. Οι εν Ελλάδι θυγατρικές εισάγουν προϊόντα με τεχνητά υψηλό κόστος, το οποίο μετακυλίεται μέσω των υψηλών τιμών, στους καταναλωτές.
3. Ρήτρες απαγόρευσης παράλληλων εισαγωγών, ο εξαναγκασμός δηλαδή των λιανεμπόρων να μην αγοράζουν από θυγατρικές των προμηθευτών τους σε άλλες χώρες, όπου ενδεχομένως πωλούν φθηνότερα σε σχέση με την ελληνική αγορά.
4. Στρεβλώσεις σε σχετικές με το εμπόριο αγορές όπως στις μεταφορές, στην εφοδιαστική αλυσίδα ή απαγόρευση συνδυαστικών μεταφορών νωπών με άλλα προϊόντα.
5. Μεγάλη εξάρτηση των εγχώριων τιμών υπάρχει από τις αυξητικές διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου αλλά και των τιμολογίων των ΔΕΚΟ. Οι 17 αυξήσεις των τιμολογίων της ΔΕΗ την τελευταία επταετία και κυρίως των 12 αυξήσεων στα επαγγελματικά τιμολόγια από το 2009 μέχρι σήμερα δημιουργεί σοβαρές αυξητικές πιέσεις στις τελικές τιμές. Ωστόσο, μεγαλύτερη επιβάρυνση στην τελική τιμή σε σειρά προϊόντων παρατηρείται εκεί όπου τα καύσιμα χρησιμοποιούνται ως πρώτη ύλη με αποτέλεσμα να αυξάνεται το κατά μονάδα κόστος και φυσικά το κόστος μεταφοράς.
Οι σταθερά υψηλές τιμές, σε συνδυασμό με τη μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος, ανάγκασαν τους καταναλωτές να μειώσουν τον αριθμό και την αξία των προϊόντων που αγοράζουν και να στραφούν είτε σε προϊόντα προσφοράς είτε σε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας τα τελευταία δύο χρόνια.
Τώρα για τα δικά μας, το Ρεθεμνιώτικο δίκτυο, όπως δηλώνει, έχει διανείμει μέχρι σήμερα «Όσπρια Φαρσάλων/Καρδίτσας/Καβάλας, Ρύζι Χαλάστρας/Μεσσηνίας, Αλεύρι Δράμας, Πατάτες Ρεθύμνου, Λάδι Ρεθύμνου, Παξιμάδι Ρεθύμνου, Μέλι Λασιθίου/Ρεθύμνου, Κρεμμύδια Ηρακλείου/Ρεθύμνου, Χυμοί Χανίων, Πορτοκάλια Χανίων, Σταφίδα Ηρακλείου» επίσης επικαλούνται ότι δεν αντιστρατεύονται τα συμφέροντα του Λιανεμπορίου του Ρεθύμνου αλλά τις Πολυεθνικές!!!
Ποιος πιστεύει αλήθεια ότι:
• Τα παραπάνω είδη που διακινήθηκαν από το Ρεθεμνιώτικο δίκτυο, πωλούνται μέσω πολυεθνικών super market; Στο Ρέθυμνο σας διαβεβαιώνω ότι τα περισσότερα από αυτά τα είδη (για να μην πω όλα) δεν είναι καθόλου μέσα στα πολυεθνικά super market, που χρησιμοποιούν μόνο ως ιδεολογικό άλλοθι και με βεβαιότητα σας λέω ότι περισσότερα από το 70% διακινούνται από μικρά καταστήματα, λαϊκές, παντοπωλεία, οπωροπωλεία, μπακάλικα mini market, Super market, Ρεθεμνιώτικων συμφερόντων!!!
• Τα δε οπωροκηπευτικά που καταναλώνουν οι Ρεθεμνιώτες καταναλωτές αυτά τα καταστήματα διακινούν περισσότερο από 85%!!!
Άρα ανταγωνίζονται αθέμιτα αυτά τα μικρά-μεσαία καταστήματα αλλά και τους πάγκους στις λαϊκές.
Θα ρωτήσει κανείς αν υπάρχουν Ρεθεμνιώτικες παραγωγικές ή βιοτεχνικές επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε τέτοια παζάρια ή δίκτυα στην Αθήνα;
ΝΑΙ ασφαλώς τα προϊόντα που δεν μπορούν να μπουν στο στεγασμένο εμπόριο ή στα ψυγεία μας διακινούνται τα Σαββατοκύριακα στην Αθήνα, ελαττωματικά, Β’ ή Γ’ ποιότητας προϊόντα (π.χ. σκασμένα τυριά κ.α.). Για να τα λέμε όλα.
Όπως επίσης αν πραγματικά κάποιοι πιστεύουν ότι μπορούν να παρακάμψουν το χονδρεμπορικό ή λιανεμπορικό κέρδος και να δώσουν καίριο χτύπημα στις πολυεθνικές και τα καρτέλ ας διανείμουν καύσιμα (πετρέλαιο, βενζίνη, αέριο) για να πειστώ ότι πραγματικά ενδιαφέρονται για το φτωχικό γκαζάκι, το πετρογκάζ, τη σόμπα, το καλοριφέρ, το εργαλείο, το αυτοκίνητο. Και αν είναι πολύ δύσκολο ας διακινήσουν είδη ανατροφής και υγιεινής παιδιών ή ειδών καθαριότητας που πραγματικά κατά 70% διακινούνται από τα πολυεθνικά καταστήματα.
Αγαπητοί καταναλωτές,
Με λίγο ρύζι, μερικά φασόλια, μια χούφτα σταφίδες, μια πλεξούδα κρεμμύδια και μερικά πορτοκάλια δεν λύνεται κανένα διατροφικό – καταναλωτικό – οικονομικό μας πρόβλημα. Αυτό που γίνεται είναι να:
1. Να συκοφαντούνται χιλιάδες συμπολίτες μας που ασκούν το επάγγελμα του Εμπόρου ή που εργάζονται σε αυτό.
2. Παραπλανάτε χίλιες οικογένειες τις οποίες επικαλούνται ότι θα τους λύσουν το αγοραστικό τους πρόβλημα.
3. Επαναφέρετε το θεσμό των «παζαριών» και του παρεμπορίου την εποχή που αγωνιζόμαστε να έχουμε ένα επίπεδο και μια εικόνα ευρωπαϊκής πόλης που πρέπει και θέλουμε να είναι το Ρέθυμνο.
4. Αποκρύπτεται κάτι, που εμείς γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι στο υγειές εμπόριο το περιθώριο στο κέρδος δεν βρίσκεται στην τιμή λιανικής πώλησης, αλλά στην τιμή αγοράς που διαμορφώνουν συνήθως οι βιομηχανίες αλλά και αρκετοί παραγωγοί είτε από πονηριά, είτε επειδή είναι αναγκασμένοι από πολύ μεγάλες επιχειρήσεις, ξένων ή ελληνικών συμφερόντων, να το κάνουν, που σκοπό έχουν να ολιγοπωλήσουν την ελληνική αγορά μας.
5. Η δράση αυτή αποτελεί «Αλγκόν», ούτε καν Ασπιρίνη σε μια κοινωνία που χρειάζεται «χημειοθεραπεία» και αγώνα για να αλλάξουν δομές, νοοτροπίες, αλλά και οι οικονομικοί όροι που συνεχώς επιδεινώνονται για όλους μας με παρακμιακές και αδιέξοδες πολιτικές.
Χθες μόλις η τριμηνιαία Έκθεση της Βουλής που συντάχθηκε από το Γραφείο Προϋπολογισμού, έχει ενδιαφέροντα στοιχεία όπως: «…Συγκεκριμένα, ο εγχώριος Φ.Π.Α. διαμορφώνεται στο 23% έναντι 21,5% στην Ε.Ε. και 20,5% στην Ευρωζώνη. Ο ανώτερος συντελεστής φόρου εισοδήματος για τα φυσικά πρόσωπα στην Ελλάδα διαμορφώνεται στο 46% έναντι 36,7% στην Ε.Ε. και 44,5% στην Ευρωζώνη…».
Παρ’ όλα αυτά εδώ και αρκετά χρόνια οι άνθρωποι της Αγοράς στο Ρέθυμνο «συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε για ένα Ρέθυμνο στο οποίο οι άνθρωποι επιθυμούν με ευχαρίστηση να ζουν, να σπουδάζουν, να εργάζονται, να μεγαλώνουν τα παιδιά τους, να επενδύουν, να επιχειρούν, να διασκεδάζουν, να δημιουργούν βιώσιμες κοινότητες, να κάνουν τουρισμό».
* O Μανώλης Γ. Ψαρουδάκης είναι πρόεδρος Εμπορικού Συλλόγου Ρεθύμνου, Α’ Αντιπρόεδρος Επιμελητηρίου Ρεθύμνου