Η υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών διαχείρισης φυσικών πόρων από μια τουριστική περιοχή, αλλά και από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε αυτή, αποτελεί πλέον έναν καθοριστικό παράγοντα προσέλκυσης μεγαλύτερου αριθμού τουριστών.
Οι φιλοπεριβαλλοντικές πολιτικές ξενοδοχειακών μονάδων, αλλά και ο τρόπος που λειτουργεί μια πόλη απέναντι στο περιβάλλον έχει αποδειχτεί, βάσει μελετών τα τελευταία πολλά χρόνια, ότι αποτελεί βασικό κριτήριο για ένα μεγάλο κομμάτι τουριστών κατά τη διάρκεια επιλογής του τόπου προορισμού των διακοπών τους.
Την ίδια στιγμή ο τρόπος που αντιμετωπίζει μια τουριστική πόλη τους επισκέπτες της, τη θερινή κυρίως περίοδο, όπου ο πληθυσμός της πολλαπλασιάζεται σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον, είτε αυτό αφορά την κατανάλωση νερού ή ρεύματος, αποτελούν κρίσιμα ζητήματα της εποχής, τα οποία κάθε άλλο παρά αδιάφορους αφήνουν τους επισκέπτες.
Τα παραπάνω αποτέλεσαν αντικείμενο συζήτησης στη χθεσινή ημερίδα με θέμα «Βιώσιμη διαχείριση υδάτων στον τομέα του τουρισμού στις παράκτιες περιοχές της Μεσογείου» που πραγματοποιήθηκε στο Επιμελητήριο Ρεθύμνου, στο πλαίσιο του προγράμματος «castwater», στο οποίο συμμετέχει ο δήμος ως επικεφαλής εταίρος. Το πρόγραμμα είναι το πρώτο έργο Interreg Med που υποστηρίζει βιώσιμες τουριστικές πολιτικές και πρακτικές για την αποδοτική διαχείριση των υδάτινων πόρων. Ο στόχος του είναι η υποστήριξη της βιώσιμης διαχείρισης των υδάτων στον τομέα του τουρισμού στις παράκτιες περιοχές της Μεσογείου, μέσω της βελτίωσης της παρακολούθησης και της αξιολόγησης της υδάτινης βιωσιμότητας στον τομέα του τουρισμού.
Κεντρικοί στόχοι του έργου είναι η διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, ως μέρος της τοπικής φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς και η βιώσιμη διαχείριση των υδάτινων πόρων των μεσογειακών παράκτιων περιοχών.
Ο Φανούρης Ξημεράκης, διευθυντής παραρτήματος Κρήτης TUV AUSTRIA Ελλάδας, που είναι φορέας πιστοποίησης και τεχνικών ελέγχων, μίλησε για τον «πράσινο τουρισμό – τις πράσινες πολιτικές ως εργαλείο τουριστικού μάρκετινγκ και επεσήμανε τη σημασία της βιώσιμης διαχείρισης υδάτινων πόρων από πλευράς των τουριστικών επιχειρήσεων. Ο ίδιος τόνισε ότι είναι πολύ μεγάλη η σημασία εφαρμογής τέτοιων πρακτικών, οι οποίες δεν επιβαρύνουν το τουριστικό προϊόν, αντιθέτως το ενισχύουν, χωρίς κάποιοι ιδιαίτερο κόστος για τους επιχειρηματίες.
Χαρακτηριστικά σε δηλώσεις του τόνισε: «Αυτό που μπορούμε να πούμε και είναι ένα μήνυμα προς τα ξενοδοχειακά καταλύματα, μικρά και μεγάλα, είναι ότι μπορούν να συμβάλλουν στην άμβλυνση των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής, με τη σωστή διαχείριση των πόρων άρα και του νερού. Τα μέτρα που πρέπει να πάρει δεν επιβαρύνουν το τουριστικό προϊόν, αντίθετα μπορούν να κερδίσουν από αυτά. Άρα πετυχαίνουμε έναν διπλό στόχο και βοηθάμε το περιβάλλον, την αειοφορία αλλά και την κερδοφορία των εταιριών. Τα μέτρα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δεν επιβαρύνουν τους επιχειρηματίες, καθώς ότι επενδύσεις και να γίνουν έχουν άμεση απόσβεση και αν το εντάξουμε σε ένα ολοκληρωμένο τουριστικό μάρκετινγκ αυξάνει την κερδοφορία μιας εταιρίας, ενός ξενοδοχείου. Η εικόνα είναι ότι κυρίως μεγάλα ξενοδοχεία 4 και 5 αστέρων έχουν μπει σε μια διαδικασία διαχείρισης του περιβάλλοντος, έχουν ληφθεί μέτρα. Η ουσία είναι όμως ότι πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα και ιδιαίτερα στα πιο μικρά καταλύματα. Βοηθούν δράσεις, όπως η σημερινή, στην ευαισθητοποίηση του κόσμου και το ίδιο το ξενοδοχειακό επιμελητήριο αναγνωρίζοντας τη συμβολή που μπορεί να έχει ένα ξενοδοχείο σε αυτό το πράγμα, στη νέα νομοθεσία που έχει κυκλοφορήσει για την ευαισθητοποίηση των ξενοδοχείων, υπάρχουν περιβαλλοντικά κριτήρια που χρειάζονται τα ξενοδοχεία για να μοριοδοτηθούν οι μονάδες τους» και πρόσθεσε ότι: «Μια λάθος αξιολόγηση που κάνουμε συνήθως είναι ότι επικεντρωνόμαστε στο ξενοδοχειακό κομμάτι, τις υποδομές, στα δωμάτια και δεν έχουμε αφουγκραστεί τις ανησυχίες των ξένων για τα θέματα του περιβάλλοντος και πόσο σημαντικά είναι γι’ αυτούς. Τελευταίες μελέτες δείχνουν ότι περίπου το 80% των ξένων είναι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι, οπότε οι επιλογές του προορισμού τους για τις διακοπές τους στηρίζεται και σε θέματα περιβάλλοντος. Χρειάζεται ενημέρωση. Γίνονται κάποια βήματα σε σχέση με την καλύτερη διαχείριση των πόρων και κάποια μέτρα ανακύκλωσης. Ωστόσο αυτά δεν εντάσσονται σε μια ολοκληρωμένη πολιτική για την ποιότητα δηλαδή, να βάλουμε στόχους, να τους παρακολουθούμε και κάθε χρόνο να προσπαθούμε να τους βελτιώνουμε. Επικεντρωνόμαστε σε αποσπασματικά μέτρα, τα οποία είναι μεν σημαντικά αλλά δεν βελτιστοποιούν την απόδοση σε ότι αφορά το περιβάλλον και την αειφορία».
Εκ μέρους του Συλλόγου Ξενοδόχων Ρεθύμνου η κ. Κατερίνα Ξεκάλου ανέφερε: «Οι τουριστικές επιχειρήσεις πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή προάσπισης του περιβάλλοντος. Πρέπει να δίνουν το παράδειγμα της ευαισθησίας, της οικονομίας και σωστής διαχείρισης νερού στα πλαίσια μιας γενικότερης πολιτικής προστασίας των φυσικών πόρων. Παρόλο που ο τουρισμός συμμετέχει με μικρό ποσοστό στη συνολική κατανάλωση νερού, ωστόσο πρέπει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή διεκδίκησης του καθώς οι τουριστικές επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτες την περίοδο αιχμής, όταν δεν υπάρχει σωστός προγραμματισμός νερού σε τοπικό επίπεδο και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη φήμη, όχι μόνο μιας συγκεκριμένης επιχείρησης, αλλά και ολόκληρης περιοχής. Η ορθή διαχείριση του νερού αποτελεί σημαντική παράμετρο για τη συνολική διαχείριση όλη της φιλικής περιβαλλοντικής προσέγγισης μιας επιχείρησης, που πρέπει να περιλαμβάνει σειρά από συγκεκριμένες δράσεις. Ο τουρισμός είναι σε κάθε περίπτωση όλο και πιο συνδεδεμένος με το περιβάλλον και τον πολιτισμό και θα αποτελεί όλο και περισσότερο βασικό παράγοντα επιλογής του τόπου διαμονής».
Ο δήμαρχος Ρεθύμνου και πρόεδρος της ΕΔΕΥΑ Γιώργος Μαρινάκης τόνισε: «Το Ρέθυμνο είναι μια δημοφιλής τουριστική περιοχή. Είναι δεδομένο ότι ο πληθυσμός τη θερινή περίοδο πολλαπλασιάζεται, άρα και οι φυσικοί του πόροι εξαντλούνται και όλα αυτά πρέπει να τα βάλουμε σε έναν προγραμματισμό. Το «castwater» είναι ένα πρόγραμμα στο οποίο ο δήμος συμμετέχει ως επικεφαλής εταίρος και προσπαθούμε να βρούμε τρόπους εξοικονόμησης νερού, διαχείρισης του νερού και πως μπορεί να περιοριστεί ο αντίκτυπος της τουριστικής «εισβολής» σε μια περιοχή όπως είναι η δική μας».
Ο Βασίλης Μυριοκεφαλιτάκης, ειδικός σύμβουλος δημάρχου, μίλησε για το έργο και παρουσίασε τη νέα ηλεκτρονική πλατφόρμα που θα είναι στη διάθεση των 10 εταίρων του προγράμματος, οι οποίοι θα μπορούν μέσω αυτής να ενημερώνονται για την υφιστάμενη διαχείριση του νερού στις επιχειρήσεις τους και ταυτόχρονα να πληροφορούνται για το τι ενέργειες πρέπει να κάνουν για να επιτύχουν τον στόχο της ορθολογικής διαχείρισης. Με το εργαλείο αυτό οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού, μπορούν να βγάλουν συμπεράσματα ως προς τη βιωσιμότητα των συστημάτων και των μεθόδων που εφαρμόζουν σε σχέση με την ποσότητα του νερού που καταναλώνουν. Οι επιχειρήσεις που συμμετέχουν ενθαρρύνονται να αυτό-αξιολογήσουν την αποδοτικότητα τους και να εντείνουν τις προσπάθειες τους πετυχαίνοντας την ιδανική ισορροπία στη σχέση κόστους – οφέλους της κατανάλωσης νερού.
Αυτό το ηλεκτρονικό εργαλείο είναι επίσης σημαντικό για τους φορείς του δημοσίου καθώς τους δίνει τη δυνατότητα να εντοπίζουν τα ζητήματα και να αξιολογούν τη συνολική κατάσταση ως προς την επίδοση των συστημάτων διαχείρισης υδάτων που εφαρμόζονται στην περιοχή τους. «Από τον Ιούνιο και μετά όλες οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με τον τουριστικό τομέα θα μπορούν να μπουν και να συμπληρώσουν ένα ερωτηματολόγιο. Ακολούθως μέσω της πλατφόρμας θα βαθμολογούνται για τον τρόπο που διαχειρίζονται στις επιχειρήσεις τους το νερό. Ταυτόχρονα η πλατφόρμα τους κατατάσσει σε ποια θέση βρίσκονται σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και τους προτείνει απλά μέσα να βελτιώσουν τη βαθμολογία τους. Πώς να εξοικονομήσουν δηλαδή νερό χωρίς να κάνουν σπουδαίες επενδύσεις. Παράλληλα η πλατφόρμα αυτή απευθύνεται και στον δημόσιο τομέα, καθώς οι φορείς που θα έχουν εγγράψει στην πλατφόρμα θα μπορούν να βλέπουν ποια είναι η συμπεριφορά των επιχειρήσεων της περιοχής τους, με αποτέλεσμα να προτείνουν απλά μέτρα που θα μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα στην περιοχή για να επιτευχθεί εξοικονόμηση νερού» ανέφερε.
Οι πολιτικές για τη διαχείριση των υδάτινων πόρων
Ο δήμαρχος αναφέρθηκε στις πολιτικές διαχείρισης του νερού που αφορούν τόσο τις υποδομές μιας πόλης, όσο και τη νοοτροπία και την ευαισθητοποίηση των ίδιων των πολιτών σε θέματα που έχουν να κάνουν με την ορθολογική διαχείριση νερού.
Χαρακτηριστικά ο κ. Μαρινάκης ανέφερε: «Η κλιματική αλλαγή μας χτυπάει την πόρτα με τρόπο έντονο και ηχηρό, που μας υποχρεώνει να αναθεωρήσουμε όλα μας τα σχέδια σχετικά με τη διαχείριση του νερού και να μπούμε στον προβληματισμό για το πόσο ασφαλείς είναι αυτές οι παράκτιες περιοχές που υποδέχονται χιλιάδες κόσμου το καλοκαίρι. Έχουμε αντιληφθεί ότι δεν μπορούμε να επαφιέμεθα στο αν θα βρέξει πολύ ή λίγο νερό η φύση. Το παν είναι να καλλιεργήσουμε τη νοοτροπία της ορθής διαχείρισης. Το ατύχημα το είχαμε το καλοκαίρι και πριν λίγες εβδομάδες με την κακοκαιρία της «Ωκεανίδας». Πρέπει να δούμε λοιπόν πως δημιουργούμε αποθηκεύσεις νερού, πως έχουμε συμπληρωματικά έργα, πως μπορούμε να έχουμε έργα ασφάλειας για τη λειτουργία των πόλεων και της ενδοχώρας και όλα αυτά μας τα δίνουν ως πόρισμα οι επιστήμονες.».
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσε στη νοοτροπία των καταναλωτών σε σχέση με το νερό τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Σε ημερίδα που ήμουν την προηγούμενη εβδομάδα ειπώθηκε κάτι που το έχω πει καιρό πριν στην ΕΔΕΥΑ και αυτό είναι πως αν κάνουμε 10% οικονομία στο νερό της άρδευσης δεν υπάρχει θέμα έλλειψης νερού. Το μεγάλο μας πρόβλημα είναι στη μη καλή νοοτροπία μας, σε σχέση με το αρδευτικό νερό, σε σχέση με τη διαρροή των δικτύων μας και προφανώς και στη νοοτροπία μας που θέλουμε να τα κάνουμε όλα με ανοιχτή τη βρύση σπαταλώντας τον φυσικό πόρο».
