Τις τριακόσιες έφτασαν οι τηλεφωνικές κλήσεις στο «Χαμόγελο του Παιδιού», για περιστατικά σχολικού εκφοβισμού την τελευταία χρονιά, σύμφωνα με τα στοιχεία της οργάνωσης. Ένας αριθμός σοβαρός που αποδεικνύει την ύπαρξη και την ένταση του φαινομένου, αφού ο αριθμός αυτός αποτελεί σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία το 10% του συνόλου των κλήσεων που δέχτηκε η συγκεκριμένη οργάνωση για το 2014. Στη γραμμή απευθύνονται είτε τα παιδιά τα ίδια, είτε συμμαθητές τους που θέλουν με κάποιον τρόπο να τα βοηθήσουν, είτε σε μεγαλύτερο ποσοστό οι γονείς που χρειάζονται συμβουλές και συμπαράσταση.
Την εμπειρία της μέσα από το «Χαμόγελο του Παιδιού» για την σχολική βία και τον εκφοβισμό, αλλά και συμβουλές σε γονείς και εκπαιδευτικούς μοιράστηκε η ψυχολόγος Ειρήνη Μαρκουλάκη, που ήταν προσκεκλημένη του Συλλόγου Κέντρων Ξένων Γλωσσών Ρεθύμνου, που διοργάνωσε σχετική ημερίδα για το θέμα της σχολικής βίας, το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου.
Η ίδια χαρακτήρισε τον σχολική βία ως ζήτημα δημόσιας υγείας, μιας και είναι άμεσα συνδεδεμένο με την ψυχική υγεία παιδιών και ενηλίκων: «Η αλήθεια είναι ότι είναι ένα γεγονός κι ένα φαινόμενο το οποίο μας ταράζει το τελευταίο διάστημα και ασχολούμαστε περισσότερο και λόγω των γεγονότων που είχαν συμβεί και στο Νομό του Ρεθύμνου με το θάνατο του Βαγγέλη Γιακουμάκη. Είναι ένα θέμα που επηρεάζει όλους, από τους πιο μικρούς μέχρι τους πιο μεγάλους. Η αλήθεια είναι ότι υπάρχουν περιστατικά, καλώς ή κακώς με τα φαινόμενα τα συγκεκριμένα τα τελευταία φάνηκαν λιγάκι περισσότερο, ο κόσμος κινητοποιήθηκε, οι γονείς τηλεφωνούν περισσότερο είτε στη γραμμή είτε σ’ εμάς στο κέντρο που είμαστε στα Χανιά.
Την τελευταία χρονιά στη γραμμή 1056 που είναι η γραμμή SOS για τα παιδιά σε κίνημα του Χαμόγελου του Παιδιού Πανελλαδικά, δεχτήκαμε περίπου 300 κλήσεις για περιστατικά εκφοβισμού. Περισσότεροι είναι γονείς όμως πολλές φορές καλούν τα ίδια τα παιδιά για να μας πουν κάτι που τα δυσκολεύει. «Μου φέρονται άσχημα στο σχολείο, με βρίζουν, με κοροϊδεύουν». Και ο εκφοβισμός είναι ένα γεγονός που νομίζω ότι πλέον θεωρείται θέμα δημόσιας υγείας όλων, γιατί δε μένει μόνο στην παιδική ηλικία, αφορά την ψυχική υγεία των παιδιών και των ενηλίκων από κει και μετά».
Η κυρία Μαρκουλάκη τόνισε πως αποτελεί θετικό βήμα το γεγονός ότι ο κόσμος ζητά βοήθεια, καθώς αυτό αποδεικνύει πως αντιλαμβάνονται το πρόβλημα και αναζητούν λύση: «Οι κλήσεις για τέτοια περιστατικά, νομίζω ότι σ’ ένα ποσοστό αρχίζουν και αυξάνονται, χωρίς να έχω όμως ακριβή εικόνα. Το καλό είναι ότι όταν συμβαίνουν άσχημα συμβάντα, τελικά ο κόσμος ανοίγεται πιο εύκολα κι αυτό είναι το θετικό της υπόθεσης, ότι έχουμε περισσότερες κλήσεις, να μοιραστεί το κάθε παιδί, ο κάθε γονιός τη δυσκολία του και πώς θα μπορέσει να τη χειριστεί. Οπότε μπορώ να πω ότι απλά ο κόσμος ανοίγεται λίγο παραπάνω, ίσως γι’ αυτό σ’ εμάς να φαίνεται ότι τα ποσοστά είναι μεγαλύτερα, επειδή πλέον σταματά η σιωπή, σπάει με κάποιον τρόπο και ο κόσμος μοιράζεται τις εμπειρίες του και αυτά που νιώθει και που του συμβαίνουν μαζί μ’ εμάς».
«Τα παιδιά που εκφοβίζουν και εκφοβίζονται αποτελούν ένα κοινωνικό φαινόμενο»
Η κυρία Μαρκουλάκη αναφέρθηκε στην έννοια της σχολικής βίας και στις διαφορές με τον σχολικό εκφοβισμό, μίλησε για την επιλογή των παιδιών -θυμάτων και το προφίλ των παιδιών θυτών, δίδοντας ταυτόχρονα συμβουλές στους εκπαιδευτικούς που αποτελούσαν και το βασικό ακροατήριο: «Ο εκπαιδευτικός βοηθά γιατί πολλές φορές τα συμβάντα συμβαίνουν μέσα στο χώρο του σχολείου. Μπορεί να μη συμβαίνουν όμως και μέσα σε αυτό. Εκ παραδρομής πολλοί τον λέμε σχολικό εκφοβισμό αλλά η αλήθεια είναι ότι είναι «εκφοβισμός». Ειδικότερα, λέμε σχολικός εκφοβισμός επειδή κυρίως αφορά μαθητές.
Πλέον σε πολύ μεγάλο βαθμό έχει πάρει έκταση και ο εκφοβισμός μέσω του διαδικτύου, το cyber bullying. Δεν συμβαίνει μέσω σχολείων, συμβαίνει ανάμεσα σε μαθητές, οπότε δεν μπορούμε να πούμε ότι είναι μόνο ένα πρόβλημα των εκπαιδευτικών μέσα στη σχολική τάξη και μόνο εκεί πρέπει να μείνει», τόνισε.
Το «Χαμόγελο του Παιδιού» προσπαθεί να βοηθήσει είτε τηλεφωνικά τους γονείς και τα παιδιά που απευθύνονται στη γραμμή, είτε ακόμα όταν υπάρχει η δυνατότητα, όπως λέει η κυρία Μαρκουλάκη, και με κατ’ ιδίαν συναντήσεις. «Προσπαθούμε είτε μέσω τηλεφώνου από απόσταση, με παρεμβάσεις στους γονείς, σε εκπαιδευτικούς, να το πιάσουμε το θέμα λιγάκι πιο ολιστικά. Βοηθούν οι γονείς, απλά πολλές φορές επειδή δεν είναι εύκολο όλοι να τα γνωρίζουμε όλα, είτε οι εκπαιδευτικοί είτε οι γονείς, με κάποιον τρόπο βοηθάμε λίγο στην αφύπνιση και στο να δούμε πώς θα μπορούμε λιγάκι τα πράγματα να τα βάλουμε στο σωστό το δρόμο και να βοηθήσουμε το παιδί μας και να βοηθηθούμε κι εμείς», τόνισε η κυρία Μακρουλάκη.
«Ο εκφοβισμός πρέπει να αντιμετωπιστεί ολιστικά»
Ο εκφοβισμός, όπως είπε χαρακτηριστικά, είναι ένα ευρύτερο θέμα της κοινωνίας και πρέπει ως τέτοιο να αντιμετωπιστεί ολιστικά μέσα από ριζικές αλλαγές στάσεων και συμπεριφοράς των ενηλίκων. «Πρέπει να αλλάξουμε λίγο όλοι τη στάση μας, πώς αντιμετωπίζουμε και τα παιδιά που εκφοβίζουν αλλά και τα παιδιά που εκφοβίζονται σε ατομικό επίπεδο, σε επίπεδο οικογένειας, τάξης κι ευρύτερης κοινωνίας.
Ο εκφοβισμός συμβαίνει σε διάφορα πλαίσια. Είναι μία συμπεριφορά βίας που καλώς ή κακώς με κάποιον τρόπο υπάρχει μέσα στην κοινωνία μας. Κι όταν κάτι έχει ξεκινήσει από πιο χαμηλά και κυρίως από την παιδική ηλικία και δεν έχουμε προσπαθήσει να το βελτιώσουμε και να το πατάξουμε με κάποιον τρόπο, συνεχίζεται και στην ενήλικη ζωή. Αν κάποιος είναι αδύναμος με κάποιον τρόπο, δεν μπορεί να υποστηρίξει τον εαυτό του ή δεν έχει το κατάλληλο υποστηρικτικό περιβάλλον, δε σημαίνει ότι τελειώνοντας το σχολείο θα σταματήσει κι αυτή η συμπεριφορά. Γιατί με κάποιον τρόπο μπαίνουν και εύκολες ταμπέλες: αυτός που εκφοβίζει, αυτός που εκφοβίζεται – το θύμα και ο θύτης, οπότε μάλλον είναι η συμπεριφορά αυτή φυσιολογική, «όλοι θα μου φέρονται έτσι με αυτόν τον τρόπο», δικαιολογείται και λίγο και διαιωνίζεται και στα επόμενα περιβάλλοντα. Το πείραγμα συμβαίνει ανάμεσα σε φίλους και γελάνε και οι δύο, ενώ στον εκφοβισμό γελάει μόνο ο ένας τις πιο πολλές φορές».
«Το παιδί δεν φταίει»
Η κυρία Μαρκουλάκη αναφέρθηκε στους τρόπους αντιμετώπισης του φαινομένου τόσο μέσα στο σχολικό όσο και στο οικογενειακό περιβάλλον. Επεσήμανε πως δεν θα πρέπει κανείς να ρίχνει ευθύνες ούτε στα παιδιά θύματα ούτε στα παιδιά θύτες, ενώ έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο ρόλο των παρατηρητών, οι οποίοι, όπως είπε, μπορούν να προλάβουν και να λειτουργήσουν αποτρεπτικά σε τέτοιου είδους φαινόμενα.
Χαρακτηριστικά τόνισε: «Αυτό που πρέπει να περνάμε σαν μήνυμα είτε είμαστε εκπαιδευτικός είτε γονιός, είναι ότι το παιδί μας για κανέναν λόγο δεν φταίει. Όπως κι αν είναι από την εξωτερική του εμφάνιση, ό,τι κι αν έχει κάνει, ό,τι κι αν έχει πει, όπως κι αν έχει φερθεί κανένας δεν έχει δικαίωμα να του φέρεται με άσχημο τρόπο. Δηλαδή να τον βρίζει, να τον μειώνει ή να τον αγγίζει με τρόπο που δεν είναι σωστός. Δεν κατηγορούμε τα παιδιά μας, ούτε και την άλλη πλευρά, το παιδί που εκφοβίζει, γιατί πάντα υπάρχει κάποιος λόγος, κάτι προσπαθεί να καλύψει ο καθένας από τη δική του πλευρά. Να προσπαθήσουμε να βοηθήσουμε όσο καλύτερα γίνεται χωρίς να βάζουμε ταμπέλες. Και η οδηγία που δίνουμε πολλές φορές στα παιδιά είναι ότι όταν συμβαίνει αυτή η συμπεριφορά: κοίτα αυτόν που σου μιλάει άσχημα, που σε εκφοβίζει σταθερά στο βλέμμα και πες του «άσε με ήσυχο, μην ασχολείσαι μαζί μου» και πήγαινε να βρεις κάποιον που είναι κοντά σου, έναν φίλο σου, τον εκπαιδευτικό.
Επίσης, έχει παρατηρηθεί ότι το περιβάλλον το φιλικό, οι «παρατηρητές» όπως λέμε, σε πολύ μεγάλο βαθμό μπορούν να μειώσουν τα περιστατικά εκφοβισμού πολύ περισσότερο από την οποιαδήποτε παρέα μαζί του. Δεν είναι κανένας ο κακός ή ο φταίχτης, όλοι μπορούμε απλά κάπως με κάποιον τρόπο να βοηθήσουμε κι αν κάποιος δεν γνωρίζει κάτι να βοηθήσει είτε το Χαμόγελο, είτε ο εκπαιδευτικός, είτε ο γονιός τον εκπαιδευτικό ή και αντίστροφα. Είμαστε όλοι μια αλυσίδα», ενώ απευθυνόμενη στους γονείς πρόσθεσε: «Τα παιδιά μας θέλουν να νιώθουν ότι οι γονείς είναι μία αγκαλιά ανοιχτή, που δεν τα κατηγορεί, που τα αγαπάει, να περνούν όσο χρόνο μπορούν έστω και λίγο, να έχουν κοινές στιγμές και να νιώθουν πως οτιδήποτε κι αν πουν στους γονείς θα είναι πάντα εκεί για να τους βοηθήσουν και να νιώσουν ότι «αξίζουμε γι’ αυτό που είμαστε».
«Κλειδί» για την πρόληψη αλλά και για την αντιμετώπιση τέτοιων φαινομένων είναι η επικοινωνία», τόνισε η κυρία Μαρκουλάκη, εφιστώντας την προσοχή γονιών και εκπαιδευτικών: «Όταν συμβαίνει μία τέτοια συμπεριφορά δεν είναι μυστικό. Κάτι που με κάνει να νιώθω άσχημα δεν είναι μυστικό. Τα μυστικά είναι τα αθώα, τα μεταξύ μας. Μυστικό που να με κάνει να ντρέπομαι, να φοβάμαι και να μην μπορώ να κοιμηθώ τη νύχτα δεν είναι μυστικό και με κάποιον πρέπει το παιδί να το μοιράζεται. Γιατί τα παιδιά πολλές φορές έχουν την εντύπωση ότι «αν πάω να το πω στον εκπαιδευτικό θα με πουν καρφί», υποστήριξε.
Τα Κέντρα Ξένων Γλωσσών συγκέντρωσαν χρήματα για το «Χαμόγελο του Παιδιού»
Ο Σύλλογος Ιδιοκτητών Κέντρων Ξένων Γλωσσών Ρεθύμνου, που είχε την πρωτοβουλία για την παραπάνω εκδήλωση στο πλαίσιο σειράς ημερίδων που διοργανώθηκαν από τους Συλλόγους PALSO Κρήτης, το τριήμερο 17-19 Απριλίου, συγκέντρωσε χρήματα από τα μέλη του τα οποία προσφέρθηκαν στην οργάνωση.
Σημειώνεται ότι στον συνεδριακό χώρο του «Aquila Porto Rethymno», από 10.00-18.00 του περασμένου Σαββάτου, πραγματοποιήθηκαν ομιλίες και workshops και παράλληλη έκθεση ξενόγλωσσου βιβλίου με τη συμμετοχή δεκάδων εκδοτών.
Ο πρόεδρος των Κέντρων Ξένων Γλωσσών Θέμης Πατσιούρας, σε σχετικές δηλώσεις του ανέφερε: «Πήραμε την πρωτοβουλία και κάθε Κέντρο Ξένων Γλωσσών μάζεψε κάποια χρήματα, τα οποία τα παραδώσαμε στο «Χαμόγελο του Παιδιού» και τους προτείναμε να συμμετέχουν στην ημερίδα μας με μία ομιλία για τον εκφοβισμό από την κυρία Μαρκουλάκη που είναι πολύ χρήσιμη για όλους».