Της ΕΙΡΗΝΗΣ ΔΡΑΓΑΣΗ
Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού η χθεσινή, 6 Μαρτίου, και πολλές σχολικές μονάδες διοργάνωσαν δράσεις με στόχο την ευαισθητοποίηση των μαθητών πάνω στο σοβαρό αυτό πρόβλημα με απώτερο σκοπό την πρόληψη και την αντιμετώπιση περιστατικών που συχνά σημειώνονται μεταξύ παιδιών στα σχολεία.
Βρεθήκαμε στο 2ο Δημοτικό σχολείο Ρεθύμνου, όπου με πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών πραγματοποιήθηκαν δράσεις φιλίας, αλληλεγγύης και αγάπης. Συμμετείχαν όλοι μαθητές της σχολικής μονάδας και είναι αλήθεια πως έδειχναν ενθουσιασμένα τα παιδιά και ιδιαίτερα ικανοποιημένα με τις δραστηριότητες που έκαναν καθοδηγούμενα από τους δασκάλους τους.
Έχοντας προηγηθεί συζήτηση των εκπαιδευτικών με τα παιδιά για το σοβαρό κοινωνικό φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού και της βίας, οι μαθητές έδειξαν να αντιλαμβάνονται τις συνέπειες τέτοιων πράξεων και θέλησαν να στείλουν το δικό τους μήνυμα. Το μήνυμα όχι μόνο κατά του bullying αλλά και κατά της σιωπής όταν κάποιος βλέπει γύρω του να συμβαίνει ένα τέτοιο περιστατικό.
«Μη μένεις θεατής! Η βία δεν είναι λύση!» φώναξαν τα παιδιά, μέσα από τις δράσεις τους. Ζωγράφισαν εικόνες στις οποίες αποτύπωσαν τα συναισθήματά τους κατά του σχολικού εκφοβισμού και της βίας, έγραψαν σχετικά συνθήματα, φόρεσαν λευκά μπλουζάκια με χαρακτηριστικές στάμπες, κράτησαν πανό με συνθήματα.
Κι ήταν πραγματικά συγκινητικός ο τρόπος με τον οποίο έκλεισαν τις εκδηλώσεις τους: Τα παιδιά σχημάτισαν μία αλυσίδα αγάπης έξω από το σχολικό κτίριο, κρατώντας τις αυτοσχέδιες κατασκευές και τραγουδώντας συνθήματα αγάπης, φιλίας, ομόνοιας, ισότητας. Ο ενθουσιασμός των παιδιών, η πρόθυμη συμμετοχή τους στις δράσεις και η ευαισθητοποίησή τους απέναντι στο πρόβλημα, χάρισαν χαμόγελα αισιοδοξίας και ικανοποίησης στους εκπαιδευτικούς, που όπως μας τόνισαν: «από κάποιο παιδί, κάποια στιγμή, όλο και κάτι θετικό θα μείνει από την σημερινή ημέρα».
Ο διευθυντής του σχολείου, Αλέκος Πεδιαδίτης, μας έδωσε και ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τις χθεσινές δράσεις ευαισθητοποίησης των παιδιών, μέσα από το οποίο έδωσαν στους μαθητές να καταλάβουν τις συνέπειες που έχει το μπούλινγκ στην ψυχή ενός παιδιού που το δέχεται, εξηγώντας μας: «Σήμερα, πήραμε δύο μήλα, ίδια σε εμφάνιση. Απλά το πρώτο μήλο, το είχα χτυπήσει λίγο, όχι σε εμφανές σημείο. Οι συνάδελφοι, μπροστά στα παιδιά άρχισαν να χαρακτηρίζουν άσχημα το πρώτο μήλο: Είσαι χοντρό, είσαι άσχημο κτλ. Στη συνέχεια, κόψαμε στη μέση τα δύο μήλα και τα παιδιά έκπληκτα είδαν πως ενώ απέξω ήταν όμοια, το εσωτερικό του πρώτου μήλου, στο οποίο μιλούσαν άσχημα οι δάσκαλοι είχε μαυρίσει. Με αυτό τους δείξαμε ότι έτσι ακριβώς είναι και το παιδί όταν ακούει αρνητικά σχόλια εις βάρος του».
Αναφερόμενος ο διευθυντής του σχολείου στις δράσεις, μας ανέφερε: «Είπαμε να εφαρμόσουμε κάτι διαφορετικό. Αντί να μιλήσουμε πάλι για τα αίτια, τις μορφές και τα αποτελέσματα του bullying, προσπαθούμε να δώσουμε την δική μας πρόταση: Θετική σκέψη, πες μια καλή κουβέντα.
Όλα τα παιδιά σήμερα φορούν μία άσπρη μπλούζα και πάνω έχουν γράψει όμορφα, ενθαρρυντικά λόγια που κάθε μέρα πρέπει να απευθύνουμε στους γύρω μας».
Μιλώντας στα «Ρ.Ν.» ο κ. Πεδιαδίτης, αναφερόμενος στον σχολικό εκφοβισμό και την βία, ανέφερε ότι: «Αυτό το φαινόμενο είναι διαχρονικό, δεν παρουσιάστηκε τώρα. Απλά στην Ελλάδα άρχισαν να γίνονται έρευνες τα τελευταία 20 χρόνια, με αποτέλεσμα να μην έχουμε στοιχεία σύγκρισης με παλαιότερες εποχές και καταστάσεις. Όταν μιλάμε για bullying, μιλάμε για σκόπιμη και επαναλαμβανόμενη άσκηση βίας με σκοπό να πονέσω ή να βλάψω κάποιον άλλο. Πάντα υπάρχει επίσης, μία διαφορά στην ισχύ, ο δυνατός, δηλαδή ο θύτης και ο αδύναμος, δηλαδή το θύμα.
Από τις σημαντικότερες γενεσιουργές αιτίες του φαινομένου, φαίνεται να είναι η υπερπροστασία των γονιών. Είναι καλό που είμαστε μία κοινωνία παιδοκεντρική, με άξονα την ευαισθησία για παιδαγωγικά ζητήματα και ειδικότερα τη βία, ωστόσο με κάποιες φορές φτάνουμε στην υπερβολή. Η υπερπροστασία έχει δύο εκβάσεις, του θύτη και του θύματος. Σε δύσκολες καταστάσεις το παιδί δεν είναι ικανό να αντιδράσει καθώς έχει συνηθίσει να βρίσκεται σε μία προστατευτική ασπίδα και να μην αυτενεργεί, ενώ όταν από την άλλη ένα παιδί συνοδεύεται από αυστηρό έλεγχο, το καθιστά ευάλωτο σε λανθασμένες συμπεριφορές στο μέλλον. Επίσης ο θύτης πολλές φορές έχει υπάρξει θύμα είτε ενδοοικογενειακής βίας είτε σχολικής και αυτό είναι το παράδοξο. Ένα θύμα γίνεται θύτης όταν βρεθεί στην ομάδα και στο κατάλληλο περιβάλλον, και όταν βρει τον αδύναμο. Η αντίδραση φέρνει αντίδραση, η βία φέρνει βία».
Σε ερώτησή μας αν θεωρεί πως η διαπολιτισμική εκπαίδευση πρέπει να ενταχθεί στα ελληνικά σχολεία, έτσι ώστε τα παιδιά να εξοικειώνονται από νωρίς με την διαφορετικότητα και να την αποδέχονται, ο κ. Πεδιαδίτης απαντά ότι: «Οι μετανάστες και οι διαφορετικές εθνικότητες είναι σαφώς ένα κομμάτι, μια αιτία της σχολικής βίας, αλλά δεν είναι η μοναδική. Αν εστιάσουμε μόνο εκεί, πάλι ξεφεύγουμε από την ουσία».
Πώς όμως μπορούν οι γονείς να ξεχωρίσουν το bullying με την απλή σύγκρουση μεταξύ δυο ή περισσοτέρων παιδιών; Σύμφωνα με τον κ. Πεδιαδίτη: «Σύγκρουση υπήρχε και θα υπάρχει. Στο παιχνίδι πάντα θα μαλώσουν τα παιδιά, πάντα κάτι θα γίνει στα διαλείμματα. Στοχευμένες είναι και οι δύο μορφές, αλλά η διάρκεια και η επανάληψη της συμπεριφοράς είναι αυτή που καθιστά το απλό περιστατικό σε φαινόμενο προς αντιμετώπιση».
Τέλος, ο διευθυντής του σχολείου επισημαίνει και επιμένει στην ανάγκη να μιλούν τα παιδιά είτε δέχονται τα ίδια μπούλινγκ είτε βλέπουν να δέχεται κάποιο άλλο παιδί, τονίζοντας: «Εμείς λέμε στα παιδιά: Μην φοβάστε, μιλήστε! Βρες ένα ενήλικα και μίλα του. Έτσι σταματάει!».
