Την εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στο Ρέθυμνο την δεκαετία 1919-1929, περιγράφει στο νέο βιβλίο ο Παρασκευάς Συριανόγλου με τίτλο, «Μετοικεσία» – Η εγκατάσταση των Μικρασιατών προσφύγων στο Ρέθυμνο, που αναφέρεται σε γεγονότα που σημάδεψαν το Ρέθυμνο από την έλευση των Μικρασιατών, πολλά εκ των οποίων παραμένουν άγνωστα μέχρι και σήμερα και ο συγγραφέας έρχεται να φωτίσει πτυχές της ιστορικής αυτής δεκαετίας.
Το βιβλίο παρουσιάστηκε το απόγευμα της Κυριακής στο κατάμεστο από κόσμο Σπίτι του Πολιτισμού, που παρακολούθησε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τους ομιλητές, Νικόλαο Παπαδογιαννάκη και Γεώργιο Νικολακάκη. Την διοργάνωση της εκδήλωσης είχε αναλάβει η καρναβαλική ομάδα «Μπουμπούνες», με τη συμμετοχή του Συλλόγου Ρεθυμνίων Μικρασιατών.
Ο Παρασκευάς Συριανόγλου εξέφρασε το παράπονό του που κανείς μέχρι σήμερα δεν έχει καταγράψει τα γεγονότα της ιστορικής εκείνης περιόδου και μίλησε για την απόφασή του να το κάνει ο ίδιος, αναφέροντας:
«Το παράπονό μου εδώ και πολλά χρόνια είναι ότι δεν βρέθηκε κανείς να καταγράψει τα γεγονότα εκείνης της περιόδου, που ήταν γεγονότα που σημάδεψαν τον τόπο. Βάλθηκα, λοιπόν, με τη βοήθεια και την παρακίνηση κάποιων -δεν θα ξεχάσω ποτέ τον Γιώργο τον Εκκεκάκη και τη Μαρία την Τσιριμονάκη- που με έσπρωξαν να πέσω σε βαθιά νερά.
Δυσκολεύτηκα πολύ. Πιστεύω όμως ότι κάτι κατάφερα.
Το βιβλίο αναφέρεται σε μία ολόκληρη δεκαετία, από το 1919 μέχρι το 1929-1930, τα γεγονότα πριν και μετά την καταστροφή και κυρίως την εγκατάσταση των προσφύγων μεταναστών εδώ στο Ρέθυμνο.
Το βιβλίο έχει ωμές αλήθειες και ανατρέπονται πολλά «πιστεύω», δηλαδή εγώ είχα αρνητικά μηνύματα για το πώς τους υποδέχθηκαν τους πρόσφυγες. Όμως έχουμε και θετικά μηνύματα, καθώς έχουμε δηλώσεις από υπουργούς, όπως ο Δοξιάδης, που λέει ότι το Ρέθυμνο υποδέχθηκε, σε σύγκριση με άλλες περιοχές της Ελλάδας, με τον καλύτερο τρόπο τους πρόσφυγες, 4200 πρόσφυγες τότε».
Ο Νικόλαος Παπαδογιαννάκης, ομότιμος καθηγητής του Παιδαγωγικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Κρήτης, αναφερόμενος στο βιβλίο τόνισε ότι σε αυτό καταγράφονται τα προβλήματα τα οποία είχαν οι πρόσφυγες, κατά την μετεγκατάστασή τους στο Ρέθυμνο, επισημαίνοντας ότι αποτελεί προϊόν επώδυνης έρευνας που παρουσιάζει στοιχεία -ντοκουμέντα για εκείνη την εποχή στο Ρέθυμνο.
«Το βιβλίο αναφέρεται στα προβλήματα των προσφύγων, στο ποιοι τους βοήθησαν, αναφέρεται επίσης στα θέματα που προέκυψαν με την εύρεση εργασίας, με τη βοήθεια από το κράτος ή τα προβλήματα που είχαν μετά, με τους τόπους και τα ανταλλάξιμα.
Οι Μικρασιάτες ξεχωρίζουν σε όλα και χωρίς διακρίσεις διακρίνονται. Διακρίνονται για την εργατικότητά τους, για την κατάφαση στη ζωή, έχουν και το γλέντι, μετέφεραν εδώ την μικρασιατική μουσική, αλλά και το μεθοδικό ψάρεμα και ο Νικόλας ο βαρκάς έμαθε σε πολλούς να ψαρεύουν και σήμερα οι μικρασιάτες είναι το καμάρι του Ρεθύμνου.
Το βιβλίο του Παρασκευά είναι μία επώδυνη έρευνα, που παρουσιάζει στοιχεία από ντοκουμέντα για την όλη ποσοτική και ποιοτική κατάσταση της εποχής» επεσήμανε.
Ο Γιώργος Νικολακάκης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης, σημείωσε ότι η «Μετοικεσία» αποτελεί ένα βιβλίο-καμβά με πολλά χρήσιμα ιστορικά στοιχεία.
Είναι ένα βιβλίο καμβάς, το οποίο έχει με πολύ μεγάλη λεπτομέρεια γεγονότα, πρόσωπα, καταστάσεις, που αναφέρονται στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα και βλέπουμε και τη συνέχεια των προσώπων. Νομίζω ότι είναι μία ιστοριογραφική δουλειά πάρα πολύ επίμονη. Θα το χαρακτήριζα έργο ζωής του Παρασκευά Συριανόγλου, το οποίο έχει να προσφέρει όχι μόνο στους Ρεθεμνιώτες, που μπορούν να αξιοποιήσουν κάθε λεπτομέρεια, από τα τοπωνύμια μέχρι τα πρόσωπα, αλλά και για όλους τους άλλους γιατί περιγράφει μία προσφυγική εγκατάσταση σε μία τοπική κοινωνία, με τις εντάσεις, με τα θετικά και τα αρνητικά της υποδοχής και πιστεύω ότι είναι πραγματικά ένα συγκλονιστικό βιβλίο.
Έχει στοιχεία που μας συνδέουν και με την σημερινή κατάσταση στην Ελλάδα ως χώρα εισροής-υποδοχής προσφύγων. Βλέπουμε πως επαναλαμβάνονται κάποια πράγματα, όπως το επισιτιστικό, το στεγαστικό, η υγιεινή, οι πολιτικές εντάσεις. Νομίζω επίσης ότι περιγράφει την κοινωνία του Ρεθύμνου. Ο Παρασκευάς Συριανόγλου το ονομάζει χρονικό της Μικρασιατικής κατάστασης, αλλά νομίζω ότι είναι κάτι ευρύτερο”.
