Είναι από τους νεότερους έγκριτους ιστοριοδίφες του τόπου μας και από τους ακούραστους. Οι μελέτες του μας φώτισαν αρκετές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας. Ο Νίκος Δερεδάκης εκτός των άλλων εμπνέει στους μαθητές του την αγάπη για την περιοχή τους. Κι είναι ευλογία ο διορισμός του σε ένα σχολείο γιατί φεύγοντας πάντα αφήνει σημαντικό έργο.
Στο 10ο δημοτικό σχολείο που είναι τώρα διευθυντής κατάφερε σε χρόνο ρεκόρ να ετοιμάσει και την ιστορία του που θα κυκλοφορήσει σύντομα. Και πάντα πρόθυμος να βοηθήσει παντού και με την ιδιότητα του δημοτικού συμβούλου γιατί από την εφηβεία του σχεδόν ασχολείται με τα κοινά.
Από οικογένεια εκπαιδευτικών
Ο Νικόλαος Δερεδάκης γεννήθηκε το 1968 στο Ρέθυμνο. Γονείς του είναι ο δάσκαλος Ιωάννης Δερεδάκης από το Σπήλι και η φιλόλογος Στυλιανή Στυλιανουδάκη από τα Περιβόλια. Τελείωσε το σχολείο στην Αθήνα το 1986 και το ίδιο έτος εισήχθη στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Ρέθυμνο, απ’ όπου αποφοίτησε το 1990. Εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις το 1992, ως στρατιώτης Μηχανικού.
Είναι παντρεμένος με τη φιλόλογο Κατερίνα Αγαπάκη και έχουν δύο παιδιά, τη Μαρία και τον Γιάννη.
Το 1994 διορίστηκε αναπληρωτής δάσκαλος στο Ρέθυμνο και το 1997 διορίστηκε μόνιμος στο Δημοτικό σχολείο Σπηλίου. Εργάστηκε ως δάσκαλος στο 8ο Δημοτικό στα Περιβόλια και στο 5ο Δημοτικό σχολείο. Υπηρέτησε ως Διευθυντής στο Δημοτικό σχολείο Ρουσσοσπιτίου (2008-2011), στο 13ο Δημοτικό σχολείο (2013-2015) και στο 10ο Δημοτικό σχολείο από το 2017 έως σήμερα. Το 2006 αποφοίτησε από το Διδασκαλείο Ρεθύμνου «Μαρία Αμαριώτου» μετά από δίχρονη μετεκπαίδευση στην Ειδική Αγωγή.
Υπηρέτησε με σθένος και δυναμισμό το συνδικαλιστικό κίνημα. Από το 2003-2008 υπηρέτησε με θέρμη τον Πολιτιστικό Σύλλογο Περιβολίων Μισιρίων «Εμμ. Παχλάς» από τις θέσεις του Αντιπροέδρου και του Γενικού Γραμματέα. Σε εκείνη την περίοδο κατασκευάστηκε το μνημείο του Εμμανουήλ Παχλά και δημιουργήθηκαν τα Γραφεία του Συλλόγου στο ισόγειο του ενοριακού ναού των Αγίων Αναργύρων. Από το 2006 έως σήμερα βοηθάει την Ιστορία και τη Λαογραφία του τόπου ως Μέλος και ως Ταμίας της Ιστορικής και Λαογραφικής Εταιρείας Ρεθύμνου. Το 2014, ως Μέλος του Παγκρήτιου Συντονιστικού ενάντια στην καταστροφή των χημικών της Συρίας στη Μεσόγειο θάλασσα, συμμετείχε σε πολλές ακτιβιστικές ενέργειες με σημαντικότερη την εν πλω αναζήτηση του αμερικάνικου πλοίου Cape Ray, ανοιχτά της Λιβύης, που έκανε την υδρόλυση των χημικών της Συρίας, από τις 25-27 Ιουλίου 2014. Το 2007 εξελέγη Δημοτικός Σύμβουλος στον Δήμο Ρεθύμνου, με τον συνδυασμό του Δημάρχου Γιώργη Μαρινάκη. Ανεξαρτητοποιήθηκε το 2009 λόγω διαφωνιών με τον Δήμαρχο. Το 2014 εξελέγη Σύμβουλος στη Δημοτική Κοινότητα Ρεθύμνου με τον συνδυασμό του Θοδωρή Νίνου, ενώ το 2019 επανεξελέγη Δημοτικός Σύμβουλος στον Δήμο Ρεθύμνου πάλι με τον συνδυασμό του Θοδωρή Νίνου.
Μέχρι σήμερα έχει παρουσιάσει ένα σημαντικό συγγραφικό έργο που αφορά στην τοπική Ιστορία, τη λαογραφία και την παιδαγωγική:
Εξαιρετικά και τα βιβλία που μας έχει παρουσιάσει πολύτιμα εργαλεία κυρίως για την περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Αναρίθμητα είναι και τα άρθρα του σε περιοδικά κύρους και συλλογικούς τόμους.
Αναλυτικό αφιέρωμα στον κ. Νίκο Δερεδάκη και στο έργο του υπάρχει στο Πολιτιστικό Ρέθυμνο.
Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη
Με τον κ. Νίκο Δερεδάκη είχαμε πρόσφατα και την παρακάτω ενδιαφέρουσα συνέντευξη μέσα από την οποία φαίνεται και η ποιότητα του ανθρώπου και τους ερευνητή.
Έχετε επάξια μια θέση στους έγκριτους ιστορικούς ερευνητές. Πότε ξεκίνησε αυτή η δραστηριότητα;
«Το 2000 ήμουν δάσκαλος στο σχολείο των Περιβολίων. Μια συνάδελφος μου ζήτησε να πάμε με τους μαθητές μας επίσκεψη στο κάστρο της Φορτέτζας. Τα εγχειρίδια που είχαμε στη διάθεσή μας για να αντλήσουμε πληροφορίες ήταν ελάχιστα. Ουσιαστικά μόνο ο τουριστικός οδηγός του Χάρη Στρατιδάκη. Έμεινα έκπληκτος από τον χώρο και τον πλούσιο ιστορικό και αρχαιολογικό του πλούτο. Μετά την επίσκεψή μας, έτσι σαν αστραπή, μου ήρθε η σκέψη να γράψω ένα βιβλίο για τη Φορτέτζα που να απευθύνεται σε μαθητές. Αγόρασα ό,τι ιστορικό βιβλίο υπήρχε για το Ρέθυμνο, μελέτησα κι έτσι προέκυψε το 2003 το πρώτο μου βιβλίο: «Φορτέτζα, το ενετικό κάστρο του Ρεθύμνου», πού ουσιαστικά ήταν ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για μαθητές, αλλά όχι μόνο. Από εκεί και πέρα όλα εξελίχτηκαν και κύλησαν ομαλά και αβίαστα. Το ένα βιβλίο διαδεχόταν το άλλο, ενώ ήταν αρκετά τα άρθρα μου στον τοπικό Τύπο που αφορούσαν μνημεία του Ρεθύμνου».
Πότε δημιουργήσατε τη σελίδα σας; Υπάρχει κάποια αφορμή;
«Τον Φεβρουάριο του 2008, μια παρέα καλών φίλων, ο Χάρης ο Παπαδάκης (Νταραμανελίτης), ο Γιώργος ο Φρυγανάκης, ο αείμνηστος Μιχάλης Παπαδάκης (Δάνδολος) κι εγώ, δημιουργήσαμε το πρώτο ρεθεμνιώτικο blog (ιστολόγιο), την «Άγονη Γραμμή». Ήταν ένας καινοτόμος ηλεκτρονικός χώρος που στέγασε για αρκετά χρόνια τις φιλολογικές, πολιτιστικές και πνευματικές ανησυχίες δεκάδων συμπολιτών μας και που βέβαια συνεχίζει να υφίσταται και σήμερα, φιλοξενώντας πολλά ενδιαφέροντα άρθρα και ιστορικού περιεχομένου. Με αφορμή την «Άγονη Γραμμή» και διαπιστώνοντας ότι το μέλλον είναι πλέον στο διαδίκτυο, λίγους μήνες αργότερα, δημιούργησα το δικό μου blog το deredakis.blogspot.com. Από εκεί και πέρα δημιουργήθηκαν και άλλα αξιόλογα blogs Ρεθεμνιωτών που κάνουν την εύρεση της πληροφορίας, ιδίως στο κομμάτι της ιστορικής έρευνας, πολύ πιο εύκολο».
Έχετε φέρει πολλές καινοτομίες στην τοπική εκπαίδευση. Ποια θεωρείτε ποιο σημαντική;
«Φέτος συμπληρώνω 25 χρόνια εκπαιδευτικής υπηρεσίας. Μπορεί να ασχολήθηκα και να συνεχίζω να ασχολούμαι με πολλά και διάφορα, όπως η αυτοδιοίκηση, ο συνδικαλισμός, η ιστορική έρευνα, οι πολιτιστικοί σύλλογοι, αλλά ποτέ δεν έπαψα να είμαι δάσκαλος και να θέτω σε πρώτη προτεραιότητα το ιερό αυτό επάγγελμα, λειτούργημα ακόμα για κάποιους. Με την πάροδο των χρόνων διαπίστωσα ότι οι μαθητές χρειάζεται να αναπτύξουν πρώτα κοινωνικές και άλλες δεξιότητες και να ξεφύγουν από το στενό και ασφυκτικό πλαίσιο που δημιουργεί το ελληνικό σχολείο. Το δόγμα μου είναι ότι μαθαίνεις περισσότερο και πιο εύκολα έξω από το σχολείο, παρά μέσα σε αυτό. Αυτό, βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν ακυρώνει τον θεσμό του σχολείου.
Φρόντισα, λοιπόν, σε κάθε σχολείο που υπηρέτησα, είτε σαν δάσκαλος είτε σαν Διευθυντής να κάνω αυτή τη φιλοσοφία μου πράξη. Στο σχολείο του Ρουσσοσπιτίου που υπηρέτησα ως Διευθυντής από το 2008-2011 δημιούργησα με τους μαθητές μου έναν πρότυπο βοτανικό κήπο, με πάνω από 25 ενδημικά βότανα. Από αυτά παράξαμε στο τέλος της χρονιάς διάφορα ροφήματα. Επίσης, κατέγραψα την ιστορία του χωριού και του σχολείου, την οποία, μάλιστα, παρουσίασα και στο Κρητολογικό Συνέδριο του 2011. Με τους μαθητές μου, ακόμα, ανακαλύψαμε εξερευνήσαμε και αναδείξαμε το εξαιρετικό σπήλαιο της Λυγερής που υπάρχει στο χωριό. Το παρουσίασα, μάλιστα, και σε πανελλήνιο εκπαιδευτικό συνέδριο που αφορούσε την επαφή των μαθητών με τα σπήλαια.
Στο 13ο Δημοτικό σχολείο του Μασταμπά που υπηρέτησα τη διετία 2013-2015 πάλι ως Διευθυντής, ευτύχησα να διοργανώσω ένα διήμερο συνέδριο σχετικά με την ιστορία του Μασταμπά, με εξαιρετικές ανακοινώσεις, ανάμεσα στις οποίες και αυτή του Μητροπολίτη μας κ. κ. Ευγενίου, που ήταν η πρώτη του ανακοίνωση σε συνέδριο στο Ρέθυμνο. Ο τόμος των πρακτικών του Συνεδρίου τυπώθηκε και βρίσκεται σήμερα στη διάθεση του κάθε ιστορικού ερευνητή.
Τη διετία 2015-2017 υπηρέτησα ως δάσκαλος στο αγαπημένο μου 5ο Δημοτικό σχολείο. Με τους μαθητές μου πήραμε το 1ο πανελλήνιο βραβείο μαθητικού ραδιοφώνου και από κοινού συγγράψαμε το βιβλίο «Οι τετρακατοικίες των βομβόπληκτων», που το παρουσίασαν οι ίδιοι οι μαθητές στην αυλή του σχολείο μπροστά σε μεγάλο ακροατήριο. Ακόμα φτιάξαμε το «οδονυμικό» του σχολείο, με την ιστορία των δρόμων της περιφέρειας του σχολείου μας, ο χάρτης του οποίου κοσμεί ακόμα το σχολείο. Επίσης, με αφορμή τα 150 χρόνια από την ολοκαύτωση του Αρκαδίου γράψαμε και ανεβάσαμε με τους μαθητές μου θεατρικό έργο που παίχτηκε και μέσα στη μονή Αρκαδίου, στον φυσικό χώρο του Δράματος. Μερικά χρόνια πριν, στο ίδιο σχολείο, με άλλη τάξη, με αφορμή τα 100 χρόνια της Ένωσης της Κρήτης με την Ελλάδα, γράψαμε και παρουσιάσαμε την ιστορία του Ρώσικου Νοσοκομείου και της σχολής Χωροφυλακής.
Τα τελευταία τρία χρόνια υπηρετώ ως διευθυντής στο δημοτικό σχολείο του Πλατανέ. Είναι έτοιμη και θα κυκλοφορήσει σε μερικούς μήνες βιβλίο με την ιστορία του σχολείου, που ήταν το πρώτο αμιγώς προσφυγικό σχολείο στο Ρέθυμνο. Την περίοδο της καραντίνας λόγω του κορονοϊού δημιούργησα επτά βιντεάκια σχετικά με την ιστορία της Κρήτης κατά τη βυζαντινή περίοδο και την Ενετοκρατία, ώστε να είναι πιο απλό και κατανοητό το εξ’ αποστάσεως μάθημα για τους μαθητές μου της Ε’ τάξης».
Μαθαίνουμε και για σοβαρό κοινωνικό έργο (συσσίτια κ.λ.π.) να μιλήσουμε γι’ αυτό. Τουλάχιστον για τους συνεργάτες σας
«Δυστυχώς, η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2010 έφερε πολλά προβλήματα στους μαθητές μας και στις οικογένειές τους. Έτσι, το 2014, στο 13ο Δημοτικό σχολείο καταφέραμε και ενταχθήκαμε σε πρόγραμμα του Ιδρύματος Νιάρχος που αφορούσε δεκατιανό πρόγευμα για όλους τους μαθητές του σχολείου μας. Στο 10ο Δημοτικό σχολείο που υπηρετώ, για δύο σχεδόν σχολικά έτη, εξασφαλίσαμε δεκατιανό και μεσημεριανό φαγητό για 15 μαθητές μας που είχαν πρόβλημα από το Γηροκομείο Ρεθύμνου, που το παρασκεύαζε αποκλειστικά για εμάς. Και από αυτή τη θέση θέλω να ευχαριστήσω από καρδιάς την Πρόεδρο του Γηροκομείου μας κα. Ζωή Σταρένιου που έκανε καθημερινά μεγάλο αγώνα για να εξασφαλίσει αυτά τα γεύματα για τους μαθητές μας. Τέλος, τη χρονιά που τελείωσε, είχαμε ενταχθεί σαν σχολείο στα σχολικά γεύματα του Υπουργείου Παιδείας, που αφορούσαν το σύνολο των μαθητών του σχολείου μας. Ελπίζω το πρόγραμμα αυτό, που πραγματοποιείται με ευθύνη του Δήμου Ρεθύμνου, να συνεχιστεί και για την επόμενη σχολική χρονιά».
Ποια περίοδος της ιστορίας σας κεντρίζει περισσότερο για έρευνα;
«Όλες οι ιστορικές περίοδοι έχουν το δικό τους ενδιαφέρον και τη δική τους γοητεία. Μου αρέσει κυρίως να ασχολούμαι με πρωτογενή έρευνα, ανεξαρτήτως ιστορικής περιόδου. Και βέβαια, με ενδιαφέρει περισσότερο η μικροϊστορία, η ιστορία δηλαδή των μικρών, ασήμαντων, για πολλούς ανθρώπων, γεγονότων ή μνημείων, που όμως στην περίοδό τους διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο, αλλά ο ιστορικός της γενικής ιστορίας δεν τα θεώρησε σημαντικά. Υπάρχουν ακόμη και σήμερα πολλά τέτοια γεγονότα, άνθρωποι και μνημεία που περιμένουν τον ιστορικό ερευνητή για να τα αναδείξει και να τα φέρει στην επιφάνεια».
Για ποια θεματική που παρουσιάσατε νοιώθετε περισσότερο περήφανος;
«Το πρώτο που μου έρχεται στον νου είναι «Οι Τετρακατοικίες των Βομβόπληκτων». Ξεκινώντας την έρευνά μας με τους μαθητές μου δεν υπήρχε η παραμικρή βιβλιογραφική αναφορά για το θέμα. Ήταν κάποια μικρά ταπεινά σπιτάκια στη οδό Ασκούτση, που όλοι περνούσαν καθημερινά από μπροστά τους, τα έβλεπαν αλλά κανείς δεν ήξερε, ούτε καν πολλοί από τους ιδιοκτήτες τους, την ιστορία τους. Με έρευνα σε αρχειακές πηγές και με συνεντεύξεις των ιδιοκτητών και των περιοίκων ξετυλίξαμε το κουβάρι της ιστορίας τους. Το σημαντικότερο, βέβαια, όλων είναι η ενεργή συμμετοχή των μαθητών μου, που έγιναν και οι ίδιοι μικροί ιστορικοί ερευνητές και με πάθος συμμετείχαν στην ιστορική έρευνα. Θεωρώ ότι είναι κάτι που θα τους μείνει αξέχαστο, αφού και οι ίδιοι έχουν γράψει ένα μέρος του βιβλίου.
Το βιβλίο, όμως, που θεωρώ πληρέστερο μέχρι τώρα είναι αυτό που κυκλοφόρησε τον περασμένο Σεπτέμβρη και αφορά τον ρεθεμνιώτικης καταγωγής, από τα Μυριοκέφαλα, Επίσκοπο Κισάμου και Σελίνου Άνθιμο Λελεδάκη. Ήταν μια εργώδης και κοπιαστική προσπάθεια συλλογής στοιχείων, που διήρκεσε πάνω από δύο χρόνια, με την αμέριστη, βέβαια, συμπαράσταση του π. Ιωάννη Λελεδάκη, που μου παραχώρησε το αρχείο του προγόνου του, καθώς και τη βοήθεια του Μητροπολίτη μας κ.κ. Ευγενίου που στάθηκε δίπλα μου σε κάθε δυσκολία».
Σχολιάστε μου κάποιες στιχομυθίες στο Facebook με αφορμή παλιές φωτογραφίες. Πόσο επικίνδυνο είναι να δημοσιεύονται τόσες ανακρίβειες;
«Το facebook, όπως και όλα τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, που κάθε μέρα κερδίζουν συνεχώς έδαφος και αποτελούν πλέον τον πρώτο τρόπο επικοινωνίας, κυρίως στις νεότερες ηλικίες, είναι ένα καφενείο. Ηλεκτρονικό μεν, αλλά καφενείο. Όπως στο καφενείο ακούς ό,τι δεν μπορείς να φανταστείς, χωρίς να μπορείς να ελέγξεις τη γνησιότητα και την αλήθεια, το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και στο facebook, που όλοι είναι ισότιμοι συνομιλητές. Είναι ο χώρος που ο καθένας μπορεί να αναρτήσει ο,τι θέλει, χωρίς κανείς να μπορεί να ελέγξει την ακρίβεια της ανάρτησής του. Από εκεί και πέρα είναι καθήκον των υπόλοιπων «γνωστικών» να φιλτράρουν την κάθε πληροφορία και να επεμβαίνουν αν κρίνουν ότι υπάρχει κάποια ανακρίβεια. Προσωπικά, έχω σταματήσει να σχολιάζω ή να απαντώ σε σχόλια γιατί έχω διαπιστώσει ότι μόνο να χάσεις έχεις αν μπεις σε αυτή τη διαδικασία. Προτιμώ όποιες συζητήσεις ή όποιες διαφωνίες να τις κάνω διά ζώσης με τους συνομιλητές που εγώ θα επιλέξω».
Πόσα θέματα περιλαμβάνει μέχρι τώρα η σελίδα σας;
«Το blog μου, το deredakis.blogspot.com, όπως προείπα δημιουργήθηκε το 2008. Μέχρι τώρα έχω αναρτήσει πάνω από 330 άρθρα με ποικίλο περιεχόμενο: ιστορικά, αυτοδιοικητικά, συνδικαλιστικά, πολιτικά, βιβλιοπαρουσιάσεις, αλλά και διάφορα άρθρα που αφορούν στην καθημερινότητα και τον σχολιασμό της. Έως τώρα η σελίδα μου έχει πάνω από 82.000 επισκέψεις και τα άρθρα μου πάνω από 165.000 αναγνώσεις, αριθμός πολύ ικανοποιητικός, θεωρώ, για ένα ατομικό ιστολόγιο».
Μελλοντικά σχέδια;
«Είναι δύσκολο να προγραμματίζεις και να κάνεις σχέδιο στην ιστορική έρευνα. Μπορεί να σου προκύψει εκ του μηδενός μια πολύ ενδιαφέρουσα περίπτωση που να αξίζει τον κόπο να ασχοληθείς με αυτή. Προς το παρόν πρέπει να ολοκληρωθεί η έκδοση του βιβλίου που αφορά στην ιστορία του σχολείου του Πλατανέ και να προετοιμάσω μια εισήγηση για τον Σεπτέμβριο για ένα συνέδριο που διοργανώνει η Περιφερειακή Εκπαίδευση Ιονίων Νήσων και αφορά στην εκπαίδευση στη νησιωτική Ελλάδα. Κι εκεί θα παρουσιάσω, με διαφορετικό τρόπο βέβαια, την ιστορία του προσφυγικού σχολείου του Πλατανέ. Και βέβαια, έχω αποδεχτεί την πρόσκληση του φίλου και συναδέλφου Χάρη Στρατιδάκη για εισήγηση στο 1ο συνέδριο ιστορίας της Κρητικής εκπαίδευσης που θα πραγματοποιηθεί το 2021».
