Της ΕΛΕΝΗΣ ΣΤΑΜΑΘΙΟΥΔΑΚΗ*
Είμαι γέννημα θρέμμα Ρεθεμνιώτισσα. Είμαι απόδημος πολλά χρόνια, αλλά μέσα στην ψυχή μου έχω το Ρέθυμνο. Το αγαπώ όσο τίποτε άλλο. Κάθε χρόνο κυρίως τους θερινούς μήνες ανελλιπώς, το επισκέπτομαι.
Έχω μεγαλώσει στο Ρέθυμνο, έχω αποφοιτήσει από το πρακτικό γυμνάσιο Ρεθύμνου, είμαι κόρη του γνωστού καθηγητή Μανούσου Σταμαθιουδάκη, έχω βιώσει το Ρέθυμνο μιας εποχής, με ήθος, με ευγένεια, με σεβασμό και όλο αυτό που ζω κάθε φορά στην επάνοδό μου από την Αθήνα με πληγώνει.
Κυρίως όμως με πληγώνει η συμπεριφορά των ντόπιων συμπατριωτών μου απέναντι σε εμάς τους αποδήμους. Ανέκαθεν μας θεωρούσαν ξένους και δεν δίσταζαν να μας το πουν πολλές φορές, αλλά τώρα τελευταία διαπιστώνω ότι έχουν βγει εκτός ορίων.
Φυσικά αν σε αγαπάνε όλοι, κάτι δεν πάει καλά…!!!
Δραστηριοποιούμαι εδώ και αρκετά χρόνια στον ιστορικό σύλλογο των αποδήμων Ρεθυμνίων της Αττικής «Το Αρκάδι» και συμβάλλω εθελοντικά με τις μικρές δυνάμεις μου στο μεγάλο – σπουδαίο έργο που επιτελεί τα τελευταία χρόνια για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς του Ρεθύμνου.
Κανείς δεν περισσεύει κι όλοι έπρεπε να είμαστε ένα. Όταν όμως εκουσίως προσπερνάς αδιαφορώντας για τον απόδημο Ρεθεμνιώτη, ή ασεβής είσαι ή αγενής. Κατά την άποψή μου λοιπόν κάποιοι είναι και τα δύο με τις πράξεις τους.
Θα μου πείτε ότι είναι μια ισχνή μειοψηφία αυτοί που συμπεριφέρονται κατ’ αυτό τον τρόπο. Κι όμως πολλοί από αυτούς αποτελούν το λεγόμενο πνευματικό Ρέθυμνο και αυτό είναι που με στενοχωρεί περισσότερο.
Μέσα από τα τόσα και μεγάλα που πραγματοποιεί ο ιστορικός σύλλογος των αποδήμων Ρεθυμνίων της Αττικής, είναι πλέον γνωστό τοις πάσι ότι με ενέργειές του βγήκε από την αφάνεια η κρητική διάλεκτος, δίδοντας την απαιτουμένη αξία που έπρεπε να λάβει.
Είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο ότι αν ο σύλλογος Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι» δεν προέβαινε σε μία σειρά επίμονων προσπαθειών, ψηφισμάτων, ενημερώσεων στους άρχοντες του τόπου, ξεσήκωμα των κρητικών σωματείων, άρθρα, ημερίδες και εκδηλώσεις στα καλύτερα πνευματικά κέντρα της πρωτεύουσας, αποστολή βιβλίων Μιχ. Καυκαλά, σήμερα δεν θα είχαμε αυτό το αποτέλεσμα. Πολλά χρόνια τώρα πολλοί προσπαθούν να πετύχουν κάτι για την κρητική διάλεκτο αλλά δυστυχώς έμεναν στάσιμοι και χωρίς αποτέλεσμα. Μόνον ο πρόεδρος του Συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής κος Γ. Βλατάκης, είχε τα κότσια, το τσαγανό και το κατόρθωσε με το πάθος του, την επιμονή του και μάλιστα σε σύντομο σχετικά χρόνο.
Αυτό που μετράει τελικά είναι να μπορούν τα λόγια να συμπλέουν με τις πράξεις. Έτσι ακριβώς έγινε με το Σύλλογο Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι», που διαρκώς επιβεβαιώνει και αναδεικνύει ότι το Ρέθυμνο είναι ο τόπος των τεχνών και των γραμμάτων.
Ο ιστορικός σύλλογος των αποδήμων Ρεθυμνίων στηριζόμενος με πολύ σεβασμό σε όλους αυτούς που πρόσφεραν για την κρητική διάλεκτο, δαπανήθηκαν για αυτήν, κατόρθωσε και στερέωσε αυτήν, με την ιδέα του δηλαδή να ενταχθεί στο φυσικό της χώρο το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Μία ιδέα που ουδείς είχε σκεφτεί και ουδείς τόλμησε να την πραγματοποιήσει πλην του συλλόγου των αποδήμων.
Εκστατικοί αλλά και άναυδοι παραμένουν ακόμη και σήμερα πολλοί από τους ανθρώπους του πνεύματος της Κρήτης και κυρίως Ρεθεμνιώτες, διαπιστώνοντας πως ένας απλός σύλλογος ωσάν τον ιστορικό σύλλογο των Ρεθυμνίων της Αττικής «Το Αρκάδι», κατάφερε όσα δεν έχουν καταφέρει τόσα έτη σχετικά με την ένταξη της κρητικής διαλέκτου στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, παρά του ότι πολλοί θεωρούν τους εαυτούς τους θεματοφύλακες αυτής.
Τελευταία διαβάζω για την ημερίδα που πραγματοποιεί το λαογραφικό μουσείο για την κρητική διάλεκτο, αγνοώντας επιδεικτικά τον σύλλογο των αποδήμων Ρεθυμνίων της Αττικής, ήτοι τον πρωτεργάτη της ένταξης της κρητικής διαλέκτου στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. Οποίο επίπεδο!!! Ενέργεια που αξίζει να γίνει παράδειγμα προς μίμηση!! Αυτό κι αν δεν αποτελεί αποστροφή προς τον απόδημο Ρεθεμνιώτη! Παρά ταύτα η κίνηση αυτή έστω και αργοπορημένα, εκ μέρους του λαογραφικού μουσείου, είναι πολύ χρήσιμη, με ικανοποιεί και την χαιρετίζω, διότι αντιληφθήκαν επιτέλους οι διοικούντες του, την μεγάλη σπουδαιότητα του θέματος αλλά και διότι προσπαθούν να συγχρονιστούν στον ίδιο βηματισμό με του συλλόγου ενισχύοντας έτσι την πρωτοβουλία του.
Ας σεβαστούν κάποτε τους κόπους των παλαιότερων Ρεθεμνιωτών, και ιδίως τις προσπάθειες του πατριάρχη της κρητικής διαλέκτου του Μιχαλη Καυκαλά, ο οποίος άφησε ένα σοβαρό έργο δηλ. τα βιβλία του, ως πολύτιμους θησαυρούς για τις νεώτερες γενιές. Δεν ξεχνιέται ένας απόδημος Ρεθεμνιώτης ωσάν τον Μιχάλη Καυκαλά. Δεν νοείται εκδήλωση για την κρητική διάλεκτο και να λείπει ο Μιχάλης Καυκαλάς και ο σύλλογος των αποδήμων Ρεθυμνίων της Αττικής «Το Αρκάδι».
Κανείς δεν είναι πιο Ρεθεμνιώτης από κανέναν άλλον. Οι δε απόδημοι Ρεθεμνιώτες δεν είναι μιασμένοι έναντι των ντόπιων. Μακάρι αυτά που πράττει ο σύλλογος των αποδήμων να τα έπρατταν κι άλλοι είτε σύλλογοι είτε μεμονωμένα πρόσωπα. Ο σύλλογός μας ποτέ δεν διεκδικεί τα πρωτεία ή επιζητεί επαίνους, γιατί ξέρει να προσφέρει αθόρυβα και ταπεινά, για αυτό πάντα έχει μία θέση στις καρδιές των αυθεντικών – γνησίων Ρεθυμνίων κι όχι των δήθεν. Το ότι πρωτοπορεί και ταυτόχρονα πρωτοτυπεί πρέπει να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση κι όχι μομφή, έστω κι αν δεν είναι δυνατόν να είναι αρεστός απ’ όλους. Ενενήντα χρόνια προσφοράς του συλλόγου των αποδήμων δεν τα προσπερνάς!! προφανώς τους θαμπώνει το φως που εκπέμπει.
Όλοι αυτοί που σήμερα συμμετέχουν σε ημερίδες και δήθεν κόπτονται, κώφευαν πριν λίγο καιρό και στο άκουσμα της κρητικής διαλέκτου ξίνιζαν τα μούτρα τους.
Όταν ο σύλλογος των αποδήμων καλούσε τον πνευματικό κόσμο του Ρεθύμνου να στηρίξει την προσπάθειά του υπέρ της κρητικής διαλέκτου, όλοι σιωπούσαν.
Τώρα που διακρίνουν ότι η προσπάθεια αυτή βρίσκει ανταπόκριση σπεύδουν να πάρουν μερίδιο από αυτό, αγνοώντας ακόμη και τον υποκινητή αυτής της προσπάθειας.
Εμείς οι απόδημοι παρά την πικρία που αισθανόμαστε πάντως, δηλώνουμε ότι τους αγαπάμε όλους και τους αφανείς και τους φανερούς των έργων και πράξεων υπέρ της κρητικής διαλέκτου. Για εμάς ο σκοπός είναι κοινός και η παιδεία που έχει καθένας τον χαρακτηρίζει τόσο από τα λόγια όσο και από τα έργα του. Ο κόσμος και ο απλός λαός έχει πολύ οξυδέρκεια και κρίση να καταλάβει τους κόπους και τους μόχθους της εθελοντικής προσφοράς του συλλόγου μας και δεν περιμένει ο σύλλογος κανένα μετάλλιο ή προαγωγή παρά μόνον να μας έχουν στις καρδιές τους όπως πάντα οι Κρήτες.
Ένα είναι βέβαιο ότι δεν αποτελεί μειονέκτημα η κρητική διάλεκτος αλλά τιμή και καμάρι του κάθε Κρητικού που αγαπάει τον τόπο του. Ο κάθε Κρητικός πάλλεται η καρδία ντου όντε την ομιλεί.
Ο στόχος του ιστορικού συλλόγου μας είναι υψηλός και θεωρεί ότι ναι μεν είναι αξιόλογο αυτό που γίνεται σήμερα αλλά δεν είναι το άριστο, το κάλλιστο για την κρητική διάλεκτο. Ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Έπεται και συνέχεια..!
Η κρητική διάλεκτος θέλει ανθρώπους που να την κατέχουν, να την αγαπούν, να την μιλούν, να την σέβονται και να την αφουγκράζονται.
Εγώ γνώρισα ένα άλλο Ρέθυμνο, που δεν μοιάζει καθόλου με το σημερινό και όλα τα πιο πάνω νιώθω να με πληγώνουν βαθιά και ιδίως με την συμπεριφορά των συμπατριώτων μου.
* Η Ελένη Σταμαθιουδάκη είναι αντιπρόεδρος Β’ του Ιστορικού Συλλόγου Ρεθυμνίων Αττικής «Το Αρκάδι»