Τα τελευταία δέκα χρόνια η Παραδοσιακή Ρεθεμνιώτικη Παρέα, με εμψυχωτή τον γιατρό Μανώλη Παπυράκη και σταθερά μέλη περίπου τριάντα μουσικούς (λυράρηδες, λαουτιέρηδες, Μαντολινάδες και κιθαρίστες), αλλά και άλλους τόσους φίλους της κρητικής μουσικής παράδοσης, τηρεί ένα έθιμο που επαναλαμβανόμενο, έγινε πια θεσμός. Κόβει, κάθε αρχή καλοκαιριού ένα τουλουμοτύρι, παρασκευής του πολύ επιτυχημένου Κουμιώτη τυροκόμου Νίκου Γασπαράκη και με την ευκαιρία, ανοίγει τις πόρτες της και προσκαλεί όλους τους φίλους της σε μια μουσική βραδιά. Και, όχι ένα τουλουμοτύρι ότι και ότι. Ένα τυρί βάρους περίπου εξήντα κιλών. Που για να φτιαχτεί και να πετύχει, απαιτεί τέχνη, μεράκι και εκατοντάδες κιλά, πλήρες και με το βούτυρο του προβατίσιο γάλα. Και φυσικά, ένα επεξεργασμένο τομάρι προβάτου, που αφού ξυριστεί και απολυμανθεί προσεκτικά, χρησιμοποιείται για τη φιλοξενία και την ωρίμανση του τυριού. Η τέχνη της παρασκευής τουλουμοτυριού, που μας ήρθε από τη Μικρά Ασία, χάνεται σιγά σιγά και είναι ευτύχημα που υπάρχουν τυροκόμοι σαν το Νίκο Γασπαράκη, που επιμένουν στην παραγωγή του.
Στην πρόσκληση ανταποκρίνονται χρόνο με το χρόνο, όλο και πιο πολλοί Ρεθεμνιώτες και έτσι φέτος αναγκάστηκε ο πολυμήχανος Μανώλης Παπυράκης να αλλάξει τόπο στον οποίο κάνει τη «σεπτή» αυτή τελετή. Αντί για το γνωστό στέκι της οδού Κριτοβουλίδου, χρειάστηκε κάτι πολύ πιο μεγάλο για να φιλοξενήσει όλους τους φίλους της παραδοσιακής Ρεθυμνιώτικης παρέας. Και αυτό βρέθηκε στο κτήμα Θυμέλη, όπου έγινε η «κοπή» το βράδι της περασμένης Παρασκευής, 3 Ιουλίου.
Παρόντες πολλοί και διακεκριμένοι Ρεθυμνιώτες, μεταξύ αυτών είδαμε τον πρώην νομάρχη κ. Γιώργο Παπαδάκη, τον κ. Γιάννη Γενεράλη, τον καθηγητή κύριο Χρήστο Λιονή αλλά και τις θρησκευτικές και πολιτικές Αρχές του τόπου, όπως θα έγραφε το δελτίο τύπου της ρεθυμνιώτικης παρέας, αν εκδιδόταν. Φυσικά διαπιστώσαμε ότι συμμετείχαν (αφού τους ακούσαμε να παίζουν) και πάνω από τριάντα οργανοπαίχτες και μουσικοί. Στην εναλλασσόμενη ορχήστρα, για να προλάβουν να εκφραστούν μουσικά όλοι οι καλλιτέχνες, διακρίναμε κατά καιρούς, τον Κώστα το Βερδινάκη, τον Γιώργη και το Σπύρο Παπαδάκη, τον οδοντογιατρό Αντώνη Ακτουδιανάκη, τον Πανάγο Μαθιουδάκη, τον παπά Μανόλη Φουντουλάκη αλλά και την εξαιρετική Στέλλα Σειραγάκη.
Το τουλουμοτύρι κόπηκε από την αντιπεριφερειάρχη μας κυρία Λιoνή (μεταξύ μας, χωρίς τη βοήθεια του Νίκου του Γασπαράκη και του γιού του δεν πιστεύουμε ότι θα τα κατάφερνε), αφού πρώτα σταυρώθηκε από το Δεσπότη μας, ο οποίος δήλωσε ευθαρσώς, «το σταυρώνω αλλά ευλογία μην περιμένετε, για πρωτοχρονιάτικη πίτα η εκκλησία έχει μεριμνήσει να υπάρχει ευλογία, για τουλουμοτύρι όχι». Και, φρόντισε να πει και αμέσως μετά να διαψεύσει, δίπλα στο γιατρό Μανώλη Παπυράκη, τη γνωστή μαντινάδα: «ποτέ παρέα με γιατρό και με παπά μην κάνεις, ο ένας θέλει να πονείς και ο άλλος να ποθάνεις…». Πάντως, ευλογημένο ή απλώς σταυρωμένο, το τουλουμοτύρι αποδείχτηκε εξαιρετικής ποιότητας, όπως συμφώνησαν όλοι όσοι το δοκίμασαν, τόσο στα τραπέζια τους, όσο και στο σπίτι, αφού για κάθε συμμετέχοντα υπήρχε και μια τσάντα με ικανή ποσότητα για εκ των υστέρων κατανάλωση.
Η γιορτή που ακολούθησε είχε μουσική και τραγούδι από φτασμένους αλλά και ερασιτέχνες καλλιτέχνες, χορό εξ αποστάσεως (κορωνοϊός, γαρ) και κατανάλωση πιλαφιού και κρασιού. Η βραδιά ήταν εξαιρετική, ζεστή και λαμπερή, το φεγγάρι ήταν σχεδόν γεμάτο φωτίζοντας από τον ουρανό και το κέφι κράτησε μέχρι τις πρωινές ώρες.
Προσπάθειες όπως αυτή της παραδοσιακής Ρεθεμνιώτικης παρέας, που διατηρούν την παράδοση, προβάλλουν το ρεθεμνιώτικο μουσικό πολιτισμό και συμβάλλουν στην σύσφιξη των σχέσεων όλων μας, στη δύσκολη περίοδο που περνάμε, πρέπει να διαφυλάσσονται και να επαινούνται από όλους. Ένα μεγάλο ευχαριστώ οφείλουμε για το λόγο αυτό, στον πρώτο μεταξύ ίσων της παρέας Μανώλη Παπυράκη, στους μουσικούς, αλλά και στους ακροατές τους που συνεχίζουν κάθε Πέμπτη, στο στέκι τους, ή στα χωριά μας το καλοκαίρι, να στηρίζουν τη μουσική και πολιτιστική παράδοση του τόπου.
Ας κρατήσουν λοιπόν οι χοροί, διότι όπως λέει και ο Σαββόπουλος, Ιστορία γράφουν οι παρέες. Και είναι αλήθεια πως, όπου δεν υπάρχουν παρέες δεν υπάρχει Ιστορία, ούτε δημιουργείται και διατηρείται πολιτισμός. Να το θυμόμαστε πάντα αυτό.
