Της ΕΛΠΙΔΑΣ ΑΡΙΣΤΕΙΔΟΥ
Σημαντικές είναι οι προοπτικές ανάπτυξης από τις προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Νatura 2000, οι οποίες εφόσον αναδειχθούν και αξιοποιηθούν σωστά μπορούν να συμβάλλουν καταλυτικά στην ενίσχυση της τοπικής κοινωνίας μέσα από την ανάπτυξη δραστηριοτήτων ήπιας κλίμακας.
Οχτώ είναι συνολικά οι προστατευόμενες περιοχές του Ρεθύμνου σε σύνολο 53 που αριθμεί η Κρήτη και 419 σε όλη τη χώρα. Αυτό ωστόσο που πρέπει να καταστεί σαφές είναι ότι οι συγκεκριμένες ζώνες αποτελούν κοσμήματα για τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες οφείλουν να τις διαφυλάξουν σαν κόρη οφθαλμού συμβάλλοντας μ’ αυτόν τον τρόπο στην προστασία του περιβάλλοντος.
Όμως αυτή η προστασία δεν αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη τους, η οποία μπορεί να γίνει παράλληλα μέσα από ήπιες δράσεις που θα αφορούν την καλλιέργεια παραδοσιακών προϊόντων και την ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως ο αγροτουρισμός και ο οικοτουρισμός.
«Περιοχές Natura 2000: Ευκαιρία ή εμπόδιο για την ανάπτυξη» ήταν ο τίτλος της ημερίδας που διοργάνωσε χθες το απόγευμα το Πανεπιστήμιο Κρήτης-Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης (ΜΦΙΚ) στα πλαίσια των δράσεων επικοινωνίας του έργου «LIFE Natura 2000 Value Crete» όπου οι επιστήμονες επεσήμαναν πως οι προστατευόμενες αυτές περιοχές αποτελούν από μόνες τους σημείο αναφοράς για τον τόπο αλλά και με τη σωστή προβολή και ανάδειξη τους μπορούν να μετεξελιχθούν σε τουριστικό προορισμό υπό συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις που έχουν να κάνουν με τον σεβασμό στο περιβάλλον μέσω ήπιων παρεμβάσεων.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι να αμβλυνθούν οι παρανοήσεις σχετικά με το καθεστώς του Δικτύου Natura 2000 έτσι, ώστε οι παραγωγικοί φορείς και η τοπική κοινωνία της Κρήτης να κατανοήσουν και να υποστηρίξουν την πολιτική προστασίας της βιοποικιλότητας ως αφετηρία, και όχι ως εμπόδιο, για την τοπική ανάπτυξη.
Το Δίκτυο Natura 2000 δεν απαγορεύει καμία οικονομική δραστηριότητα, θέτει μόνο περιορισμούς και απαιτεί τροποποιήσεις στις περιπτώσεις, όπου οι δραστηριότητες έχουν αρνητικό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, χωρίς να θέτει σε κίνδυνο την τοπική παραγωγή και ανάπτυξη επεσήμανε ο Δρ. φυσικός-Περιβαλλοντολόγος από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Μιχάλης Προμπονάς τονίζοντας μεταξύ άλλων: «Η Κρήτη είναι πολύ σημαντική για τη βιοποικιλότητα γι’ αυτό και έχει τόσες περιοχές. Μέσα από τα προγράμματα που υλοποιούμε στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης προσπαθούμε να δώσουμε έμφαση στις προστατευόμενες περιοχές στο δίκτυο Νατούρα 2000 και στις υπηρεσίες των οικοσυστημάτων και τι κοινωνικά, οικονομικά και οικολογικά οφέλη έχουμε από αυτά μέσα στις περιοχές Νατούρα. Πρέπει να άρουμε την προκατάληψη που υπάρχει για τις περιοχές αυτές, ότι είναι σημεία που δεν μπορεί να γίνει καμία αναπτυξιακή δραστηριότητα γι’ αυτό και στο πλαίσιο της ημερίδας θέλουμε να τονίσουμε ότι δεν είναι τροχοπέδη για καμία δραστηριότητα, αρκεί αυτή να γίνεται με σεβασμό για το προστατευμένο αντικείμενο, δηλαδή τα είδη της άγριας χλωρίδας, της πανίδας ή οικοτόπους που υπάρχουν στις περιοχές αυτές».
Μιλώντας για τις προοπτικές και τις ευκαιρίες ανάπτυξης ο κ. Προμπονάς ανέφερε: «Ευκαιρία για ανάπτυξη εννοούμε πράσινες θέσεις εργασίας, πρωτογενής τομέας, παραδοσιακές καλλιέργειες, τοπικά προϊόντα και διακίνηση αυτών, ειδικές μορφές τουρισμού όπως οικοτουρισμός, αγροτουρισμός με επισκέψεις και σε προστατευόμενες περιοχές. Άρα μπορούν να υπάρξουν δραστηριότητες, οι οποίες είναι συμβατές με τις περιοχές Νατούρα 2000. Για παράδειγμα το κυνήγι δεν απαγορεύεται αρκεί να γίνεται με βάση τα όσα προβλέπει η νομοθεσία. Ακόμα και οι τουριστικές δραστηριότητες μπορούν να γίνουν εντός περιοχής Νατούρα αρκεί να υπάρχει σεβασμός στο περιβάλλον».
Παρά τη μεγάλη έκταση του Δικτύου Natura 2000 στην Κρήτη, υπάρχει μόνο ένας φορέας διαχείρισης προστατευόμενης περιοχής, ο Φορέας Διαχείρισης Εθνικού Δρυμού Σαμαριάς.
«Οι περιοχές Νατούρα έπρεπε να έχουν φορείς διαχείρισης. Υπάρχουν φορείς διαχείρισης σε 28 περιοχές Νατούρα 2000 στην Ελλάδα. Στην Κρήτη έχουμε μόνο έναν φορέα διαχείρισης. Έτσι λοιπόν υπάγονται σε ότι αφορά τη διαχείριση τους στις δασικές υπηρεσίες και στην περιφέρεια. Έχουν γίνει προσπάθειες για ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κόσμου σε ότι αφορά το δίκτυο 2000. Πρόσφατα μάλιστα η Περιφέρεια ολοκλήρωσε ένα μεγάλο κύκλο με εκδόσεις αλλά και με ομιλίες για την ενημέρωση του κόσμου. Πρέπει να γίνει όμως προσπάθεια για την καλύτερη διαχείριση και των περιοχών αυτών αλλά πιστεύουμε ότι με τη βοήθεια των αρμοδίων υπηρεσιών μπορούν να υπάρξουν καλύτερα αποτελέσματα. Σίγουρα βέβαια υπάρχουν κίνδυνοι, υπάρχουν αναπτυξιακά έργα, τα οποία θέλουν να γίνουν εντός περιοχών Νατούρα, όμως πρέπει να γίνονται με μικρή κλίμακα, με σεβασμό στο περιβάλλον και πρέπει ο κόσμος να αντιληφθεί ότι οι περιοχές αυτές είναι ένα στολίδι και δεν πρέπει να έχουν υπ’ όψιν τους μόνο το κέρδος και τις αναπτυξιακές δραστηριότητες αλλά και στο περιβάλλον» κατέληξε ο κ. Προμπονάς.
Εκ μέρους της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας η Ρούλα Τρίγκου-συντονίστρια ενημέρωσης επεσήμανε: «Οι περιοχές Natura της Κρήτης είναι ότι πολυτιμότερο έχει το νησί, δηλαδή αναδεικνύει τα σημαντικότερα και πιο ωραία στοιχεία του. Ο οικοτουρισμός είναι μία ραγδαίως αναπτυσσόμενη δραστηριότητα, ουσιαστικά είναι ότι πιο καλό μπορούν να δώσουν οι Νατούρα από την πλευρά ότι προσελκύουν όλα τα ωραία στοιχεία μίας περιοχής προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, οπότε μπορεί να συμβάλουν πάρα πολύ τόσο στο κομμάτι του ορνιθοτουρισμού, δηλαδή του τουρισμού για την παρατήρηση πουλιών, αλλά και να ενισχύσουν τα στοιχεία της Κρήτης, όπως τα παραδοσιακά της προϊόντα, η ωραία της φύση με τα υγιή της οικοσυστήματα και να ενισχύσουν περιοχής που είναι πιο αδύναμες αναπτυξιακά. Επίσης είναι πολύ σημαντικό ότι μπορεί να αναπτυχθεί ένας ήπιος τουρισμός, προς όφελος της βιοποικιλότητας, που είναι όλο τον χρόνο και δεν είναι εποχικός».
Η ίδια επεσήμανε την ανάγκη ενεργοποίησης και από πλευράς πολιτείας ώστε να ληφθούν μέτρα για την προστασία και ταυτόχρονα να δοθούν κίνητρα στους ανθρώπους που θέλουν να δραστηριοποιηθούν επαγγελματικά στις συγκεκριμένες περιοχές. «Στην Ελλάδα, τα φυσικά μας οικοσυστήματα είναι σε πολύ καλή κατάσταση, οπότε μπορούμε να τα αναδείξουμε και να έχουμε οφέλη, και οικονομικά. Αυτό που πρέπει να γίνει είναι η πολιτεία να υποστηρίξει τους ανθρώπους που ασχολούνται με τον οικοτουρισμό. Σε ότι αφορά τον τοπικό πληθυσμό χρειάζεται να διαφυλάξει αυτά τα οικοσυστήματα. Αν ποντάρεις σε αυτό και γίνουν υποδομές μικρής κλίμακας, μπορείς να έχεις εξαιρετικά αποτελέσματα και ειδικά σε μία περιοχή όπως η Κρήτη, που έχει έναν απίστευτο φυσικό πλούτο, μία σπάνια ορνιθοπαγίδα με είδη που είναι σε περιορισμένη εξάπλωση σε όλη την Ευρώπη, αλλά και γενικά πολύ ξεχωριστά για την Ελλάδα, αφού είναι το βασίλειο των αρπακτικών πουλιών. Πάρα πολλά λεφτά ξοδεύονται κάθε χρόνο για την παρατήρηση πουλιών. Ενδεικτικά μόνο στη Λέσβο πηγαίνουν περισσότεροι από 4 χιλ. επισκέπτες κάθε χρόνο με έναν τζίρο πάνω από 2 εκ. ευρώ μόνο για την παρατήρηση πουλιών. Η Κρήτη είναι σε καλύτερη κατάσταση και είναι κρίμα που δεν είναι σε πολύ καλύτερη. Πάντα υπάρχει χρόνος για να γίνει και πρέπει να γίνει» είπε.
Ο αντιδήμαρχος Ρεθύμνου Μίνως Αλεφαντινός που παραβρέθηκε στην εκδήλωση εκπροσωπώντας τον δήμαρχο σε σχετικές δηλώσεις του υπογράμμισε πως για τον δήμο οι περιοχές αυτές αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο ανάπτυξης: «Στον δήμο Ρεθύμνου έχουμε περάσει από τη φάση και το ερώτημα για το αν είναι εμπόδιο ή ευκαιρία το να είναι μία περιοχή Νατούρα. Για τον δήμο Ρεθύμνου έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο, είναι μόνο ευκαιρίες, αρκεί να γίνει μία σωστή και συνεχής ενημέρωση στον κόσμο και στους οικισμούς, που είναι κοντά στις περιοχές Νατούρα, ώστε με τη συνεχή ενημέρωση να καταλάβουν ότι όταν μία περιοχή προστατευμένη αποτελεί έναν πολύ σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της βιοποικιλότητας και πρέπει να προστατευθεί γιατί μέσα από αυτή την αλυσίδα εξαρτάται η ίδια η ύπαρξη μας. Πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στον τρόπο και το μέγεθος των δραστηριοτήτων που θέλουμε να αναπτύξουμε σε αυτές τις περιοχές» ανέφερε.